Ein open poetisk invitasjon
Dikta til Gro Dahle vibrerer og skjelv av ny tyding.
Gro Dahle granskar fenomenet «heim» i den nye diktsamlinga si.
Foto: Line Fresti
DIKT
Gro Dahle:
Hjem, sier hunden
Cappelen Damm
Kva er ein heim, eit hus? Kva vil det seie å bu? I Gro Dahles nye diktbok Hjem, sier hunden vert omgrepet og fenomenet «heim» utsett for ei poetisk romsterande gransking. Ikkje slik at poeten raserer noko eller held dette ordet opp mot lyset for å granske det på fråstand. Nei, Dahle vert trekt mot det, tek fysisk bustad i det. Og om det passar seg, spaserer poeten like godt ut av det igjen. Det hadde kan hende ikkje vore Gro Dahle om ikkje heimen òg kunne få nok av alt og stryke på dør og forsvinne. Slik barndomsheimar ofte gjer.
Ber heimen med seg
Ein heim vert rekna som ein permanent opphaldsstad, men treng ikkje vere ein fysisk stad, det kan vere ei moglegheit ein har. Noko ein lengtar etter, eit fengsel, eller noko ein kvittar seg med. Er heimen ambulerande, nomadisk og omskifteleg, kan ein «bære med seg hele hjemmet», eller han kan finnast «der hunden er». Elles kan ein flytte «inn i ordene», når språket og diktet vert til eit ly, eit hus. Uansett ber ein heimen med seg.
Heim er framfor alt ei retning, ei rørsle til eller frå, som dikta til Dahle orienterer seg etter. Kva ein eigentleg dreg heim til når ein dreg heim, kan vere vanskeleg å setje fingeren på.
Idérikdom
I ei samtid der ufrivillig migrasjon, heimløyse og flukt rammar så mange, syner Dahles diktbok fram den fundamentale tydinga av heimen og det å bu – og kva det vil seie å verte rykt opp frå ein trygg og kjend stad. For jamvel om det som regel finst noko lettfota, leikande og springande over den dahlske språk- og lineføringa, kviler somme dikt i eit elegisk og mørkare alvor: «Hjemmet oppløst i sine minste partikler/ fra juratiden». Kokongar kan utvikle seg til sommarfuglar, «eller de dør/ et sted der inne i spindelet».
Gro Dahles dikt lyser av språkleg idérikdom, uttrykkskraft og radikale perspektivskifte. Det er alltid noko nytt ein får sjå. Alt kan ta til å skjelve og dirre av ny tyding i dette vitale litterære universet, for der «inne i virvelen/ synger det». I farten veit eg ikkje om ordet gjestfridom vert nytta i boka. Det som er sikkert, er at Dahles dikt har ein open og inviterande gest ved seg, dei opnar seg mot lesaren, vil gjerne ha han med. Og lesaren bør ikkje vere vanskeleg å be.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
DIKT
Gro Dahle:
Hjem, sier hunden
Cappelen Damm
Kva er ein heim, eit hus? Kva vil det seie å bu? I Gro Dahles nye diktbok Hjem, sier hunden vert omgrepet og fenomenet «heim» utsett for ei poetisk romsterande gransking. Ikkje slik at poeten raserer noko eller held dette ordet opp mot lyset for å granske det på fråstand. Nei, Dahle vert trekt mot det, tek fysisk bustad i det. Og om det passar seg, spaserer poeten like godt ut av det igjen. Det hadde kan hende ikkje vore Gro Dahle om ikkje heimen òg kunne få nok av alt og stryke på dør og forsvinne. Slik barndomsheimar ofte gjer.
Ber heimen med seg
Ein heim vert rekna som ein permanent opphaldsstad, men treng ikkje vere ein fysisk stad, det kan vere ei moglegheit ein har. Noko ein lengtar etter, eit fengsel, eller noko ein kvittar seg med. Er heimen ambulerande, nomadisk og omskifteleg, kan ein «bære med seg hele hjemmet», eller han kan finnast «der hunden er». Elles kan ein flytte «inn i ordene», når språket og diktet vert til eit ly, eit hus. Uansett ber ein heimen med seg.
Heim er framfor alt ei retning, ei rørsle til eller frå, som dikta til Dahle orienterer seg etter. Kva ein eigentleg dreg heim til når ein dreg heim, kan vere vanskeleg å setje fingeren på.
Idérikdom
I ei samtid der ufrivillig migrasjon, heimløyse og flukt rammar så mange, syner Dahles diktbok fram den fundamentale tydinga av heimen og det å bu – og kva det vil seie å verte rykt opp frå ein trygg og kjend stad. For jamvel om det som regel finst noko lettfota, leikande og springande over den dahlske språk- og lineføringa, kviler somme dikt i eit elegisk og mørkare alvor: «Hjemmet oppløst i sine minste partikler/ fra juratiden». Kokongar kan utvikle seg til sommarfuglar, «eller de dør/ et sted der inne i spindelet».
Gro Dahles dikt lyser av språkleg idérikdom, uttrykkskraft og radikale perspektivskifte. Det er alltid noko nytt ein får sjå. Alt kan ta til å skjelve og dirre av ny tyding i dette vitale litterære universet, for der «inne i virvelen/ synger det». I farten veit eg ikkje om ordet gjestfridom vert nytta i boka. Det som er sikkert, er at Dahles dikt har ein open og inviterande gest ved seg, dei opnar seg mot lesaren, vil gjerne ha han med. Og lesaren bør ikkje vere vanskeleg å be.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Gro Dahles dikt lyser av språkleg idérikdom, uttrykkskraft.
Fleire artiklar
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.
Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Framandspråka forsvinn
Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Teikning: May Linn Clement
Forgard i nord
Kan USA kome til å ta over Grønland med makt?
Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet i november i fjor.
Foto: Dag og Tid
Fylgjene av konkurransestaten
Rune Slagstad syner korleis venstresida lenge har gløymt røtene og prinsippa sine. Der andre held seg til vande spor, gjenetablerer han vona om at vi kan finne ut av kva som er viktigast å diskutere.
Jean-Marie Le Pen døydde 7. januar, 96 år gamal.
Foto: Stephane Mahe / Reuters / NTB
Ein politisk krigar har falle
Jean-Marie Le Pen (1928–2025) vart ein nybrotsmann for all høgrepopulisme i dag.