JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

«Oskamps aksept og varme smittar, og vi les med interesse om inngrodde neglar og hammartær.»

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Katja Oskamp er fødd i Leipzig og voks opp i Berlin. Ho studerte teatervitskap og arbeidde som teaterregissør før ho vart forfattar.

Katja Oskamp er fødd i Leipzig og voks opp i Berlin. Ho studerte teatervitskap og arbeidde som teaterregissør før ho vart forfattar.

Foto: Paula Winkler

Katja Oskamp er fødd i Leipzig og voks opp i Berlin. Ho studerte teatervitskap og arbeidde som teaterregissør før ho vart forfattar.

Katja Oskamp er fødd i Leipzig og voks opp i Berlin. Ho studerte teatervitskap og arbeidde som teaterregissør før ho vart forfattar.

Foto: Paula Winkler

3850
20240412
3850
20240412

Roman

Katja Oskamp:

Marzahn, mon amour

Omsett av Miriam Lane
Forlaget Press

Om føter og røter

Katja Oskamp ser mennesket bokstaveleg tala nedanfrå.

Tyske Katja Oskamp har skrive fleire bøker og jobba med teater. Med Marzahn, mon amour har ho laga ei nydeleg lita samling miniportrett av kundane i ein fotpleiesalong. Salongen ligg langt aust i Berlin, i det tidlegare DDR.

Marzahn var ei stund den største drabantbyen i den tyske hovudstaden. Til salongen kjem alle slags menneske med føter som ber sterke og ofte smertefulle vitnesbyrd om krevjande liv. Sjølv om forteljaren (som har mykje til felles med forfattaren) har bakgrunn frå eit kulturelt sett meir prestisjefylt miljø, er blikket hennar på menneska ho møter, prega av ein grunnleggande og sjølvsagt respekt.

Språket er enkelt, og kvart kapittel er som små smykke av presise, talande detaljar. Fru Bonkat snakkar med «et ørlite snev av et underkjølt, nordisk tonefall». Om Tiffy, den stolte eigaren av salongen, får vi vite: «Hun vil ikke ha takk, og hun vil heller ikke måtte si takk.»

Blir fotpleiar

Om årsaka til karrierebytet blir det slått fast i byrjinga av boka: «Når du er blitt usynlig, kan du gjøre fryktelige ting, fantastiske ting, sære ting.» Hovudpersonen er midt i livet, forfattarkarrieren har gått i stå, barnet klarar seg sjølv. Grunnen sviktar under – ja, nettopp: føtene.

Ho kjenner det som om ho svømmer midt ute på eit stort vatn og verken kan sjå det ho reiste frå, eller kva som finst på breidda ho er på veg mot. Å velje akkurat fotpleie som ei løysing på midtlivskrisa er kanskje sært, i alle fall sjeldan. Som alt elles i boka er likevel ikkje overgangen framstilt som noko fall, men skildra med overskot og humor.

Det overraskande perspektivet skal vise seg å gi rikt høve til innsiktsfulle menneskemøte. Vi får inngåande skildringar av alle slags fotmedisinske skavankar. Oskamps aksept og varme smittar, og vi les med interesse om inngrodde neglar, hammartær og føter så nedtrakka at eigaren går på sjølve knokkelen. Den veldige ømheita strålar frå kvar side. Dei fleste gjer så godt dei kan, seier denne romanen. Alle blir vi merkte av livsvandringa.

Berre éin i det mangslunge persongalleriet blir omtalt med mild antipati. Eberhard Pietsch går rundt i verda som om han framleis er ein viktig partisekretær i DDR, sjølv om han for lengst er tilsidesett både yrkesmessig og elles i livet. Denne karakteren blir antitesen til haldninga og bodskapen i heile romanen: Han ser ned på andre og avslører slik sin store toskeskap.

Fru Bonkat

Aller sterkast inntrykk gjer soga om Fru Bonkat. Om henne står det at «hvert skritt hun tar er smertefullt, men det hindrer henne ikke i å ta dem». Først som godt mogen kvinne fekk ho råd til skikkelege sko. Som krigsflyktning frå Kaliningrad vaks ho opp i elendige kår og sprang, stod og gjekk i skotøy så elendig at det øydela føtene. Med eit ukueleg pågangsmot klora ho seg opp, tok fleire utdanningar og fekk viktige stillingar i helsevesenet. I salongen får ho noko lindring for dei smertefulle undersåttane og fortel smilande frå den sterke livssoga.

Og nettopp om «Fru Bonkat» har eg ein merknad, eller kanskje heller eit spørsmål, til omsetjinga til Miriam Lane, som i det heile verkar botnsolid: Tiltalen «Fru» pluss etternamn vart fram til nyleg brukt om ei gift kvinne på norsk. Her blir det brukt om ei ugift. Eg søkjer nettet og ser at denne bruken er vanleg på tysk, og dessutan mogleg på norsk. Men for meg var dette forvirrande og er kanskje ukjent for fleire? I alle høve har jo heile bruken av «herr» og «fru» meir eller mindre gått ut av bruk her hos oss. Eg seier ikkje at det er feil omsetjing, berre at det fekk meg til å stusse.

Hilde Vesaas

Hilde Vesaas er forfattar, lektor og fast meldar for Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Roman

Katja Oskamp:

Marzahn, mon amour

Omsett av Miriam Lane
Forlaget Press

Om føter og røter

Katja Oskamp ser mennesket bokstaveleg tala nedanfrå.

Tyske Katja Oskamp har skrive fleire bøker og jobba med teater. Med Marzahn, mon amour har ho laga ei nydeleg lita samling miniportrett av kundane i ein fotpleiesalong. Salongen ligg langt aust i Berlin, i det tidlegare DDR.

Marzahn var ei stund den største drabantbyen i den tyske hovudstaden. Til salongen kjem alle slags menneske med føter som ber sterke og ofte smertefulle vitnesbyrd om krevjande liv. Sjølv om forteljaren (som har mykje til felles med forfattaren) har bakgrunn frå eit kulturelt sett meir prestisjefylt miljø, er blikket hennar på menneska ho møter, prega av ein grunnleggande og sjølvsagt respekt.

Språket er enkelt, og kvart kapittel er som små smykke av presise, talande detaljar. Fru Bonkat snakkar med «et ørlite snev av et underkjølt, nordisk tonefall». Om Tiffy, den stolte eigaren av salongen, får vi vite: «Hun vil ikke ha takk, og hun vil heller ikke måtte si takk.»

Blir fotpleiar

Om årsaka til karrierebytet blir det slått fast i byrjinga av boka: «Når du er blitt usynlig, kan du gjøre fryktelige ting, fantastiske ting, sære ting.» Hovudpersonen er midt i livet, forfattarkarrieren har gått i stå, barnet klarar seg sjølv. Grunnen sviktar under – ja, nettopp: føtene.

Ho kjenner det som om ho svømmer midt ute på eit stort vatn og verken kan sjå det ho reiste frå, eller kva som finst på breidda ho er på veg mot. Å velje akkurat fotpleie som ei løysing på midtlivskrisa er kanskje sært, i alle fall sjeldan. Som alt elles i boka er likevel ikkje overgangen framstilt som noko fall, men skildra med overskot og humor.

Det overraskande perspektivet skal vise seg å gi rikt høve til innsiktsfulle menneskemøte. Vi får inngåande skildringar av alle slags fotmedisinske skavankar. Oskamps aksept og varme smittar, og vi les med interesse om inngrodde neglar, hammartær og føter så nedtrakka at eigaren går på sjølve knokkelen. Den veldige ømheita strålar frå kvar side. Dei fleste gjer så godt dei kan, seier denne romanen. Alle blir vi merkte av livsvandringa.

Berre éin i det mangslunge persongalleriet blir omtalt med mild antipati. Eberhard Pietsch går rundt i verda som om han framleis er ein viktig partisekretær i DDR, sjølv om han for lengst er tilsidesett både yrkesmessig og elles i livet. Denne karakteren blir antitesen til haldninga og bodskapen i heile romanen: Han ser ned på andre og avslører slik sin store toskeskap.

Fru Bonkat

Aller sterkast inntrykk gjer soga om Fru Bonkat. Om henne står det at «hvert skritt hun tar er smertefullt, men det hindrer henne ikke i å ta dem». Først som godt mogen kvinne fekk ho råd til skikkelege sko. Som krigsflyktning frå Kaliningrad vaks ho opp i elendige kår og sprang, stod og gjekk i skotøy så elendig at det øydela føtene. Med eit ukueleg pågangsmot klora ho seg opp, tok fleire utdanningar og fekk viktige stillingar i helsevesenet. I salongen får ho noko lindring for dei smertefulle undersåttane og fortel smilande frå den sterke livssoga.

Og nettopp om «Fru Bonkat» har eg ein merknad, eller kanskje heller eit spørsmål, til omsetjinga til Miriam Lane, som i det heile verkar botnsolid: Tiltalen «Fru» pluss etternamn vart fram til nyleg brukt om ei gift kvinne på norsk. Her blir det brukt om ei ugift. Eg søkjer nettet og ser at denne bruken er vanleg på tysk, og dessutan mogleg på norsk. Men for meg var dette forvirrande og er kanskje ukjent for fleire? I alle høve har jo heile bruken av «herr» og «fru» meir eller mindre gått ut av bruk her hos oss. Eg seier ikkje at det er feil omsetjing, berre at det fekk meg til å stusse.

Hilde Vesaas

Hilde Vesaas er forfattar, lektor og fast meldar for Dag og Tid.

Fleire artiklar

Hoer og ungfuglar av konglebit har gråare fjørdrakt, med gulgrøne felt.

Hoer og ungfuglar av konglebit har gråare fjørdrakt, med gulgrøne felt.

Foto: Sveinung Lindaas

DyrFeature

Konglebitaren – den fargerike vandraren frå nord

Naïd Mubalegh
Hoer og ungfuglar av konglebit har gråare fjørdrakt, med gulgrøne felt.

Hoer og ungfuglar av konglebit har gråare fjørdrakt, med gulgrøne felt.

Foto: Sveinung Lindaas

DyrFeature

Konglebitaren – den fargerike vandraren frå nord

Naïd Mubalegh

Teikning: May Linn Clement

Ord om språkKunnskap
Kristin Fridtun

«Me har ikkje grunnlag for å seia at bokmålsbrukarar har kvassare penn enn andre, men nokre av dei evnar å kløyva kvass i to.»

Gjennom Hitlers progagandaminister Joseph Goebbels får vi eit innblikk i sanninga bak Nazi-Tysklands propagandamaskin.

Gjennom Hitlers progagandaminister Joseph Goebbels får vi eit innblikk i sanninga bak Nazi-Tysklands propagandamaskin.

Foto: Another World Entertainment

FilmMeldingar
Brit Aksnes

Propaganda på agendaen

Fører og forfører er ein drivande historietime om tidenes skumlaste skrønemakar.

Ein mann med tomlar opp i ruinane i ein forstad sør i Beirut etter at fredsavtalen mellom Hizbollah og Israel vart gjeldande 27. november.

Ein mann med tomlar opp i ruinane i ein forstad sør i Beirut etter at fredsavtalen mellom Hizbollah og Israel vart gjeldande 27. november.

Foto: Mohammed Yassin / Reuters / NTB

KommentarSamfunn
Cecilie Hellestveit

Fredsavtale med biverknader

Avtalen mellom Israel og Libanon kan få vidtrekkjande konsekvensar.

I starten av krigen sa Benjamin  Netanyahu at den store skilnaden mellom Israel og fiendelanda til Israel er at Israel verdset og vernar om liv.

I starten av krigen sa Benjamin Netanyahu at den store skilnaden mellom Israel og fiendelanda til Israel er at Israel verdset og vernar om liv.

Foto: Amir Cohen / Reuters / NTB

KrigSamfunn

Ettersøkt, men på offensiven

I førre veke blei Benjamin Netanyahu etterlyst av Den internasjonale straffedomstolen i Haag. Det er kanskje det største diplomatiske nederlaget i staten Israels historie.

Morten A. Strøksnes
I starten av krigen sa Benjamin  Netanyahu at den store skilnaden mellom Israel og fiendelanda til Israel er at Israel verdset og vernar om liv.

I starten av krigen sa Benjamin Netanyahu at den store skilnaden mellom Israel og fiendelanda til Israel er at Israel verdset og vernar om liv.

Foto: Amir Cohen / Reuters / NTB

KrigSamfunn

Ettersøkt, men på offensiven

I førre veke blei Benjamin Netanyahu etterlyst av Den internasjonale straffedomstolen i Haag. Det er kanskje det største diplomatiske nederlaget i staten Israels historie.

Morten A. Strøksnes

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis