Konfliktar i fredsteneste
Kjell Olden skriv om skadar ingen ser.
Kjell Olden var FN-soldat i Libanon i slutten av 1970-åra.
Foto: Tiden
Roman
Kjell Olden:
Minerydding
Tiden
Kjell Olden debuterer i godt vaksen alder med romanen Minerydding. Han er fødd i 1952, kjem frå Ørlandet og bur no i Trondheim. Stoff til debutromanen hentar han frå sine eigne erfaringar som FN-soldat og mineryddar i Libanon på slutten av 1970-åra, ei teneste som i ettertid skulle setje djupe spor i form av krigstraume og psykiske problem. Med visse atterhald kan romanen lesast sjølvbiografisk, ja, kanskje også i eit terapeutisk overlys.
Konfliktliner
Det er fleire konfliktliner i romanen, på både makro- og mikronivå; den politiske konflikten mellom Israel og palestinarane ligg open i teksten, men det gjer også konflikten mellom FN-soldatane og lokal milits, mellom ulike religionar i området og internt mellom FN-soldatane. Den namnlause forteljaren og kjærasten heime i Noreg har også ein konflikt gåande kring streng kristentru og ateisme, ein konflikt som forplantar seg inn i støtte til Israel kontra støtte til palestinarane.
Romanen er ukronologisk, flimrande og fragmentarisk, med korte tekstbitar som pendlar mellom Noreg og Libanon, mellom skremmande draumar og vaken tilstand. Frustrasjonen til kjærasten kjem til uttrykk i brev og oppsummeringar, mens forteljaren skildrar situasjonen i Libanon, og ein forstår etter kvart at han prøver å dempe angst og spenning gjennom hard trening eller hard drikking.
Seinskadar
Slik held han også fram etter at tenesta er over. Samlivet med kjærasten Sara blir krevjande for begge partar, og seinskadane i form av mareritt, tynnslitne nervar og manglande konsentrasjon går ut over både arbeid og samliv.
Til slutt må han kaste inn handkledet og søke profesjonell hjelp. Dette blir nemnt nærast i forbifarten, som noko forteljaren helst ikkje vil snakke om. Det som blir til verkeleg hjelp, er å restaurere ei gammal familiehytte på fjellet. Symbolikken i dette er tydeleg: rive ned og byggje opp på nytt: «Fundamentet må vera jordbunde, helst bergbunde. (…) Og det du hakkar sundt, må du få opp. Det må tola dagslyset.»
Som debutarbeid toler Minerydding dagslyset, og romanen tar opp eit viktig tema: tunge seinskadar etter skarpe oppdrag i krigssonar.
Oddmund Hagen
Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Roman
Kjell Olden:
Minerydding
Tiden
Kjell Olden debuterer i godt vaksen alder med romanen Minerydding. Han er fødd i 1952, kjem frå Ørlandet og bur no i Trondheim. Stoff til debutromanen hentar han frå sine eigne erfaringar som FN-soldat og mineryddar i Libanon på slutten av 1970-åra, ei teneste som i ettertid skulle setje djupe spor i form av krigstraume og psykiske problem. Med visse atterhald kan romanen lesast sjølvbiografisk, ja, kanskje også i eit terapeutisk overlys.
Konfliktliner
Det er fleire konfliktliner i romanen, på både makro- og mikronivå; den politiske konflikten mellom Israel og palestinarane ligg open i teksten, men det gjer også konflikten mellom FN-soldatane og lokal milits, mellom ulike religionar i området og internt mellom FN-soldatane. Den namnlause forteljaren og kjærasten heime i Noreg har også ein konflikt gåande kring streng kristentru og ateisme, ein konflikt som forplantar seg inn i støtte til Israel kontra støtte til palestinarane.
Romanen er ukronologisk, flimrande og fragmentarisk, med korte tekstbitar som pendlar mellom Noreg og Libanon, mellom skremmande draumar og vaken tilstand. Frustrasjonen til kjærasten kjem til uttrykk i brev og oppsummeringar, mens forteljaren skildrar situasjonen i Libanon, og ein forstår etter kvart at han prøver å dempe angst og spenning gjennom hard trening eller hard drikking.
Seinskadar
Slik held han også fram etter at tenesta er over. Samlivet med kjærasten Sara blir krevjande for begge partar, og seinskadane i form av mareritt, tynnslitne nervar og manglande konsentrasjon går ut over både arbeid og samliv.
Til slutt må han kaste inn handkledet og søke profesjonell hjelp. Dette blir nemnt nærast i forbifarten, som noko forteljaren helst ikkje vil snakke om. Det som blir til verkeleg hjelp, er å restaurere ei gammal familiehytte på fjellet. Symbolikken i dette er tydeleg: rive ned og byggje opp på nytt: «Fundamentet må vera jordbunde, helst bergbunde. (…) Og det du hakkar sundt, må du få opp. Det må tola dagslyset.»
Som debutarbeid toler Minerydding dagslyset, og romanen tar opp eit viktig tema: tunge seinskadar etter skarpe oppdrag i krigssonar.
Oddmund Hagen
Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Som debutarbeid toler Minerydding dagslyset.
Fleire artiklar
Teikning: May Linn Clement
Krigen er ei ufatteleg ulukke for Ukraina. Men også for Russland er det som skjer, ein katastrofe.
Tusen dagar med russisk katastrofe
Jens Stoltenberg gjekk av som generalsekretær i Nato 1. oktober. No skal han leie styringsgruppa for Bilderberg-møta.
Foto: Thomas Fure / NTB
Mingleklubben for makt og pengar
Jens Stoltenberg blir partyfiksar for Bilderberg-møta, ein institusjon meir i utakt med samtida enn nokon gong.
KrF-leiar Dag Inge Ulstein får ikkje Stortinget med seg på å endre retningslinjene for kjønnsundervisning i skulen.
Thomas Fure / NTB
Utfordrar kjønnsundervisninga
Norske skulebøker kan gjere elevar usikre på kva kjønn dei har, meiner KrF-leiar Dag Inge Ulstein.
Taiwanarar feirar nasjonaldagen 10. oktober framfor presidentbygget i Taipei.
Foto: Chiang Ying-ying / AP / NTB
Illusjonen om «eitt Kina»
Kina gjer krav på Taiwan, og Noreg anerkjenner ikkje Taiwan som sjølvstendig stat. Men kor sterkt står argumenta for at Taiwan er ein del av Kina?
Den rumenske forfattaren Mircea Cartarescu har skrive både skjønnlitteratur, lyrikk og litterære essay.
Foto: Solum Bokvennen
Papiravisa