Oppvekst på Grønland i 1970-åra
Naja Marie Aidt skriv dikt som smeltar det sosiale og individuelle saman.
Naja Marie Aidt fekk Nordisk råds litteraturpris i 2008.
Foto: Liselotte Sabroe / NTB scanpix
DIKT
Naja Marie Aidt:
Poesibok
Gjendikta av Nils-Øivind
Haagensen, Flamme 2019
Den danske forfattaren Naja Marie Aidt, som fekk Nordisk råds litteraturpris for novellesamlinga Bavian i 2008, debuterte i 1991 med lyrikksamlinga Så lenge jeg er ung. For somme lesarar er Aidt kanskje best kjend for romanen ho skreiv etter sonens død, Har døden taget noget fra dig så giv det tilbage (2017).
Poesibok, som kom i 2008 og no er gjendikta til norsk av Nils-Øivind Haagensen, kan karakteriserast som ei sjølvbiografisk diktbok der ein følgjer forfattarens oppvekst på Grønland i 1960- og 1970-åra. Det er ein oppvekst som står i det kollektives teikn, med allmøte og personleg frigjering i søkjelyset, og der skilsmissa til foreldra kjem til å spele ei viktig rolle. Sjølvrealiseringstrongen til dei vaksne gjer at ungane, som må vente på den dyrebare merksemda frå dei vaksne, går meir eller mindre på sjølvstyr, dei er «en litt sær og anstrengende bagasje».
Minne
På dansk tyder tittelen Poesibok noko i retning av minnebok, altså hefte der ungane skreiv helsingar og lukkeønskingar til kvarandre på vers. På norsk hadde Minnebok kan hende vore meir dekkande attgjeving av tittelen. Bortsett frå nokre spor av den grafiske leiken i minneboka, som i overskriftene på dei to avdelingane der «lev vel» og «søt tøs» er sett opp lodd- og vassrett, er det ikkje nett minnebokformer som herskar i denne boka.
For det er ikkje berre det minneverdige som tek plass i dikta. Dikta er meir vekslande. Dei buktar seg frå prosadiktet til det lyriske diktet, stiller fram det vonde og hjarteskjerande, men listar også opp ting og fenomen som er å trakte etter, kanskje i ein desperat freistnad på å fasthalde noko fint i alt det traudige, slik som i diktet «Vintergleder».
Forvitneleg
Dikta er haldne i ein direkte og leikande stil. Det som eg tykkjer er forvitneleg, er korleis Aidt maktar å sameine det kollektive og sosiale med dei individuelle opplevingane gjennom dei skarpe bileta og dei enkle og talande observasjonane. Minna vert ikkje utsette for tradering og myteskaping. Her er eit språk som har med seg og er solidarisk med det barnet som opplevde det den vaksne no minnest.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
DIKT
Naja Marie Aidt:
Poesibok
Gjendikta av Nils-Øivind
Haagensen, Flamme 2019
Den danske forfattaren Naja Marie Aidt, som fekk Nordisk råds litteraturpris for novellesamlinga Bavian i 2008, debuterte i 1991 med lyrikksamlinga Så lenge jeg er ung. For somme lesarar er Aidt kanskje best kjend for romanen ho skreiv etter sonens død, Har døden taget noget fra dig så giv det tilbage (2017).
Poesibok, som kom i 2008 og no er gjendikta til norsk av Nils-Øivind Haagensen, kan karakteriserast som ei sjølvbiografisk diktbok der ein følgjer forfattarens oppvekst på Grønland i 1960- og 1970-åra. Det er ein oppvekst som står i det kollektives teikn, med allmøte og personleg frigjering i søkjelyset, og der skilsmissa til foreldra kjem til å spele ei viktig rolle. Sjølvrealiseringstrongen til dei vaksne gjer at ungane, som må vente på den dyrebare merksemda frå dei vaksne, går meir eller mindre på sjølvstyr, dei er «en litt sær og anstrengende bagasje».
Minne
På dansk tyder tittelen Poesibok noko i retning av minnebok, altså hefte der ungane skreiv helsingar og lukkeønskingar til kvarandre på vers. På norsk hadde Minnebok kan hende vore meir dekkande attgjeving av tittelen. Bortsett frå nokre spor av den grafiske leiken i minneboka, som i overskriftene på dei to avdelingane der «lev vel» og «søt tøs» er sett opp lodd- og vassrett, er det ikkje nett minnebokformer som herskar i denne boka.
For det er ikkje berre det minneverdige som tek plass i dikta. Dikta er meir vekslande. Dei buktar seg frå prosadiktet til det lyriske diktet, stiller fram det vonde og hjarteskjerande, men listar også opp ting og fenomen som er å trakte etter, kanskje i ein desperat freistnad på å fasthalde noko fint i alt det traudige, slik som i diktet «Vintergleder».
Forvitneleg
Dikta er haldne i ein direkte og leikande stil. Det som eg tykkjer er forvitneleg, er korleis Aidt maktar å sameine det kollektive og sosiale med dei individuelle opplevingane gjennom dei skarpe bileta og dei enkle og talande observasjonane. Minna vert ikkje utsette for tradering og myteskaping. Her er eit språk som har med seg og er solidarisk med det barnet som opplevde det den vaksne no minnest.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Dikta er haldne i ein direkte og leikande stil.
Fleire artiklar
Teikning: May Linn Clement
Krigen er ei ufatteleg ulukke for Ukraina. Men også for Russland er det som skjer, ein katastrofe.
Tusen dagar med russisk katastrofe
Jens Stoltenberg gjekk av som generalsekretær i Nato 1. oktober. No skal han leie styringsgruppa for Bilderberg-møta.
Foto: Thomas Fure / NTB
Mingleklubben for makt og pengar
Jens Stoltenberg blir partyfiksar for Bilderberg-møta, ein institusjon meir i utakt med samtida enn nokon gong.
KrF-leiar Dag Inge Ulstein får ikkje Stortinget med seg på å endre retningslinjene for kjønnsundervisning i skulen.
Thomas Fure / NTB
Utfordrar kjønnsundervisninga
Norske skulebøker kan gjere elevar usikre på kva kjønn dei har, meiner KrF-leiar Dag Inge Ulstein.
Taiwanarar feirar nasjonaldagen 10. oktober framfor presidentbygget i Taipei.
Foto: Chiang Ying-ying / AP / NTB
Illusjonen om «eitt Kina»
Kina gjer krav på Taiwan, og Noreg anerkjenner ikkje Taiwan som sjølvstendig stat. Men kor sterkt står argumenta for at Taiwan er ein del av Kina?
Den rumenske forfattaren Mircea Cartarescu har skrive både skjønnlitteratur, lyrikk og litterære essay.
Foto: Solum Bokvennen
Papiravisa