Roman

Eduardo Halfon:

Kloster

Omsett av Signe Prøis
Solum / Bokvennen

Eduardo Halfons tredje roman på norsk har mange trekk til felles med dei to første som kom i 2018: Den polske bokseren og Sorg. Igjen er han sjølv med i teksten som reflektert forteljar og observatør, og igjen er det sin eigen jødisk-arabiske familie han sporar opp og søker å forstå og setje inn i ein samanheng av religion, historie, identitet, flukt og forfølging.

Det startar i Jerusalem, dit Halfon har reist for å vere med i bryllaupet til søstera, som skal gifta seg med ein ultraortodoks jøde frå New York. Han har alle piggar ute, og han listar opp alt han møter av arroganse, ufridom, regelrytteri, spillfekteri og intoleranse i eit snevert univers av dogme der kleskodar, sosial kontroll og maskulin dominans ikkje står tilbake for det ein finn hos ortodokse muslimar, eller for den del, hos alle som forvaltar den einaste sanninga.

Jødisk arv

På flyplassen møter han Tamara som han for mange år sidan møtte på ein bar i Guatemala. Sidan han vegrar seg for gå i bryllaupet til søstera, blir han med Tamara rundt i Jerusalem og – symbolsk nok – til Dødehavet. For hos Halfon handlar det ofte om dei døde, dei som forsvann i Auschwitz, eller dei som overlevde og var merkte for livet, psykisk eller med eit tatovert fangenummer på underarmen, det som bestefaren bortforklarte med at det var eit telefonnummer.

Det er denne jødiske arven Halfon krinsar rundt. Den han prøver å unngå ved å sleppe unna bryllaupet, men som han likevel blir innhenta av gjennom eigen refleksjon kring ulike lagnader, der han leverer anekdotar om Chaupins hjarte, gravlagt i ei polsk kyrkje, om Primo Levi med fangenummeret inngravert på gravsteinen i Torino, om dei som fornekta det jødiske i håp om å overleve, slik han sjølv blir konfrontert av Tamara når han fortel om ein draum der ein flykaprar spør kven han er, og han lèt som han er ein annan for å berge livet.

Etisk alvor

Han er ikkje den første som fornektar seg sjølv for å sleppe unna, og her får også romantittelen si forklaring gjennom det polsk-jødiske paret som leverer det einaste barnet sitt til eit kloster i håp om at det kan overleve utryddingsprosjekt til nazistane: «(...) utkledd som katolsk pike gjennom en årrekke i et kloster i skogen. Han fornekter jødedommen og han fornekter manndommen, og slik redder han livet.»

Det er noko spesielt å lese Halfon: Det er eit etisk alvor hos han, samtidig som språket er poetisk, elegant, reflektert, skjørt; det er noko definitivt og risikabelt i det han skriv ut frå både familiehistoria og den jødiske arven han ber med seg.

Eduardo Halfon har gitt ut 14 skjønnlitterære titlar sidan debuten i 2003. Han har henta prisar i både USA, Europa og Sør-Amerika, og eg ønsker meg enda meir på norsk, slik at enda fleire kan følge denne litterære vagabonden som streifar rundt i eigne tekstar på leit etter seg sjølv og si eiga historie.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.