JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

Ånd og materie

Hans Petter Blad er på sporet av Thure Erik Lund, men sporet forsvinn.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Hans Petter Blad skriv om forfattarkollega Thure Erik Lund i den nye romanen.

Hans Petter Blad skriv om forfattarkollega Thure Erik Lund i den nye romanen.

Foto: Katharina Barbosa Blad

Hans Petter Blad skriv om forfattarkollega Thure Erik Lund i den nye romanen.

Hans Petter Blad skriv om forfattarkollega Thure Erik Lund i den nye romanen.

Foto: Katharina Barbosa Blad

3652
20220325
3652
20220325

Roman

Hans Petter Blad:

Schizothemia. En roman om forfatteren Thure Erik Lund

Aschehoug

Det er i år tretti år sidan Thure Erik Lund debuterte med romanen Tanger, som han fekk Tarjei Vesaas’ debutantpris for. No er han sjølv omdreiingspunktet i ein roman skriven av vennen Hans Petter Blad, der Blad prøver å forstå, forklare og forsvare det uforklarlege i Lunds litterære univers, som strekkjer seg frå det agrare, folkelege og lokale til det urbane, høgteknologiske og digitale i ei tenkt framtid. Denne splittinga eller Schizothemia er det Blad jaktar på.

Det litterære vennskapet går tilbake til 1980-talet, da dei fann kvarandre gjennom ei felles interesse for film, biletkunst og litteratur. I lange og vidløftige samtalar på ulike adresser i Oslo, på reiser i Europa, på bilturar i Modum-traktene og på småbruket på Aust-Modum sirklar dei inn «det romanmessige» og det uforklarlege i at «noe utenfor ham selv har skrevet bøkene hans». Da nærmar ein seg det religiøse og det mystiske, og Lund seier også ved eit høve at «hadde du vært født for tre hundre år siden, hadde du vært prest».

Sjølvlærte

Men å vere prest krev utdanning, og verken Lund eller Blad har formell akademisk utdanning, «akademia syntes knapt som en farbar vei»; begge er sjølvlærte og svært lærde med vide kunnskapar innanfor ulike fagfelt der ein kvar akademikar kan bli stilt til veggs.

Lunds (og Blads) skepsis til den skolerte, akademiske kritikarstanden enda i offentleg krangel da Eivind Tjønneland i ei melding av essaysamlinga Om naturen (2000) sette nazistempelet på Thure Erik Lund. Dette har vore ei belastning i ettertida og kan kanskje vere ein underliggjande grunn til at Lund aldri har vore innstilt til Nordisk råds litteraturpris. Nok om det.

Blad framstiller vennskapet med Lund som eit lærar/elev-forhold. Og som elev forsvarar han læremeisteren mot reelle og innbilte fiendar innanfor forfattarkrinsar og i media, der han ofte blir framstilt som forvirra og agiterande, som bygdetulling og bonderomantikar: «…det uforståelige er elementer i Lunds prosa som kritikeren diminuerer ved å trekke inn galskapen, det frådende og grensesprengende, som om overskridelsene i Lunds bøker er manet fram av en ’syk’ forfatter…»

Blad ser på Lunds romanar som «speilsaler av tenkning», og han skil ikkje mellom handverkaren og snikkaren Lund og romanforfattaren Lund, for sjølv om det neppe er særleg originalt tenkt, så er det eit samband i skapingsprosess mellom å byggje eit hus og å skrive ein roman.

Essay med anekdotar

Blad insisterer på at han har skrive ein roman om Thure Erik Lund, ikkje ein biografi eller eit lengre litterært essay. Eg vil helst kalle teksten eit essay med innlagde anekdotar frå eit langt vennskap, halde i eit språk ikkje ulikt Thure Erik Lund når han skildrar eit framtidssamfunn som tar bustad i oss og formar tanke og handling. Ein stad nemner Blad «etterligningskunsten» som eit fruktbart utgangspunkt.

Dermed blir Blads språk snirklete og omstendeleg med innskot, påskot og parentesar, tungt og nedlest. Og når han fleire gonger «blir rørt til tårer» eller får «et anfall av selvutslettelse» og blir «fylt av onde varsler», undrast eg om han er sjølvironisk eller berre pompøs.

Schizothemia gir interessante glimt inn Lunds liv og tenking, men boka er på ingen måte utfyllande. Men når det ein gong skal skrivast ein biografi over Thure Erik Lund, vil nok boka til Hans Petter Blad danne eit nyttig grunnlagsmateriale.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Roman

Hans Petter Blad:

Schizothemia. En roman om forfatteren Thure Erik Lund

Aschehoug

Det er i år tretti år sidan Thure Erik Lund debuterte med romanen Tanger, som han fekk Tarjei Vesaas’ debutantpris for. No er han sjølv omdreiingspunktet i ein roman skriven av vennen Hans Petter Blad, der Blad prøver å forstå, forklare og forsvare det uforklarlege i Lunds litterære univers, som strekkjer seg frå det agrare, folkelege og lokale til det urbane, høgteknologiske og digitale i ei tenkt framtid. Denne splittinga eller Schizothemia er det Blad jaktar på.

Det litterære vennskapet går tilbake til 1980-talet, da dei fann kvarandre gjennom ei felles interesse for film, biletkunst og litteratur. I lange og vidløftige samtalar på ulike adresser i Oslo, på reiser i Europa, på bilturar i Modum-traktene og på småbruket på Aust-Modum sirklar dei inn «det romanmessige» og det uforklarlege i at «noe utenfor ham selv har skrevet bøkene hans». Da nærmar ein seg det religiøse og det mystiske, og Lund seier også ved eit høve at «hadde du vært født for tre hundre år siden, hadde du vært prest».

Sjølvlærte

Men å vere prest krev utdanning, og verken Lund eller Blad har formell akademisk utdanning, «akademia syntes knapt som en farbar vei»; begge er sjølvlærte og svært lærde med vide kunnskapar innanfor ulike fagfelt der ein kvar akademikar kan bli stilt til veggs.

Lunds (og Blads) skepsis til den skolerte, akademiske kritikarstanden enda i offentleg krangel da Eivind Tjønneland i ei melding av essaysamlinga Om naturen (2000) sette nazistempelet på Thure Erik Lund. Dette har vore ei belastning i ettertida og kan kanskje vere ein underliggjande grunn til at Lund aldri har vore innstilt til Nordisk råds litteraturpris. Nok om det.

Blad framstiller vennskapet med Lund som eit lærar/elev-forhold. Og som elev forsvarar han læremeisteren mot reelle og innbilte fiendar innanfor forfattarkrinsar og i media, der han ofte blir framstilt som forvirra og agiterande, som bygdetulling og bonderomantikar: «…det uforståelige er elementer i Lunds prosa som kritikeren diminuerer ved å trekke inn galskapen, det frådende og grensesprengende, som om overskridelsene i Lunds bøker er manet fram av en ’syk’ forfatter…»

Blad ser på Lunds romanar som «speilsaler av tenkning», og han skil ikkje mellom handverkaren og snikkaren Lund og romanforfattaren Lund, for sjølv om det neppe er særleg originalt tenkt, så er det eit samband i skapingsprosess mellom å byggje eit hus og å skrive ein roman.

Essay med anekdotar

Blad insisterer på at han har skrive ein roman om Thure Erik Lund, ikkje ein biografi eller eit lengre litterært essay. Eg vil helst kalle teksten eit essay med innlagde anekdotar frå eit langt vennskap, halde i eit språk ikkje ulikt Thure Erik Lund når han skildrar eit framtidssamfunn som tar bustad i oss og formar tanke og handling. Ein stad nemner Blad «etterligningskunsten» som eit fruktbart utgangspunkt.

Dermed blir Blads språk snirklete og omstendeleg med innskot, påskot og parentesar, tungt og nedlest. Og når han fleire gonger «blir rørt til tårer» eller får «et anfall av selvutslettelse» og blir «fylt av onde varsler», undrast eg om han er sjølvironisk eller berre pompøs.

Schizothemia gir interessante glimt inn Lunds liv og tenking, men boka er på ingen måte utfyllande. Men når det ein gong skal skrivast ein biografi over Thure Erik Lund, vil nok boka til Hans Petter Blad danne eit nyttig grunnlagsmateriale.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Schizothemia er ei tung bok utan å vere ein tung­vektar.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Ei lauvtynn silisiumskive foredla til mikrobrikker på laboratoriet til Sintef i Forskingsparken i Oslo.

Ei lauvtynn silisiumskive foredla til mikrobrikker på laboratoriet til Sintef i Forskingsparken i Oslo.

Foto: Sindre Deschington

ReportasjeFeature

Mikrobrikkene som formar framtida

Finst det ein snarveg til å forstå stormaktsspelet og teknologien bak dei viktige databrikkene? Ja, ein kan ta turen til Sintefs laboratorium på Blindern i Oslo.

Christiane Jordheim Larsen
Ei lauvtynn silisiumskive foredla til mikrobrikker på laboratoriet til Sintef i Forskingsparken i Oslo.

Ei lauvtynn silisiumskive foredla til mikrobrikker på laboratoriet til Sintef i Forskingsparken i Oslo.

Foto: Sindre Deschington

ReportasjeFeature

Mikrobrikkene som formar framtida

Finst det ein snarveg til å forstå stormaktsspelet og teknologien bak dei viktige databrikkene? Ja, ein kan ta turen til Sintefs laboratorium på Blindern i Oslo.

Christiane Jordheim Larsen

Teikning: May Linn Clement

Kultur

Samlaren

Einar Økland vil helst høyra noko han ikkje har høyrt før – og så skriv han ein lyrisk tekst som han ikkje visste at han kunne skriva. Deretter held han fram med å samla.

Jan H. Landro

Teikning: May Linn Clement

Kultur

Samlaren

Einar Økland vil helst høyra noko han ikkje har høyrt før – og så skriv han ein lyrisk tekst som han ikkje visste at han kunne skriva. Deretter held han fram med å samla.

Jan H. Landro

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis