Dikt

Oddbjørn Birkeland:

Eurydike snur

Aschehoug

Dei konsise versa i Oddbjørn Birkelands andre diktbok suggererer. I første del vert ein fråverande, død og elska person påkalla. I den andre bolken høyrer lesaren røysta til den døde, som kallar på den attlevande.

Ein kan førestille seg ein indre dialog med ein kjær person som har gått bort, der tap og sakn er ein viktig del, samstundes som ein også høyrer at dei, når ho levde, var komne langt frå kvarandre: «Vi snakkar ikkje/ i munnen/ på kvarandre lenger// men heller ikkje/ nå/ veit eg// om du høyrer på meg», seier ho i eit dikt frå den andre sida.

Myte

Tittelen på boka påkallar ei av dei mytane skjønnlitteraturen ofte søkjer til, den om Orfeus og Eurydike. Men der myten fortel at Orfeus snur seg og slik ikkje får med seg Eurydike or dødsriket, er det Eurydike som snur seg i Birkelands dikt. Kanskje kan det forståast slik at kunsten ikkje vekker dei døde til live att, men likevel verkar så sterkt at han får dei til å røre seg, eller at ho berre snur seg vekk, i forakt.

I Birkelands dikt er den døde klar over at ho syg livet or den levande, og slik seier dikta noko om kva kostnader kunstutøvinga ber med seg. Den greske myten er ikkje integrert i dikta, han finst berre i boktittelen, som ei mogleg ramme å lese dikta inn i.

Kvardagsleg

Enkelt, effektivt og lite tilgjort kling Oddbjørn Birkelands dikt, idet «dei store orda fell av meg som utslitne klede». Meir enn å gjere tinga og omstenda venare handlar det her om å finne ord i rett målestokk, i menneskestorleik. Diktspråket er tilknept, patosen tilbakehalden, for her romsterer det kvardagslege stilleiet i eit univers som nesten er tømt for rekvisittar og jordiske eigenlutar. På det viset ber dikta fram språket og vendinga til den andre i si nakne og menneskelege sårbarheit. Likevel kjennar ein på ubehagelege smekkar i form av den korthogne vedkjenninga eller den sterkt komprimerte biografien, den som ikkje legg noko til, men berre trekkjer alt ifrå: «Alle desse åra// Eg har ikkje levd// og ingen/ såg meg».

Fordelen ved at Birkeland ikkje ornamenterer unødig og heller ikkje vert lokka til å snakke i utide, er at dei enkle, suggestive bileta står verknadsfullt fram. Det desperate og fortvila får då skine med ein sterkare intensitet.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.