Kvinne, ukjent er ein samvitsfull krim frå meistrane av skjult klartekst.
Skuldkjensla Jenny (Adèle Haenel) føler på, set ho inn i rolla som etterforskar. Foto: Arthaus
DRAMA
Regi: Jean-Pierre og Luc Dardenne
Kvinne, ukjent
(Orig. tittel: La fille inconnue)
Med: Adèle Haenel, Olivier Bonnaud, Jèrèmie Renier
Jenny Davin (Haenel) er lege i den belasta bydelen i belgiske Seraing. Ho køyrer ei streng line, noko student og assistent Julien (Bonnaud) ikkje taklar. Ein kveld etter stengetid ringer det på, men ho formanar Julien til ikkje å opna. Dagen etter kjem politiet på døra, og det viser seg at ei ung kvinne er funnen død ved elva like nedanfor legesenteret. På overvakingskameraet ser dei at det var den uidentifiserte kvinna som ringde på kvelden før.
Kritiske tider
Det er mange lag i Kvinne, ukjent, som det ofte er i filmane til brørne Dardenne. Som mange gongar før skildrar dei samfunnet i Samtids-Belgia på ein lite insisterande og nøkternt observerande måte. Det ligg ingen opplagd kritikk av innvandring, velferdssystem eller klasseforskjellar her; dei berre gjev att kva dei ser og kva som skjer. Det gjer ikkje at bodskapen forsvinn. Stilt får me observera dei daglegdagse rutinane på legekontoret, og det går ikkje lang tid før stemninga mellom Jenny og Julien verkar anstrengd. Er Jenny for streng? Er Julien for kjenslevar? Det gjer godt å få brukt hovudet på å frigjera opplagde konklusjonar. I filmen, som i røynda, er menneskeleg samspel samansett og komplisert, og det finst ikkje berre eitt svar på kven som handlar rett.
Tradisjonell krim
Kvinne, ukjent er på mange måtar ein tradisjonell krim: Kven har teke livet av det som viste seg å vera ei ung prostituert kvinne med tvilsamt pass? Skuldkjensla Jenny føler på, set ho inn i rolla som etterforskar. Ho leitar ikkje etter gjerningspersonen, men etter identiteten til kvinna. Leitinga fører uansett til at ho stikk nasen i saker som både politiet og andre meiner ho burde halda seg unna. Likskapen til Detektimen stoppar då realitetane set inn: Ved å snoka rundt set ho seg sjølv og andre i ubehagelege situasjonar.
Samvitskap
Det er likevel ikkje ein ubehageleg film. Det ligg ei ro over det heile, og reaksjonane til alle involverte blir spegelbilete på kor menneskeleg – og lett – det kan vera å handla feil. Å følgja samvitet er inga enkel sak, men om Kvinne, ukjent viser oss noko i klartekst, så er det at det er vår fordømde plikt å gjera nett det.
Brit Aksnes
Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
DRAMA
Regi: Jean-Pierre og Luc Dardenne
Kvinne, ukjent
(Orig. tittel: La fille inconnue)
Med: Adèle Haenel, Olivier Bonnaud, Jèrèmie Renier
Jenny Davin (Haenel) er lege i den belasta bydelen i belgiske Seraing. Ho køyrer ei streng line, noko student og assistent Julien (Bonnaud) ikkje taklar. Ein kveld etter stengetid ringer det på, men ho formanar Julien til ikkje å opna. Dagen etter kjem politiet på døra, og det viser seg at ei ung kvinne er funnen død ved elva like nedanfor legesenteret. På overvakingskameraet ser dei at det var den uidentifiserte kvinna som ringde på kvelden før.
Kritiske tider
Det er mange lag i Kvinne, ukjent, som det ofte er i filmane til brørne Dardenne. Som mange gongar før skildrar dei samfunnet i Samtids-Belgia på ein lite insisterande og nøkternt observerande måte. Det ligg ingen opplagd kritikk av innvandring, velferdssystem eller klasseforskjellar her; dei berre gjev att kva dei ser og kva som skjer. Det gjer ikkje at bodskapen forsvinn. Stilt får me observera dei daglegdagse rutinane på legekontoret, og det går ikkje lang tid før stemninga mellom Jenny og Julien verkar anstrengd. Er Jenny for streng? Er Julien for kjenslevar? Det gjer godt å få brukt hovudet på å frigjera opplagde konklusjonar. I filmen, som i røynda, er menneskeleg samspel samansett og komplisert, og det finst ikkje berre eitt svar på kven som handlar rett.
Tradisjonell krim
Kvinne, ukjent er på mange måtar ein tradisjonell krim: Kven har teke livet av det som viste seg å vera ei ung prostituert kvinne med tvilsamt pass? Skuldkjensla Jenny føler på, set ho inn i rolla som etterforskar. Ho leitar ikkje etter gjerningspersonen, men etter identiteten til kvinna. Leitinga fører uansett til at ho stikk nasen i saker som både politiet og andre meiner ho burde halda seg unna. Likskapen til Detektimen stoppar då realitetane set inn: Ved å snoka rundt set ho seg sjølv og andre i ubehagelege situasjonar.
Samvitskap
Det er likevel ikkje ein ubehageleg film. Det ligg ei ro over det heile, og reaksjonane til alle involverte blir spegelbilete på kor menneskeleg – og lett – det kan vera å handla feil. Å følgja samvitet er inga enkel sak, men om Kvinne, ukjent viser oss noko i klartekst, så er det at det er vår fordømde plikt å gjera nett det.
Brit Aksnes
Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Stølspurka og dei to grisungane. Enno er alt berre velstand.
Alle foto: Svein Gjerdåker
Soga om stølspurka
Verdas mildaste purke var med på stølen. Det gjekk ikkje som planlagt.
Israelske soldatar på veg inn i nabolaget Shijaiyah i Gaza by for å fordrive fleire hundre palestinarar til ein ukjend stad nord på Gazastipa.
Foto: Moti Milrod / Haaretz / AP / NTB
Ramsalt kritikk av Israels krig i Gaza
Molok er ein page-turner med hendingar som skakar lesaren.
Gassleidningar i Moldova. Landet risikerer ei energikrise til neste år.
Foto: Aurel Obreja / AP / NTB
Moldova i skvis
Frå 1. januar kjem det ikkje meir gass til Europa gjennom Ukraina. Det kan bli alvorleg for energitryggleiken i Moldova.
Gatekunsten på denne muren i Kyiv er basert på kunsten til Marija Prymatsjenko, som ukrainarane no omfamnar.
Foto via Wikimedia Commons
Naiv kunst og nøktern røyndom
Dei naivistiske dyrefigurane til Marija Prymatsjenko har blitt viktige for gjennomsnittsukrainaren, som kjempar vidare i trua på mirakel.
I november 2017 besøkte president Donald Trump kollegaen Xi Jinping i Beijing. Same året tok handelskrigen mellom USA og Kina til.
Foto: Damir Sagolj / Reuters / NTB
Det som kjem etter globaliseringa
35 år etter at Berlinmuren fall og liberalismen såg ut til å ha vunne, reiser tollmurane seg i verda.