Lyrikk

Erlend Skjetne:

Liv, eg har drukke

Flamme Forlag

Førre boka til Erlend Skjetne var eit sterkt personleg dokument. I samlinga frå i år går han i nærsynt dialog med Olav Nygard, ein av dei fremste lyrikarane våre. Tittelen er henta frå opningslina til eit kjent dikt frå Kvæde (1915).

Hjå Nygard heiter det rett nok «Liv, eg hev drukke», men kanskje må vi kunne gje Skjetne ein viss diktarfridom. For det han gjer her, heiter på gresk «palimpsest», ei skrift over skrifta, slik pergament i mellomalderen gjerne vart nytta fleire gonger. Dei strauk ut den opphavlege teksten og skreiv ein ny over, ofte i fleire lag, ettersom pergament var kostbart.

Personleg tone

Meir eller mindre opne referansar til Nygards dikting finn ein nær sagt overalt, og han «mimar» til og med abba-forma til modalingen:

Kjenn angen av ein tidleg dag i verda –

Du var eit frø, og alt låg enno ope,

og heile livet skimra i ein drope,

og ingen engel kravde plass på herda.

Tematikken ligg tett opptil Nygards eigen: kjærleik, lengsle, himmelsyner: «Knust flaske ein gong full/ av skummande himmel: Kallet kling/ i dei småe tinga, drikk av ferda og dogga». Også i denne samlinga er tonen personleg, men det finst òg ein større avstand og distanse her, sidan han trass alt skriv seg opp mot ein annan diktar – uansett kor djupt han har trengt inn i diktarverda til Nygard.

Kanskje har avstanden vore bra for Skjetne, for på fleire måtar tykkjer eg at forma er meir stilrein og gjennomarbeidd enn i Alt som skranglar, og sjølve opplegget og grunnideen er i høgste grad ambisiøs. Reint poetisk når han nok høgre i Liv, eg har drukke. Sjølv om han skriv seg opp mot Nygard, er det mest i det ytre; for røysta til Skjetne ber klårt gjennom alle dikta.

«Kvardagen spelar ei mykje større rolle hjå Skjetne enn hjå Nygard.»

Kvardagen

Diktinga til Skjetne er djupt menneskeleg innstilt, sjølve antitesen til avhumaniseringa av kunsten som José Ortega y Gasset diagnostiserer i essayet som på bokmål heiter Kunsten bort fra det menneskelige. Hovudmotsetnaden mellom Skjetne og Nygard er nok at kvardagen spelar ei mykje større rolle hjå Skjetne.

Nygard stod ved det heilage, medan Skjetne lik Olav H. Hauge har funne ut at «det gjeng an å leva/ i kvardagen òg». Skjetne posisjonerer seg soleis: «Pløyer ny jord, sår med nye ord/ og gamle teigar blir liggjande brakke./ Ein kan snart ikkje sjå dei for skogen,/ der blomane og insekta heller ikkje lenger/ heiter det same».

Kanskje er det feil å kalle diktsamlinga eit eksperiment, men i alle høve er det eit vellukka eksperiment.

Kjetil Berthelsen

Kjetil Berthelsen er litteraturvitar.