Nytt nederlag for ytringsfridomen
I løpet av få månader har både Lars Vilks og Kurt Westergaard døydd. Båe har gått inn i historia som kunstnarar som teikna karikaturar av Muhammed for så å få livet endevendt etter raseri og trugsmål frå ekstreme islamistar. Både Vilks og Westergaard måtte leva under strengt politivern i årevis fram til dei døydde.
Og ikkje tru noko anna – trugsmålet om å verta drepen var høgst reelt. Westergaard vart angripen av ein mann med øks. Vilks vart utsett for eit åtak der filmskaparen Finn Nørgaard vart drepen.
Mange andre har vorte drepne. Den 7. januar 2015 vart tolv kollegaer i redaksjonen til det franske satirebladet Charlie Hebdo drepne av to ekstreme islamistar med kalasjnikovgevær. For under eit år sidan vart ein fransk lærar halshoggen av ein ung terrorist fordi han hadde synt fram muhammedteikningar i ein historietime. Som teiknaren Roar Hagen skriv i VG denne veka: «Ingen som har livet kjært tegner profeten i dag.»
Journalist og kritikar Anki Gerhardsen spør i Aftenposten kvifor ikkje norske medium syner fram teikninga, når dei no har skrive fleire sider om at Vilks er død. Unnatak er Aftenposten, som trykte eit lite bilete, og NRK Dagsrevyen som synte eit kort glimt av ei avisside med ei lita teikning på.
Andre redaktørar får svara for seg, men som redaktør for Dag og Tid har grunngjevinga eine og åleine vore faren for terroråtak. Som redaktør har ein ansvar for konsekvensane ein utset andre for. Men etter å ha sett korleis Aftenposten løyste det, ved å trykkja eit lite bilete knytt til ein to siders kommentar, ville vi no gjort det same.
Å trykkja eit slikt lite bilete er likevel eit stort nederlag. Det fortel tydeleg at vi er underlagde sjølvsensur under påverknad frå dei ekstreme islamistane. For teikninga vart ikkje å slått opp slik ein naturleg ville gjort det om det hadde vore eit anna tema.
Det er i dag ingen reell ytringsfridom om ein vil karikera profeten Muhammed. Det er alvorleg, sidan religionskritikk er ein fundamental del av demokratiet vårt.
For å bøta på dette nederlaget burde media, slik Gerhardsen føreslår, ha skrive tydeleg kvifor ein ikkje trykkjer teikninga til Vilks. Det er òg det minste ein kan gjera for å heidra alle som er vortne utsette for trugsmål og drap frå ekstremistar.
Svein Gjerdåker
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
I løpet av få månader har både Lars Vilks og Kurt Westergaard døydd. Båe har gått inn i historia som kunstnarar som teikna karikaturar av Muhammed for så å få livet endevendt etter raseri og trugsmål frå ekstreme islamistar. Både Vilks og Westergaard måtte leva under strengt politivern i årevis fram til dei døydde.
Og ikkje tru noko anna – trugsmålet om å verta drepen var høgst reelt. Westergaard vart angripen av ein mann med øks. Vilks vart utsett for eit åtak der filmskaparen Finn Nørgaard vart drepen.
Mange andre har vorte drepne. Den 7. januar 2015 vart tolv kollegaer i redaksjonen til det franske satirebladet Charlie Hebdo drepne av to ekstreme islamistar med kalasjnikovgevær. For under eit år sidan vart ein fransk lærar halshoggen av ein ung terrorist fordi han hadde synt fram muhammedteikningar i ein historietime. Som teiknaren Roar Hagen skriv i VG denne veka: «Ingen som har livet kjært tegner profeten i dag.»
Journalist og kritikar Anki Gerhardsen spør i Aftenposten kvifor ikkje norske medium syner fram teikninga, når dei no har skrive fleire sider om at Vilks er død. Unnatak er Aftenposten, som trykte eit lite bilete, og NRK Dagsrevyen som synte eit kort glimt av ei avisside med ei lita teikning på.
Andre redaktørar får svara for seg, men som redaktør for Dag og Tid har grunngjevinga eine og åleine vore faren for terroråtak. Som redaktør har ein ansvar for konsekvensane ein utset andre for. Men etter å ha sett korleis Aftenposten løyste det, ved å trykkja eit lite bilete knytt til ein to siders kommentar, ville vi no gjort det same.
Å trykkja eit slikt lite bilete er likevel eit stort nederlag. Det fortel tydeleg at vi er underlagde sjølvsensur under påverknad frå dei ekstreme islamistane. For teikninga vart ikkje å slått opp slik ein naturleg ville gjort det om det hadde vore eit anna tema.
Det er i dag ingen reell ytringsfridom om ein vil karikera profeten Muhammed. Det er alvorleg, sidan religionskritikk er ein fundamental del av demokratiet vårt.
For å bøta på dette nederlaget burde media, slik Gerhardsen føreslår, ha skrive tydeleg kvifor ein ikkje trykkjer teikninga til Vilks. Det er òg det minste ein kan gjera for å heidra alle som er vortne utsette for trugsmål og drap frå ekstremistar.
Svein Gjerdåker
Fleire artiklar
Takumi (Hitoshi Omika) og dottera Hana (Ryo Nishikawa) lever eit roleg liv på bygda, som no kan få ein «glampingplass».
Foto: Another World Entertainment
Djevelen i detaljane
By mot land er eit sentralt tema i endå ein framifrå film av Ryusuke Hamaguchi.
Ingrid Storholmen har teke utgangspunkt i eit stort datamateriale om folkehelsa i Nord-Trøndelag.
Foto: Merete Haseth
Våren over mannalivet
Ingrid Storholmen gjer tørre helsedata om til levande liv i Bloddråpetall.
Finaste finnbiffen med grøne erter, potet og tyting.
Foto: Dagfinn Nordbø
Finaste finnbiffen
«Seier eg at eg skal invitere på finnbiff, blir folk berre glade. Dei veit at dei skal få smake noko av det beste landet vårt har å by på av ingrediensar, med reinkjøt som helten.»
Teikning: May Linn Clement
Krigen er ei ufatteleg ulukke for Ukraina. Men også for Russland er det som skjer, ein katastrofe.
Tusen dagar med russisk katastrofe
Jens Stoltenberg gjekk av som generalsekretær i Nato 1. oktober. No skal han leie styringsgruppa for Bilderberg-møta.
Foto: Thomas Fure / NTB
Mingleklubben for makt og pengar
Jens Stoltenberg blir partyfiksar for Bilderberg-møta, ein institusjon meir i utakt med samtida enn nokon gong.