Dikt

Mona Høvring:

Himlene glitrer

Oktober

Mona Høvring er ein poet som vekslar mellom stilleie. Og som forfattar vekslar ho mellom å skrive prosa og lyrikk. Og dikta i Himlene glitrer svingar overraskande, i stadig drift frå denne til andre verder. Ikkje minst merkar ein seg lengten i språket som forvandlar «pliktene/ til runde, blå blomster».

Ved hjelp av inventar frå eventyr, soger, bibel- og vitskapssjargong – alt saman bestanddelar i det ein kallar «verdsbilete» – fugar Høvring saman tvi- og mangetydige diktkonstellasjonar.

Eg bit meg merke i ordet «mosaikhimmel», som førekjem i eit sitat av den franske forfattaren Célia Houdart i starten av boka. I mosaikken er fugene som syner fram brotflatene, bitane, sentrale. Samanføyingane er ikkje del av biletet, anna enn at dei skapar rytmar, liner og konturar i mosaikken – som blir til nye bilete i biletet.

Forvandlingar

I botnen av dikta til Høvring verkar det som det ligg fornyings- og forvandlingssoger, eit eldgamalt litterært motiv. Mellom anna handlar det om korleis «jenta» blei til «kvinne». Korleis overgangen skjer, blir mellom anna formidla i ein draum i eit dikt, der dikt-eget ser at jenta er dødeleg og dødsmerkt. Draumen kan lesast som forvandlinga frå jente til kvinne, frå levande til død – og til levande.

Draumen blir presentert i eit kjent myteliknande bilete, der faren dreg til dødsriket med båten «som bar han over til dødsriket,/ til ei strand, til et forlist skip/ med en skjør gallionsfigur,/ og gallionsfiguren hadde mitt ansikt –/ dattera som ønska seg bort».

Ei forvandling er tragisk og inneber at noko døyr og vert forlate, slik at noko nytt oppstår. Men kva blir endra, kva er det same, kva er det som formidlar mellom delane, mellom faren, jenta og kvinna?

For jenta i diktet er det kanskje både lengten, makta, draumen og døden – og poesien. Eit tomrom kan ha fleire tydingar; mangel («som ei tom sareptakrukke»), fråvær og død er ikkje det same.

Spådomar

Frå gamalt av tydde ein og tok varsel frå stjernekonstellasjonane. Og på eit vis fungerer dikta og den «svarte glasskula» dikt-eget snur på og gløser inn i i dei 17 første dikta i boka, som nattehimlar. Når poeten kallar bolkane i boka for «Spådomar, forvandlingar», «Gåter, teorier» og «Myter, befrielser», ser ein kva former og språk dikta strekkjer seg etter, og kva som kan vere formidlingsinstansar i forvandlinga.

Det er interessant at Høvring nyttar det eventyrlege. Høvring viser at eventyret har noko grunnleggjande tragisk og sorgfullt ved seg fordi det ber med seg eit medvit om at den verda og dei samanhengane eventyra høyrde til, er borte, har gått under. I kraft av eventyret finst brot av den verda framleis føydde inn i tida vår, og kastar varsel og moralske formaningar inn i framtida.

Ja, det finst ein slags moralsk appell i fleire av dikta, ikkje ein bestemt moral, men ei haldning, ein slags poetisk moral, om det kan tenkjast. Trass i alt mørke finst det ei lys poetisk tru og håp på mennesket i Mona Høvrings dikt. Himlene glitrer er eit forsvarsskrift for mennesket og poesien.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.