Roman

Rita Indiana:

Papi

Solum / Bokvennen

Den karibiske øya Hispaniola er delt mellom Haiti og Den dominikanske republikken. Begge statane tilhøyrer USAs bakgard og er det Donald Trump kallar «shithole countries», med enorm arbeidsløyse, fattigdom og utvandring til USA. Begge statane er forma av ei kolonial fortid, hardhendte USA-støtta diktatorar, machokultur, høgt valdsnivå, korrupsjon og religiøse ritual med blanding av katolisisme og svart magi.

Draumeverd

Alt dette er til stades i Rita Indianas (f. 1977) to romanar på norsk, Tjenestepiken til Omicunle (2017) og Papi som kom ut rett før jul. Begge bøkene er omsette av Signe Prøis.

I Papi ligg forteljarperspektivet hos ei åtte år gammal jente som ventar på at faren, papi, skal dukke opp. Men faren finst ikkje anna enn i ei livleg fantasi- og draumeverd som jenta lever seg inn i med teikneseriar, dataspel, actionfilmar og reine hallusinasjonar som erstatning for eit liv i botnlaus fattigdom.

Innanfor desse rammene opererer faren som ein slags superhelt med tilgang til ein ufatteleg materiell velstand og luksus han skal dele med henne når han kjem heim frå USA. Kva han driv med, blir aldri klart, men heiderleg arbeid er det neppe, og han verkar meir og meir som ein skruppellaus kriminell, frykta og beundra, ja, det oppstår ein kvasireligiøs personkult rundt han der han kanskje er helgen, kanskje er Kristus.

Samfunnssatire

Samtidig blir romanen ein skarp samfunnssatire som går i strupen på machokultur, overflatisk materialisme og religiøs fanatisme. Med fabulerande villskap jagar Rita Indiana den magiske realismen ut i det absurde og surrealistiske, der teiknefilmens og dataspelets logikk og tempo styrer skrivinga inn i populærkulturelle referansar som ikkje alltid er like lette å plassere. Men ein treng ikkje skjøne alt for å bli riven med i denne heilt særeigne barneskildringa.

Papi kom ut på spansk i 2005 og er seinare omsett til fleire språk. Likevel er dominikansk litteratur nærast ukjend utanfor regionen, men eg minner om at suksessforfattaren Julia Alvarez (f. 1950) er derifrå, og eg minner også om at Den dominikanske republikken tilbake i 1963 hadde ein kjend forfattar som president: den venstreorienterte Juan Bosch (1909–2001). Men USA godtok ikkje det. Etter eit halvt år måtte han igjen dra i eksil til Puerto Rico.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.