Roman

Hilde Lindset:

Bare de levende trenger å bli husket

Tiden

Hilde Lindset er ein av forfattarane eg følger med størst interesse. Med solide tekstar er ho blant dei beste novellistane vi har, meiner eg. No er Lindset ute med sin første roman, som er annleis enn novellene på fleire måtar enn i sjanger.

Fleire lag

Bare de levende trenger å bli husket går føre seg på den fiktive øya O. Louise reiser dit litt umotivert og endar opp med å ta vare på ein liten gut som har flykta over havet og mista dei næraste.

Kristin Sørsdal kom i fjor med den vakre romanen Mare, som kan minne om denne både tematisk og i den poetiske stilen, som hos Lindset er til stades her i mykje større grad enn i novellene. Fleire andre forfattarar er naturleg nok òg opptatt av flyktningkrisa, men Lindset skil seg ut: Etter enda lesing er eg framleis usikker på kven som er forteljaren. Kva er det som eigentleg hender? Kven har mista kven? Og handlar boka eigentleg om flyktningkrisa?

Flykte til og flykte frå

Teksten er skriven i ulike stilar. Store delar er skrivne som prosalyrikk og speglar liv som går i oppløysing. Andre delar av boka er skrivne som tradisjonell prosa. Innimellom er det fletta inn nokre slags formaningar som står i kursiv, som ei stemme som nærast masar på eit «du», og som følger med på alt Louise gjer. Vi anar at det finst eit «eg» ein stad, men at ho held seg utanfor forteljinga, at livet hennar skjer ein annan stad.

Er det kanskje slik at forteljinga om Louise, som flyktar frå sorga si for å hjelpe andre i flukt, blir brukt av eg-et som sjølv treng å flykte? Vi får stadig nye byrjingar, alternative røynder: «Det kan begynne her.»

Behageleg tempo

Romanen inneheld mange lag som gir meg mange spørsmål, mange eg ikkje heilt har funne svaret på. Men det betyr ikkje at Lindset har skrive ein tung eller vanskeleg tekst. Spørsmåla blir til gåter vi får lyst til å finne ut av, og som forfattaren etter kvart gir oss små hint om å forstå betre og betre.

Dei som ønsker seg dei svartaste romanane om tragediane i Middelhavet, må nok leite vidare. Teksten er lett å lese, og alt hender i eit behageleg og bedageleg tempo. Tankane går til Hanne Ørstavik når vi kjem inn på tankar og kvardag og kloke filosofiske refleksjonar over lukke og kjærleik. Forteljaren er både nær og fjern, stemninga er fylt av uro og ro – på same tid. Romanen er full av kontrastar.

Louise lagar kanalar i sanden saman med guten, ho tørkar av eit bord, kakkar eit egg i ein bolle, kjøper is og lagar middag. Vi får lister over kva som gjer henne lukkeleg, og eg ser for meg at Louise kan likne den franske filmkarakteren Den fabelaktige Amélie fra Montmartre, at ho òg kan finne på å bake ei plommekake som distraksjon frå det som er låkt. Det er forunderleg at ein roman om sorg og om det nådelause havet kan vere lys og god å vere i, som ei solrenning.

Katrine Judit Urke

Katrine Judit Urke er bibliotekar og fast bokmeldar i Dag og Tid.