Chile kjem
Sommaren for store skiljevegar er skildra med stor sans for oppvekst.
Vi følgjer opp- og nedturane til tenåringen Sofía, spelt av Demian Hernández.
Foto: Arthaus
Drama
Regi: Dominga Sotomayor Castillo
Godt nyttår, Chile (Orig.tittel: Tarde para morir joven)
Med: Demian Hernández, Antar Machado, Antonia Zegers
Sekstenåringen Sofía (Hernández) bur saman med faren og syskena i eit kollektiv av frie sjeler utanfor Santiago den sommaren dei feirar nyttår og ei ny tid, sidan ein demokratisk vald president skal ta plassen til Pinochet i 1990. Sommaren er spennande, sansane er sterke.
Frå ungdommen
Sentrale saker for kule Sofía er kjederøyking, kanskje seksuell debut og spørsmålet om mora kjem på festen. Vetlesystera tenker berre på hunden som stakk av. Ikkje forvent gode forklaringar på protestane i Chile i dag eller forrykande framdrift. Stemning og miljøskildring meistrar derimot Dominga Sotomayor til fulle. Som i De jueves a domingo (Frå torsdag til søndag) viser ho stor teft for å sjå verda gjennom linsa til den yngre garde. Demian Hernández som Sofía er glimrande med sine søkande blikk. Ho er skråsikkert usikker som berre tenåringar kan vere. Uroa i augo skin gjennom dampande røyk. Filmen er full av fine detaljar, som ein 2CV-kassebil og hund i sakte film. Slikt pregar minna frå ein dramatisk sommar for ein tenåring på veg mot livet. Skildringa av oppvekst er ofseleg god.
Poetisk politikk
Berre allegorisk anar vi overgangen landet står andsynes. Framtida med eigne avgjerder i vaksenlivet er lunefull. Å rive seg laus er like vanskeleg for Sofía som det er for Chile å bryte med arven frå Augusto Pinochet. Tittelen kan verke som ein parodi på Mirakelet i Turistmål, men han er god. Han tydeleggjer parallellen mellom det personlege og det nasjonale. Om Pablo Larraín plar briske seg med ironisk distanse midt i det politiske smørauget, speglar Sotomayor det politiske poetisk frå periferien.
Regissøren teiknar eit tidsbilete i roleg rytme. Fargetonane er framifrå, og filmen har nærast ei taktil kjensle av sommarminne. Estefania Larraín har gjort ein nydeleg jobb med produksjonsdesign, som i dei fleste chilenske filmar på kino i Noreg (Stem nei, El Club, En fantastisk kvinne og Neruda). Stemninga blir løfta av ei perlerad av chilensk pop og rock, pluss den såraste trekkspelversjon av «Eternal Flame» gjennom tidene. Godt nyttår, Chile er ein fin, fin film. Vonleg vil folk sjå han, og vonleg blir det eit godt nytt år for Chile med ny grunnlov.
Håkon Tveit
Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Drama
Regi: Dominga Sotomayor Castillo
Godt nyttår, Chile (Orig.tittel: Tarde para morir joven)
Med: Demian Hernández, Antar Machado, Antonia Zegers
Sekstenåringen Sofía (Hernández) bur saman med faren og syskena i eit kollektiv av frie sjeler utanfor Santiago den sommaren dei feirar nyttår og ei ny tid, sidan ein demokratisk vald president skal ta plassen til Pinochet i 1990. Sommaren er spennande, sansane er sterke.
Frå ungdommen
Sentrale saker for kule Sofía er kjederøyking, kanskje seksuell debut og spørsmålet om mora kjem på festen. Vetlesystera tenker berre på hunden som stakk av. Ikkje forvent gode forklaringar på protestane i Chile i dag eller forrykande framdrift. Stemning og miljøskildring meistrar derimot Dominga Sotomayor til fulle. Som i De jueves a domingo (Frå torsdag til søndag) viser ho stor teft for å sjå verda gjennom linsa til den yngre garde. Demian Hernández som Sofía er glimrande med sine søkande blikk. Ho er skråsikkert usikker som berre tenåringar kan vere. Uroa i augo skin gjennom dampande røyk. Filmen er full av fine detaljar, som ein 2CV-kassebil og hund i sakte film. Slikt pregar minna frå ein dramatisk sommar for ein tenåring på veg mot livet. Skildringa av oppvekst er ofseleg god.
Poetisk politikk
Berre allegorisk anar vi overgangen landet står andsynes. Framtida med eigne avgjerder i vaksenlivet er lunefull. Å rive seg laus er like vanskeleg for Sofía som det er for Chile å bryte med arven frå Augusto Pinochet. Tittelen kan verke som ein parodi på Mirakelet i Turistmål, men han er god. Han tydeleggjer parallellen mellom det personlege og det nasjonale. Om Pablo Larraín plar briske seg med ironisk distanse midt i det politiske smørauget, speglar Sotomayor det politiske poetisk frå periferien.
Regissøren teiknar eit tidsbilete i roleg rytme. Fargetonane er framifrå, og filmen har nærast ei taktil kjensle av sommarminne. Estefania Larraín har gjort ein nydeleg jobb med produksjonsdesign, som i dei fleste chilenske filmar på kino i Noreg (Stem nei, El Club, En fantastisk kvinne og Neruda). Stemninga blir løfta av ei perlerad av chilensk pop og rock, pluss den såraste trekkspelversjon av «Eternal Flame» gjennom tidene. Godt nyttår, Chile er ein fin, fin film. Vonleg vil folk sjå han, og vonleg blir det eit godt nytt år for Chile med ny grunnlov.
Håkon Tveit
Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Stølspurka og dei to grisungane. Enno er alt berre velstand.
Alle foto: Svein Gjerdåker
Soga om stølspurka
Verdas mildaste purke var med på stølen. Det gjekk ikkje som planlagt.
Israelske soldatar på veg inn i nabolaget Shijaiyah i Gaza by for å fordrive fleire hundre palestinarar til ein ukjend stad nord på Gazastipa.
Foto: Moti Milrod / Haaretz / AP / NTB
Ramsalt kritikk av Israels krig i Gaza
Molok er ein page-turner med hendingar som skakar lesaren.
Gassleidningar i Moldova. Landet risikerer ei energikrise til neste år.
Foto: Aurel Obreja / AP / NTB
Moldova i skvis
Frå 1. januar kjem det ikkje meir gass til Europa gjennom Ukraina. Det kan bli alvorleg for energitryggleiken i Moldova.
Gatekunsten på denne muren i Kyiv er basert på kunsten til Marija Prymatsjenko, som ukrainarane no omfamnar.
Foto via Wikimedia Commons
Naiv kunst og nøktern røyndom
Dei naivistiske dyrefigurane til Marija Prymatsjenko har blitt viktige for gjennomsnittsukrainaren, som kjempar vidare i trua på mirakel.
I november 2017 besøkte president Donald Trump kollegaen Xi Jinping i Beijing. Same året tok handelskrigen mellom USA og Kina til.
Foto: Damir Sagolj / Reuters / NTB
Det som kjem etter globaliseringa
35 år etter at Berlinmuren fall og liberalismen såg ut til å ha vunne, reiser tollmurane seg i verda.