DIKT

Ida Frette:

Perverst navn

Oktober

Det er ein svært naken lyrisk dialog debutanten Ida Frette har skapt i diktboka Perverst navn. To røyster vekslar gjennom boka. Sjølv om referansane til den ytre verda er sparsame, så finst dei, i form av ein bar, leilegheita, nabojenta.

Tidvis verkar det som røystene snakkar saman, men stundom når dei ikkje fram til den andre, kanskje fordi samtalepartnaren misforstår eller ikkje oppfattar kva den andre røysta seier. Røystene held likevel fram, nett som om det kviler ein tvang over setnings- og tydingsskapinga som kanskje botnar i redsla for at den endelege teiinga då skal inntreffe.

Maktforhold

Tilhøvet og maktforholdet mellom røystene er skiftande, og dei vekslar mellom å vere avhengige, innynde seg, kontrollere og avvise. Då den eine røysta freistar skape ein trygg atmosfære, er den andre usikker på om ho vert halden for narr og berre vert lokka til å vedkjenne seg. «Hun sier:/ Det er bare oss to her./ Det er trygt å vise meg at/ det ikke finnes håp.»

Sjølv om ein kan skulde teksten for å vere hermetisk og innovervend, er han ikkje vanskeleg tilgjengeleg. Det handlar meir om å finne moglege perspektiv å sjå teksten i. I denne boka er det språket som prosess, rørsle, handling og hending som er i søkjelyset, altså kva som skjer i språket, snarare enn dei fikserte bileta språket kan levere oss av røynda.

Språkrefleksjonar

Ein ser at teksten ofte viser til gestar og til handrørsler som syner ut or teksten eller vert ståande som ei språkleg grense, som peikar på den stumme kroppen og noko ein som lesar ikkje ser: «Hun sier:/ Billige tricks./ Det som du gjør nå./ Sånn.»

Språk vender seg alltid til nokon, anten det er til seg sjølv eller til ein verkeleg eller tenkt person. Gesten krev derimot at ein er til stades, i situasjonen, men som lesar er ein ikkje der situasjonen utspelar seg, fullt ut. «Hun sier:/ Det er så mange som ikke ser hva/ jeg gjør. Men du ser det.» Slik skapar Frette ei tekstleg erfaring av kva dei to røystene kjenner at skjer når dei nyttar verbalspråket.

Sjølv om teksten er strippa og setningane tilsynelatande er enkle og nærast uskuldige, maktar teksten til Ida Frette å setje i gang refleksjonar over kva språk gjer. Språk er ikkje noko som berre finst og er til, det kan vere sant eller usant, det gjer ting med den som brukar det, og med den det er retta mot, og det dekkjer ikkje alt, språket er også utilstrekkeleg.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.