Den gamle stamma og eplet
Viggo Mortensen debuterer som regissør med eit tett, drivande drama som eg håpar ikkje er sjølvbiografisk, for ein slik far unner eg ingen.
Då Willis (Lance Henriksen) byrjar å utvikla teikn på demens, overtalar sonen John (Viggo Mortensen) han til å flytte inn hos han sjølv og ektemannen.
Foto: Nordisk Film Distribusjon
Drama
Regi: Viggo Mortensen
Falling
Med: Viggo Mortensen, Lance Henriksen, Sverrir Gudnason
Kinofilm
Far (Henriksen) og son (Mortensen) slit når far Willis kjem på besøk. John bur saman med ektemannen og ei dotter, og tilbakeblikka på barndomen viser eit mildt sagt dårleg forhold allereie frå starten. Det vert ikkje betre av at Willis er sjuk, tutlete og endå gretnare på sine gamle dagar.
Kjeften
Dei er så pene, alle menneska i Falling. Det lurvete, gamle gardshuset i barndomsheimen ser ut som ein draum, huset i California er heimekoseleg og innbydande. Heile filmen har eit herleg, varmt filter over seg, noko som tek brodden av mykje av ubehaget. For trass i all ytre venleik, så er det ikkje mange varme glimta mellom far og son.
Det er vanskeleg å oppdaga teikn til forsonande trekk ved Willis, det verkar nesten i overkant. Men gode Lance Henriksen er eit strålande val av hovudrolleinnehavar. Eit meir kjent fjes ville kan henda ha vippa prestasjonen over i prøver-for-hardt-kategorien, medan denne meritterte, mindre profilerte skodespelaren gjev Willis truverdig tyngde som intenst lite likande.
Orda og vendingane han lirer av seg, viser eit langt liv av kyniske betraktningar som i stor grad har fått stå uimotsagt. Som sjåar får ein lyst å gryla «hald kjeft, din forbanna gamle idiot», medan John og systera Sarah har lært seg gjennom ein lang, seig barndom at å gje beskjed straffar seg.
Ettertankar
Viggo Mortensens debut som manusforfattar og regissør må kallast meir enn godkjend. Han slår kanskje ikkje inn dei mest stengde dørene med Falling, men tek for seg universelle, evigaktuelle tema. Det er likevel ikkje sjølvsagt at ein såpass kjend skodespelar tek på seg eit drama av denne sorten.
Innestengde kjensler og utestengde frustrasjonar kjempar stadig om plassen. Den patetiske sentimentaliteten som me alle kan vera freista til å degga for, vert grundig påpeikt. Men kan ein unngå han, når alderen kjem og tullar det til i topploket?
Kva bodskapen til sjuande og sist er, lyt vera opptil kvar og ein. Det er mykje å tenkja over i etterkant, men den varmen som John heldigvis har klart å byggja med sin eigen familie, gjev håp om at ein ikkje alltid treng frykta at eplet fell nær stamma.
Brit Aksnes
Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Drama
Regi: Viggo Mortensen
Falling
Med: Viggo Mortensen, Lance Henriksen, Sverrir Gudnason
Kinofilm
Far (Henriksen) og son (Mortensen) slit når far Willis kjem på besøk. John bur saman med ektemannen og ei dotter, og tilbakeblikka på barndomen viser eit mildt sagt dårleg forhold allereie frå starten. Det vert ikkje betre av at Willis er sjuk, tutlete og endå gretnare på sine gamle dagar.
Kjeften
Dei er så pene, alle menneska i Falling. Det lurvete, gamle gardshuset i barndomsheimen ser ut som ein draum, huset i California er heimekoseleg og innbydande. Heile filmen har eit herleg, varmt filter over seg, noko som tek brodden av mykje av ubehaget. For trass i all ytre venleik, så er det ikkje mange varme glimta mellom far og son.
Det er vanskeleg å oppdaga teikn til forsonande trekk ved Willis, det verkar nesten i overkant. Men gode Lance Henriksen er eit strålande val av hovudrolleinnehavar. Eit meir kjent fjes ville kan henda ha vippa prestasjonen over i prøver-for-hardt-kategorien, medan denne meritterte, mindre profilerte skodespelaren gjev Willis truverdig tyngde som intenst lite likande.
Orda og vendingane han lirer av seg, viser eit langt liv av kyniske betraktningar som i stor grad har fått stå uimotsagt. Som sjåar får ein lyst å gryla «hald kjeft, din forbanna gamle idiot», medan John og systera Sarah har lært seg gjennom ein lang, seig barndom at å gje beskjed straffar seg.
Ettertankar
Viggo Mortensens debut som manusforfattar og regissør må kallast meir enn godkjend. Han slår kanskje ikkje inn dei mest stengde dørene med Falling, men tek for seg universelle, evigaktuelle tema. Det er likevel ikkje sjølvsagt at ein såpass kjend skodespelar tek på seg eit drama av denne sorten.
Innestengde kjensler og utestengde frustrasjonar kjempar stadig om plassen. Den patetiske sentimentaliteten som me alle kan vera freista til å degga for, vert grundig påpeikt. Men kan ein unngå han, når alderen kjem og tullar det til i topploket?
Kva bodskapen til sjuande og sist er, lyt vera opptil kvar og ein. Det er mykje å tenkja over i etterkant, men den varmen som John heldigvis har klart å byggja med sin eigen familie, gjev håp om at ein ikkje alltid treng frykta at eplet fell nær stamma.
Brit Aksnes
Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Stølspurka og dei to grisungane. Enno er alt berre velstand.
Alle foto: Svein Gjerdåker
Soga om stølspurka
Verdas mildaste purke var med på stølen. Det gjekk ikkje som planlagt.
Israelske soldatar på veg inn i nabolaget Shijaiyah i Gaza by for å fordrive fleire hundre palestinarar til ein ukjend stad nord på Gazastipa.
Foto: Moti Milrod / Haaretz / AP / NTB
Ramsalt kritikk av Israels krig i Gaza
Molok er ein page-turner med hendingar som skakar lesaren.
Gassleidningar i Moldova. Landet risikerer ei energikrise til neste år.
Foto: Aurel Obreja / AP / NTB
Moldova i skvis
Frå 1. januar kjem det ikkje meir gass til Europa gjennom Ukraina. Det kan bli alvorleg for energitryggleiken i Moldova.
Gatekunsten på denne muren i Kyiv er basert på kunsten til Marija Prymatsjenko, som ukrainarane no omfamnar.
Foto via Wikimedia Commons
Naiv kunst og nøktern røyndom
Dei naivistiske dyrefigurane til Marija Prymatsjenko har blitt viktige for gjennomsnittsukrainaren, som kjempar vidare i trua på mirakel.
I november 2017 besøkte president Donald Trump kollegaen Xi Jinping i Beijing. Same året tok handelskrigen mellom USA og Kina til.
Foto: Damir Sagolj / Reuters / NTB
Det som kjem etter globaliseringa
35 år etter at Berlinmuren fall og liberalismen såg ut til å ha vunne, reiser tollmurane seg i verda.