JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

FilmMeldingar

Eit historisk lærestykke

Diplomatisk spel og innsats frå innsida slik vi knapt har sett det før.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Ehud Barak, Bill Clinton og Yasir Arafat i spissen for ein delegasjon.     Foto frå filmen

Ehud Barak, Bill Clinton og Yasir Arafat i spissen for ein delegasjon. Foto frå filmen

Ehud Barak, Bill Clinton og Yasir Arafat i spissen for ein delegasjon.     Foto frå filmen

Ehud Barak, Bill Clinton og Yasir Arafat i spissen for ein delegasjon. Foto frå filmen

2853
20201016
2853
20201016

Dokumentar

Regi: Dror Moreh

The Human Factor

Med: Gamal Helal, Martin Indyk, Daniel Kurtzer, Aaron Miller, Robert Mallo

Vil du skjøne kvifor det aldri blir fred i Midtausten? Sjå denne filmen, og du vil oppdage nokre av dei mange snublesteinane og korleis små detaljar kan velte ein heil fredsprosess. The Human Factor syner kor viktig den menneskelege faktoren er i fredsforhandlingane – i tillegg til og som ein del av det politiske spelet.

Den israelske regissøren Dror Moreh har intervjua seks amerikanske diplomatar som har vore heilt sentrale i fredsforhandlingane frå kring 1990 og fram til det mislukka Camp David-toppmøtet sommaren 2000. Ved hjelp av eit rikhaldig autentisk foto- og filmmateriale har Moreh gjort historiene, vurderingane og kommentarane deira til ein uhyre fascinerande historieleksjon, der også andre viktige hendingar i samtida får spele med og bidra til å syne eit større bilete.

Framfor alt er dette historia om akkurat det tittelen seier: menneske med politisk makt, forhandlarar med ordets makt og sterk fingerspisskjensle. I botnen ligg kunnskap, psykologisk innsikt og medmenneskeleg forståing, som skal hindre statsleiarane i å trakke i salaten.

Filmens avgrensing er at han nesten berre syner den amerikanske sida av historia. Rett nok var dei meklarar og mellommenn, ikkje direkte part i konflikten, men det betyr ikkje at dei var frie for fordommar. Sett frå israelsk – og framfor alt palestinsk – side ville det blitt ein heilt annan film. Inntrykket av at palestinarane og leiaren deira, Yasir Arafat, ikkje blei tekne heilt alvorleg eller gitt den respekten dei hadde krav på, skin ofte gjennom.

Og elles er filmen nok eit bilete på USA som dei som veit best – også der dei ikkje veit nok.

Når det er sagt, er denne filmen likevel eit lærestykke i diplomati, diplomatisk filigransarbeid og kor avgjerande gjensidig tillit er. Diplomatiet er kunsten å setje seg inn i motpartens situasjon, skjøne korleis han tenkjer, og forstå kva for vegar han er villig til å gå for å oppnå det han vil, og, aller viktigast, kva han kan vere villig til å ofre for å nå det overordna målet.

I dette spelet er den mislukka Osloavtalen berre ein detalj, som Syrias president Assad meinte var så vag og fleirtydig at kvar linje i teksten ville krevje tusen sider med tolking.

Fire–fem regjeringsskifte i Israel og overgangen frå ein republikansk til ein demokratisk president i USA gjer prosessen ekstra krevjande. Det blir tidleg klart at kvar av dei israelske statsministrane har sitt heilt eige syn på korleis konflikten skal løysast, og dei amerikanske presidentane – Bush sr. og Clinton – knyter helst personlege ambisjonar og prestisje til resultatet.

Då er det ikkje anna å vente enn at det går som det går.

Jan H. Landro

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Dokumentar

Regi: Dror Moreh

The Human Factor

Med: Gamal Helal, Martin Indyk, Daniel Kurtzer, Aaron Miller, Robert Mallo

Vil du skjøne kvifor det aldri blir fred i Midtausten? Sjå denne filmen, og du vil oppdage nokre av dei mange snublesteinane og korleis små detaljar kan velte ein heil fredsprosess. The Human Factor syner kor viktig den menneskelege faktoren er i fredsforhandlingane – i tillegg til og som ein del av det politiske spelet.

Den israelske regissøren Dror Moreh har intervjua seks amerikanske diplomatar som har vore heilt sentrale i fredsforhandlingane frå kring 1990 og fram til det mislukka Camp David-toppmøtet sommaren 2000. Ved hjelp av eit rikhaldig autentisk foto- og filmmateriale har Moreh gjort historiene, vurderingane og kommentarane deira til ein uhyre fascinerande historieleksjon, der også andre viktige hendingar i samtida får spele med og bidra til å syne eit større bilete.

Framfor alt er dette historia om akkurat det tittelen seier: menneske med politisk makt, forhandlarar med ordets makt og sterk fingerspisskjensle. I botnen ligg kunnskap, psykologisk innsikt og medmenneskeleg forståing, som skal hindre statsleiarane i å trakke i salaten.

Filmens avgrensing er at han nesten berre syner den amerikanske sida av historia. Rett nok var dei meklarar og mellommenn, ikkje direkte part i konflikten, men det betyr ikkje at dei var frie for fordommar. Sett frå israelsk – og framfor alt palestinsk – side ville det blitt ein heilt annan film. Inntrykket av at palestinarane og leiaren deira, Yasir Arafat, ikkje blei tekne heilt alvorleg eller gitt den respekten dei hadde krav på, skin ofte gjennom.

Og elles er filmen nok eit bilete på USA som dei som veit best – også der dei ikkje veit nok.

Når det er sagt, er denne filmen likevel eit lærestykke i diplomati, diplomatisk filigransarbeid og kor avgjerande gjensidig tillit er. Diplomatiet er kunsten å setje seg inn i motpartens situasjon, skjøne korleis han tenkjer, og forstå kva for vegar han er villig til å gå for å oppnå det han vil, og, aller viktigast, kva han kan vere villig til å ofre for å nå det overordna målet.

I dette spelet er den mislukka Osloavtalen berre ein detalj, som Syrias president Assad meinte var så vag og fleirtydig at kvar linje i teksten ville krevje tusen sider med tolking.

Fire–fem regjeringsskifte i Israel og overgangen frå ein republikansk til ein demokratisk president i USA gjer prosessen ekstra krevjande. Det blir tidleg klart at kvar av dei israelske statsministrane har sitt heilt eige syn på korleis konflikten skal løysast, og dei amerikanske presidentane – Bush sr. og Clinton – knyter helst personlege ambisjonar og prestisje til resultatet.

Då er det ikkje anna å vente enn at det går som det går.

Jan H. Landro

Emneknaggar

Fleire artiklar

Tyske langdistansetog har vorte 20 prosent mindre punktlege på ti år. No får dei ikkje lenger køyre inn i Sveits om dei er forseinka. Sveitsarane fryktar at tyske tog vil skape forseinkingar på eige jarnbanenett.

Tyske langdistansetog har vorte 20 prosent mindre punktlege på ti år. No får dei ikkje lenger køyre inn i Sveits om dei er forseinka. Sveitsarane fryktar at tyske tog vil skape forseinkingar på eige jarnbanenett.

Foto via Wikimedia Commons

Samfunn

Den rustne kjempa

Tyskland treng strategiske investeringar, men både politikarar og veljarar har angst for risiko. No blir det nyval i Europas største økonomi.

Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Tyske langdistansetog har vorte 20 prosent mindre punktlege på ti år. No får dei ikkje lenger køyre inn i Sveits om dei er forseinka. Sveitsarane fryktar at tyske tog vil skape forseinkingar på eige jarnbanenett.

Tyske langdistansetog har vorte 20 prosent mindre punktlege på ti år. No får dei ikkje lenger køyre inn i Sveits om dei er forseinka. Sveitsarane fryktar at tyske tog vil skape forseinkingar på eige jarnbanenett.

Foto via Wikimedia Commons

Samfunn

Den rustne kjempa

Tyskland treng strategiske investeringar, men både politikarar og veljarar har angst for risiko. No blir det nyval i Europas største økonomi.

Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Marianne Nielsen i hovudrolla som Winnie. Gerald Pettersen spelar Willie.

Marianne Nielsen i hovudrolla som Winnie. Gerald Pettersen spelar Willie.

Foto: Sebastian Dalseide

TeaterMeldingar
Jan H. Landro

Beckett-klassikar av godt merke

Glade dager byr på ein strålande skodespelarprestasjon av Marianne Nielsen.

Ingrid Storholmen har teke utgangspunkt i eit stort datamateriale om folkehelsa i Nord-Trøndelag.

Ingrid Storholmen har teke utgangspunkt i eit stort datamateriale om folkehelsa i Nord-Trøndelag.

Foto: Merete Haseth

BokMeldingar
Hilde Vesaas

Våren over mannalivet

Ingrid Storholmen gjer tørre helsedata om til levande liv i Bloddråpetall.

Takumi (Hitoshi Omika) og dottera Hana (Ryo Nishikawa) lever eit roleg liv på bygda, som no kan få ein «glampingplass».

Takumi (Hitoshi Omika) og dottera Hana (Ryo Nishikawa) lever eit roleg liv på bygda, som no kan få ein «glampingplass».

Foto: Another World Entertainment

FilmMeldingar
Håkon Tveit

Djevelen i detaljane

By mot land er eit sentralt tema i endå ein framifrå film av Ryusuke Hamaguchi.

Ein brannmann arbeider i eit bustadområde i Odesa, som vart råka av ein sverm av russiske rakettar 17. november i år.

Ein brannmann arbeider i eit bustadområde i Odesa, som vart råka av ein sverm av russiske rakettar 17. november i år.

Foto: Bergingstenesta i Ukraina

KrigSamfunn

Putin og fullmånen

Trump har lova å få slutt på Russlands krigføring 21. januar. Spørsmålet er kor Musk og Orbán står då, og kor sint Putin er.

Andrej Kurkov
Ein brannmann arbeider i eit bustadområde i Odesa, som vart råka av ein sverm av russiske rakettar 17. november i år.

Ein brannmann arbeider i eit bustadområde i Odesa, som vart råka av ein sverm av russiske rakettar 17. november i år.

Foto: Bergingstenesta i Ukraina

KrigSamfunn

Putin og fullmånen

Trump har lova å få slutt på Russlands krigføring 21. januar. Spørsmålet er kor Musk og Orbán står då, og kor sint Putin er.

Andrej Kurkov

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis