Notat til rommet og rørslene
Janne-Camilla Lyster freistar å lage dikt som kryssar fleire nivå, og som forankrar seg i det kroppslege.
Janne-Camilla Lyster er dansar, koreograf, forfattar og lyrikar.
Foto: Tale Hendnes
DIKT
Janne-Camilla Lyster
Figurer
Tiden
I møte med diktboka Figurer av Janne-Camilla Lyster famlar eg nok etter ein gyldig horisont for tekstane, men lèt meg fange inn av setningar som dette: «Lukter på blomstene som om jeg gjør dem en tjeneste», og tenkjer: Korleis kan ein slik positur sjå ut?
Nokre av tekstane fascinerer, det er nett som dei freistar å utløyse ei kraft or samanhengar: «potetene kobles sammen og får lampen til å lyse. lyset lokker dyret/ til seg, dyret spiser potetene. jeg famler i mørket, finner en krakk, krukke eller klokke».
Ikkje berre vert orda kopla saman, ei reell kopling vert skildra, som overfører energi til lys. Potetene blir etne av dyret, og diktet endar med famlingar i mørket, der tinga ikkje vert til gjennom visuell sansing, men gjennom rørsle, berøring og lydleg samankopling ved hjelp av bokstavrimets figur: «krakk, krukke eller klokke».
Biletleg språk
Ordet figur kjem frå latinsk figura og tyder skikkelse. Det kan bety karakter, form, måte å opptre på. Ordet vert også nytta når ein brukar språket biletleg. Så kan det også sikte til kontinuerlege rørsler eller posisjonar i dans.
Den siste betydinga er relevant både fordi poeten er dansar, og fordi boka hennar frå 2019, Koreografisk poesi, er ein ambisiøs freistnad på teoretisk å reflektere over, og tekstleg-poetisk demonstrere, det ho kallar «opne-form-partitur», at poetiske tekstar til dømes kan lesast som notar til dans. Koreografisk poesi var eit ledd i eit kunstnarisk doktorgradsarbeid ved Kunsthøgskulen i Oslo.
Dei korte tekstsekvensane i Figurer kan ein sjå som isolerte, fastfrosne rørsler, men også som punkt som dannar liner som brått kan rykke til og bøye av. Nivåa skifter frå det grafiske til det visuelle og til det lydlege. Poeten syner til kart, til blyantteikningar, til streken og skogsstien: «en sti som tar slutt, midt mellom trærne», heiter det i eit dikt som både syner til rørsla (stien) og rommet (midt mellom trærne).
Litt krevjande
Det finst ein teoretisk eller konstruerande impuls i dikta som skuggar litt for det sanselege. Det eg likevel har sans for, er at Janne-Camilla Lyster freistar å lage dikt som kryssar fleire nivå, og som forankrar seg i det kroppslege.
Det som kan vere litt krevjande, er at dikta arbeider under to horisontar: Ikkje berre er endemålet til diktet eller rørsla i søkjelyset, også kvaliteten og det som ligg i enkeltrørsla eller enkeltordet, vert heva fram – og då kan samanhengen trugast.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
DIKT
Janne-Camilla Lyster
Figurer
Tiden
I møte med diktboka Figurer av Janne-Camilla Lyster famlar eg nok etter ein gyldig horisont for tekstane, men lèt meg fange inn av setningar som dette: «Lukter på blomstene som om jeg gjør dem en tjeneste», og tenkjer: Korleis kan ein slik positur sjå ut?
Nokre av tekstane fascinerer, det er nett som dei freistar å utløyse ei kraft or samanhengar: «potetene kobles sammen og får lampen til å lyse. lyset lokker dyret/ til seg, dyret spiser potetene. jeg famler i mørket, finner en krakk, krukke eller klokke».
Ikkje berre vert orda kopla saman, ei reell kopling vert skildra, som overfører energi til lys. Potetene blir etne av dyret, og diktet endar med famlingar i mørket, der tinga ikkje vert til gjennom visuell sansing, men gjennom rørsle, berøring og lydleg samankopling ved hjelp av bokstavrimets figur: «krakk, krukke eller klokke».
Biletleg språk
Ordet figur kjem frå latinsk figura og tyder skikkelse. Det kan bety karakter, form, måte å opptre på. Ordet vert også nytta når ein brukar språket biletleg. Så kan det også sikte til kontinuerlege rørsler eller posisjonar i dans.
Den siste betydinga er relevant både fordi poeten er dansar, og fordi boka hennar frå 2019, Koreografisk poesi, er ein ambisiøs freistnad på teoretisk å reflektere over, og tekstleg-poetisk demonstrere, det ho kallar «opne-form-partitur», at poetiske tekstar til dømes kan lesast som notar til dans. Koreografisk poesi var eit ledd i eit kunstnarisk doktorgradsarbeid ved Kunsthøgskulen i Oslo.
Dei korte tekstsekvensane i Figurer kan ein sjå som isolerte, fastfrosne rørsler, men også som punkt som dannar liner som brått kan rykke til og bøye av. Nivåa skifter frå det grafiske til det visuelle og til det lydlege. Poeten syner til kart, til blyantteikningar, til streken og skogsstien: «en sti som tar slutt, midt mellom trærne», heiter det i eit dikt som både syner til rørsla (stien) og rommet (midt mellom trærne).
Litt krevjande
Det finst ein teoretisk eller konstruerande impuls i dikta som skuggar litt for det sanselege. Det eg likevel har sans for, er at Janne-Camilla Lyster freistar å lage dikt som kryssar fleire nivå, og som forankrar seg i det kroppslege.
Det som kan vere litt krevjande, er at dikta arbeider under to horisontar: Ikkje berre er endemålet til diktet eller rørsla i søkjelyset, også kvaliteten og det som ligg i enkeltrørsla eller enkeltordet, vert heva fram – og då kan samanhengen trugast.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Det finst ein teoretisk eller konstruerande impuls i dikta som skuggar litt for det sanselege.
Fleire artiklar
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.
Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Framandspråka forsvinn
Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Teikning: May Linn Clement
Forgard i nord
Kan USA kome til å ta over Grønland med makt?
Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet i november i fjor.
Foto: Dag og Tid
Fylgjene av konkurransestaten
Rune Slagstad syner korleis venstresida lenge har gløymt røtene og prinsippa sine. Der andre held seg til vande spor, gjenetablerer han vona om at vi kan finne ut av kva som er viktigast å diskutere.
Jean-Marie Le Pen døydde 7. januar, 96 år gamal.
Foto: Stephane Mahe / Reuters / NTB
Ein politisk krigar har falle
Jean-Marie Le Pen (1928–2025) vart ein nybrotsmann for all høgrepopulisme i dag.