Dikt

Amina Elmi:

Barbar [Taushetens objekt]

Gjendikta frå dansk av Tina Åmodt
Bonnier Norsk Forlag, 2023

Dansk-somaliske Amina Elmi brakdebuterte med diktboka Barbar [Taushetens objekt] i fjor og hausta mange gode kritikkar i dansk presse. No er boka gjendikta til norsk av Tina Åmodt. Gjennom dikta og boka strøymer mange motiv og tematikkar. Det handlar mellom anna om ein død far, om brør, om heim, likekjønna kjærleik, eksil, heimløyse, framandgjering og identitet.

Samansett

Tekstane er like varierte i form og stil som emna dei tek opp i seg. Ein vert møtt av alt frå gateharde onelinerar proppa med freidig futt til slyngande og pur lengtande kjærleikspoesi. Tidvis vert gloser og språk på norsk og somali rista i hop, og referansane spenner frå førislamske mytar, Shakespeare, den palestinske poeten Darwish til rapparen Tupac, for å nemne nokre.

Heilskapsinntrykket er altså samansett. Diktaren freistar frenetisk å føye saman dei motsetnadsfylte betane og brokkane til ein skjør heilskap, ein mosaikk, eit språk, ein heimstad. Det stilistiske mangfaldet set verkeleg i scene kjensla av noko rastlaust: «nomadegenet pumper/ rundt i diktningen/ vi bygger hjem/ forlater det igjen».

Dikta til Elmi faldar ut aktuelle sosiale og eksistensielle problemstillingar og syner korleis forholdet mellom teiing og verbalisering vert akutt, korleis alt ser ut til å gravitere og peike mot kroppen og kroppane: «da jeg møtte søster din for første gang, sa hun miisan yeelo,/ legg på deg. Jeg lurer på om det var en måte å si: ‘skaff deg en kropp/ som kan være der for deg når verden ikke kan’».

Poetiske utsegner

Kanskje er dei første av dei fire delane boka er inndelt i, meir prega av poetiske utsegner, sorg og lengt: «Kom og bo i pusten min/ et håndtrykk eksisterer lenge etter/ hendene har forlatt hverandre/ jeg spør deg hvordan du ville ha innredet/ hjemmet mitt». Energien og trykket vert sterkare mot slutten, i den fjerde og siste akta. Diktaren er mellom anna oppteken av korleis tekstane vert lesne og oppfatta i ålmenta: «et vitnesbyrd/ faen jeg hater ordet vitnesbyrd/ la oss kalle det et kampskrift/ fy faen det ordet hater jeg enda mer».

Nett denne vekslinga mellom eit ekspressivt og meir kontemplativt temperament synest eg er eit stort pluss ved denne diktboka. Det gir ho liv, puls og eit alvor: Noko lèt seg ikkje avklare, nokre motsetnader og konfliktar er rett og slett vanskelege å handtere. Også poesien blir ridd av desse konfliktane: «et dikt trenger ikke å redde verden/ det skal kun forene det faktum at det ønsker det/ med det faktum at det ikke kan».

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.