Roman

Marit Eikemo:

Team Tuva

Samlaget

Kan det vere forfattaren Rachel Cusk som har inspirert Marit Eikemo til å skape ein hovudperson som vi berre ser utanfrå, gjennom dialogar og andre sine blikk?

Det skal godt gjerast å få det til på same vis som den canadiske verdsstjerna gjer, ho har erobra både lesarar og kritikarar. Eg meiner likevel Eikemo lykkast langt på veg i å kreere ei både interessant og sympatisk soge.

Som mange andre som følgjer ny litteratur på norsk, og særleg på nynorsk, har eg følgt Eikemos bøker med interesse. Eg har ikkje vore like oppglødd over alle romanane hennar, men Team Tuva tykkjer eg har fine kvalitetar.

Folk treng folk

Tuva er ei kjenslevar kvinne med mange udekte behov. I kvart kapittel møter lesaren etter tur dei som held Tuva på beina: presten, psykologen, juristen, bankdama og eit par til.

Men vent – har ho eigentleg så spesielt mange behov? I grunnen er teamet rundt Tuva ikkje særleg mykje større enn det som er vanleg for kvinner og menn av i dag. Etter som vi blir kjende med personane i denne sirkelen av støttepersonar, kjem det fram at like mykje som Tuva treng dei, treng dei sjølve omsorg og trøyst. Hjelparar og dei hjelpte står i ein gjensidig avhengigrelasjon. Kort sagt: Folk treng folk. Å kjenne seg utilstrekkeleg og sårbar er noko grunnleggande menneskeleg.

Tuva er ei aleinemor i førtiåra. Ho har jobb, men vi får ikkje vite kva ho jobbar med. Barna hennar ser vi også berre nokre fjerne skimt av. Det er hjelpeteamet som har ordet og blikket her: Presten som strevar i møte med pårørande, som har svært ulike sorgprosessar. Den banktilsette som finn at situasjonen på delt heimekontor går sterkt utover samlivet, tannlegen som saknar kona si, og som har eit skarpt og empatisk blikk for andre lidingar enn dei odontologiske. Her er også TV-snikkaren som illtrivst med det glorete kjendistilværet og erfarer at det fører til eit rotete kjærleiksliv. Det er slett ikkje berre Tuva som har behov for hjelp og støtte. Særleg har romanen fleire fine mannsportrett, av ømskinna og empatiske menn.

Først tenkte eg det ville bli frustrerande å ikkje kome nærare Tuva sjølv, men snart trigga dette forteljargrepet ei nyfikne som drog lesinga vidare.

Avstand – og nærleik

På eit liketil og sympatisk vis tematiserer Team Tuva den gamle sanninga om at kvar gong du står overfor ein annan, held du for ei kort stund lagnaden til det andre mennesket i handa di. Også profesjonelle og i utgangspunktet upersonlege møte kan ha stor tyngd og vekt. Brå nærleik kan oppstå når og kvar som helst. Tuva har – med alle sine suter – ei sterk evne til å sjå andre og til å få dei til å sjå seg sjølv.

Mot slutten av romanen blir temaet sett på spissen når legen til Tuva skal vitne i ei rettssak mot ein kollega som fullstendig har «mista det». Legen som skal vitne, burde nok ha fått med seg tidlegare i kor stor grad kollegaen var på veg mot botnen. Her er det elles ein liten logisk brest: At Tuva, som har hatt denne fastlegen sidan ho var heilt ung, ikkje har fått med seg at ei sak som blir slått stort opp i media, gjeld legen på same kontor som hennar eigen lege, verkar litt rart. Men dette er ei mindre innvending.

Tekstar med mange ulike stemmer og blikk har det med å bli for lange. Her kjenner Eikemo avgrensingskunsten. Ved å følgje Tuva og teamet hennar nokre timar kan ein på lettlese vis bli litt klokare på korleis vi lever livet vårt akkurat no.

Hilde Vesaas

Hilde Vesaas er forfattar, lektor og fast meldar i Dag og Tid.