Forteljingar

A.C. Kleppe:

Aldo Meyers visjon

Cappelen Damm

Det hender at ein får geniale idear i draumane, men det syner seg diverre oftast at det berre er der dei er geniale. Stundom opplever ein også djup, brå og uventa innsikt når ein er vaken, ja, ein er nær ved å forstå sanninga om eksistensen, men så går det over, og alt er flokut som før. Slike visjonar og draumar er det mange av i boka Aldo Meyers visjon av A.C. Kleppe. Nokre av dei gjeld fundamental kunnskap om korleis alt heng i hop i universet, andre har med mellommenneskelege tilhøve å gjera.

Innsikt

Kleppe skriv med stor innsikt i spennande emne i randsonene av moderne fysikk, noko som ikkje er så rart, sidan ho også er fysikar. Ja, mang ein fysak er fysikar, men få har Kleppes forfattartalent, og endå færre slikt eit repertoar som ho syner i denne boka.

Når ein likevel ikkje alltid får det store hakesleppet av A.C. Kleppe, kjem det av at ho prøver seg på ein svært vanskeleg kombinasjon mellom det trivielle som gjer teksten plausibel, og det spekulativt ekstraordinære som gjer han spennande.

Tidleg i boka er til dømes ein fysikkprofessor, Oskar Sonne, så til dei grader berre fysikar at han vert noko sjablongaktig. Sagt på ein annan måte: Den som er heil ved, har alltid treskalle. Her minner Kleppe meg litt om Gert Nygårdshaug, den spennande kunnskapen får prioritet, og personane vert tidvis skuggar av seg sjølve. Men Kleppe har som før skrive eit stort repertoar, og snart får lesaren ta del i dei daglege tankane til personane, og ikkje minst registrera replikkane deira, for tekstane er ofte replikkdrivne, som små skodespel, og ein av dei er rett og slett ein einaktar.

Kleppe kastar ikkje bort tid på introduksjonar. Kven personane er, og kva for relasjonar dei har til kvarandre, går fram av teksten etter kvart. Dette er med på å gjera stilen effektiv og kjennest som ein honnør også til lesaren, som dermed lyt ta del i diktinga sjølv. Dette er ikkje typisk for det som elles vert kalla forteljing.

Tru og tvil

Sjangernemninga for denne boka er jo nettopp forteljingar, men Kleppe er ikkje mellom dei som dyrkar myten om absoluttverdi i det arbitrære. Nemninga styrer ikkje innhaldet, sjangeren er ikkje regulert av naturlover, og ho skriv fritt på ein slik måte, eller slike måtar, at somme av tekstane står fram som kapittel i ufullstendige romanar. Og, som presten seier: Slik er det også med oss menneske. Tekstane har kvar for seg sin heilskap, men dei høyrer også saman på ymse vis, anten ved at personar i utkanten av ein tekst er sentrale i ein annan, eller ved at lesaren kan oppdaga samband mellom desse personane, mellom stader og tema.

Aldo Meyers visjon er ei bok med mange fasettar og ulike emne. Aller mest tykkjer eg boka handlar om korleis me opplever kvarandre, og om tru og tvil, ikkje minst i familierelasjonar. Kleppe er flink til å skildra personlegdom berre gjennom replikkar, det stiller krav til språkleg musikalitet. Musikk er dessutan også eit tema i boka.

Men det er også noko anna som skaper tyngd i tekstane, ein litterær Higgs-partikkel attom atom og tomrom, og det er medvitet. Kvar og ein kjenner det personlege, men kanskje kan ein forstå alt som element i eit større medvit, eller eit større medvit gjennom alt som er til.

Medan me ventar på provet, vil eg bidra med min eigen konklusjon når det gjeld sanninga om alt: Alt er mellombels.

Odd W. Surén

Odd W. Surén er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.