Roman

Thure Erik Lund:

Vertebrae

Aschehoug

Gjennom heile forfattarskapet har Thure Erik Lund pressa språk og tanke mot eit framtidssamfunn der mennesket og naturen blir skifta ut av teknologiske nyvinningar som i siste instans vil ende i ein kunstig, fristilt intelligens utan kontakt med organisk liv, programmert til å reagere på impulsar som skal likne menneskelege reaksjonsmønster. Samtidig er forfattarskapet også nær knytt til heimplassen Modum gjennom dialekt, landskap og lynne, bilturar i nærområdet og avsides skogsvegar.

Ei oppfølging

Vertebrae er ei oppfølging av Identitet frå 2017, og igjen lurer Carlo Hallandsås i bakgrunnen, skjult i den vedvarande tekststraumen som renn gjennom begge romanane. Ein stad i framtida har det oppstått eit digitalt samfunn, Vertebrae, der grensene mellom teknologi og biologi er viska ut gjennom at kunstig intelligens trenger seg inn i menneskekroppen slik at skilnaden på maskin og menneske blir borte.

Det kunstige fortrengjer det naturlege og etablerer eit verdssystem ingen slepp unna eller kan kople seg fri frå. Forteljarinstansen i Vertebrae er ein slik kroppslaus kunstig intelligens som etter kvart blir forvandla til eit menneske og ein inkarnasjon av Carlo Hallandsås som døydde i Identitet, men som gjenoppstår i Vertebrae.

Samfunnssatire

Lunds forfattarskap har heile vegen vore prega av sivilisasjonskritikk og samfunnssatire, slagferdig og vittig og drive fram av ein fantasi og eit ordforråd ingen kan oppvise maken til i norsk litteratur. Med Lunds eigne ord er språket «ekspressivt, med en mengde nye orddannelser, med lange og kronglete sammensetninger, trådfylte, innsnodde og abrupte refleksjoner, intense og maniske».

Eg skal innrømme at eg ikkje heilt heng med i svingane når det drar seg til med språklege krumspring og avanserte teknologiske utgreiingar. Men eg gnir meg i hendene over ord og uttrykk som «en bananflueeksperimentell språktest», «impulsigangsettingsprosedyrene», «kortreist og langtidsstekt humanisme» og eit herleg stikk til floskelspråket: «Ikke visste jeg at disse intromaterielle funksjonsstørrelsene som har kommet og gått, var selve livet.»

Som i Identitet er også kjærasten og kona Maria til stades som ei uforsonleg kraft som forteljaren stadig prøver å blidgjere for på sikt å gjenoppta samlivet med. Det går ikkje så bra, og til slutt reiser han til skogs og slår seg til på eit avsides og fråflytta småbruk i nedre Numedal. Han søker tilbake til slektsrøtene, hallandsåsingane, og han koplar ut den digitale tekststraumen og går over til penn og papir. Slik frigjer han seg frå Vertebrae og trer inn i det menneskelege.

Å lese Thure Erik Lund verkar skjerpande på tanke og intellekt. Han er beundra og respektert innanfor det litterære Noreg, og han har mottatt vesentlege prisar og utmerkingar. Men han har aldri vore innstilt til Nordisk råds litteraturpris. Det er på høg tid.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.