Roman

Lars Mytting:

Søsterklokkene

Gyldendal

I 2010 gav Jo Eggen ut diktsamlinga Stavkirkedikt etter å ha besøkt alle dei 28 stavkyrkjene her i landet pluss ei i Polen: Vang stavkyrkje, som blei flytta til Schlesien i 1842. Eggens kulturhistoriske meditasjonar kling godt som bakgrunn for Lars Myttings nye roman Søsterklokkene, der ei fiktiv stavkyrkje nær Fåvang i Gudbrandsdalen speler ei hovudrolle saman med eit rikhaldig persongalleri.

Handlinga er lagt til 1880-åra og staden er grenda Butangen, dit den reformvennlege presten Kai Schweigaard kjem hausten 1879. Den gamle mellomalderkyrkja står til nedfalls, og sidan det over heile landet er stemning for å rive dei gamle stavkyrkjene og byggje nytt, tar Schweigaard saman med biskopen på Hamar initiativ til å rive og deretter gjenreise kyrkja i Dresden. Slik kjem den unge arkitektstudenten Gerhard Schönauer til Butangen for å overvake rivinga. Ungjenta Astrid Hekne hamnar midt oppi denne prosessen, og sidan ho kjenner slektskap og eigarskap til kyrkjeklokkene, søsterklokkene, gjer ho det ho kan for at dei ikkje skal ut av bygda.

Imponerande kunnskap

Det er ei lokal segn knytt til søsterklokkene i Ringebu stavkyrkje like nord for Fåvang. Denne segna flettar Mytting elegant inn i handlinga, og han lar det vere eit omdreiingspunkt for konfliktane og dramatikken som etter kvart oppstår mellom presten, arkitektstudenten og Astrid Hekne – ein trekant som ingen kjem frå med lukka intakt.

OK, la handlingsreferatet stanse der mens fokuset skiftar til Myttings genuine kjennskap til og kunnskap om kvardagslivet i eit avsides bygdelag for 140 år sidan. Det mentalitetshistoriske bakteppet står fram med all si overtru, varslar og teikn, lagnadstunge fråsegner og eldgamle førestellingar om at menneskelivet er styrt av krefter ein ikkje rår over. Dersom ein set seg opp mot slike krefter, går alt over styr. Og det stansar ikkje der: Mytting viser også ein imponerande kunnskap om gammalt handverk, byggtekniske detaljar, treskjering og ornamentikk, og han integrerer kunnskapen i forteljinga utan at det verkar påklistra eller leksikalsk.

Innsikt og innleving

Han skriv også med innsikt og innleving om dei sosiale forholda i ei tid der folk var prisgitt familien på godt og vondt, eller prisgitt fattigkassen og eit liv på legd. Han leverer sterke, jordnære og groteske scener som fører tanken mot Amalie Skrams naturalisme. Men draumen om eit betre liv er heile vegen ei drivkraft, særleg hos Astrid Hekne, men også ho er prisgitt lagnaden ho er tiltenkt frå langt tilbake, for ingen kan flykte frå lagnaden, slik sagalitteraturen veit å fortelje, og Lars Mytting veit også det.

Søsterklokkene er ein mektig historisk roman som ber i seg alle element av realisme og romantikk, truverdig ned i minste detalj og formidla i eit klart og reint språk som også tar opp i seg element frå Myttings eigen dialekt. Det er berre å gi seg over og la seg forføre av ei storfelt forteljing som kanskje er smartare enn både forfattaren og lesaren. Betre attest kan ingen forfattar vente seg.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.