Tromsø Internasjonale Filmfestival

15.–21. januar 2023

Dei fyrste dagane på Tromsø Internasjonale Filmfestival har sendt meg til Tyrkia to gonger (det interessante rettsdramaet Hesitation Wound og månadens film på Cinemateket, intenst sjåverdige About dry grasses), til Russland med ein slags bygdekinobil (saktegåande Grace), til Canada for å sjå på utruskap (ikkje spesielt god romantisk komedie i Nature of Love) og til USA for å sjå korleis teppeindustrien funkar (litt skuffande Carpet Cowboys). Ingen grunn til å klaga over mangfaldet, som alltid på Tiff.

Ambulerande

Det er ikkje anna enn på sin plass at Tiff vel seg sin «eigen» Mohamed Jabaly til å stå for opningsfilmen i år. Den palestinske filmskaparen kom til Tromsø på utveksling frå Gaza i 2014. Då grensene vart stengde, måtte han i fyrste omgang ufrivillig få utvida opphaldet sitt. Tilbake i Gaza filmar han krigshandlingane, og då han returnerer til Tromsø, vert dette materialet til den viktige dokumentarfilmen Ambulance (2016).

I år kjem han med ny film, Life is Beautiful (Al Haya Helwa), skreddarsydd for Tiff, då filmen handlar om Jabalys prosess for å få opphaldsløyve og alle folka i Tromsø han fangar på film. Med sterke krefter i det norske filmmiljøet har han all verdas støtteapparat for å få dette i boks, men det viser seg at sjølv privilegerte kunstnarar ikkje utan vidare går inn i ein lett prosess i møte med Utlendingsnemnda.

Avslag etter avslag vert følgde i filmen, saman med opptak av Mohamed i samtale med den kjære mor si heime i Gaza. At filmpremieren vart framskunda, er berre altfor opplagt, midt i den forferdelege krigen han og familien no er oppi. Det får opptaka hans frå tidlegare konfliktfylte tider til å bleikna mot det som no går føre seg.

Det er i denne samanstillinga Life is beautiful har sin styrke. Som dokumentar har filmen for lite framdrift og krumspring til å fengja meg som sjåar, utover dei opplagt viktige tematiske vinklingane. Noko som ikkje kan seiast om Mirakelet i Gullspång!

Smörgås av ein film

Herre jemini, for ei historie! Mirakelet i Gullspång er det villaste eg har sett (eller høyrt, for den del) på evig lenge. Alt frå starten skjønar ein at det ikkje er lagt opp til nokon tradisjonell dokumentar, ved ei overlagt komisk klypping der dei godt vaksne nordnorske systrene prøver å forklara at det er eit Guds mirakel at den eine av dei enda med å kjøpa leilegheita, nemleg bileta som heng på kjøkenet under visninga. Dei symboliserer den heilage treeininga, må vita. Og utan dette hadde dei aldri treft det som viser seg å vera ein ukjend tvilling til den avlidne systera deira.

Og dette er berre starten på dokumentaren, alt dette skjer i løpet av det fyrste kvarteret. Det som utfaldar seg seinare, kunne du ikkje ha dikta opp om du hadde aldri så god fantasi. Ikkje at den elles minner om den underlege sannkrimserien The Jinx, men Mirakelet i Gullspång hamnar likevel i litt den same kategorien. Mest hamnar filmen i kategorien usannsynleg, underhaldande dokumentarar som du sjeldan får sjå på kino, så heldigvis kjem denne perla på kino frå neste veke.

Brit Aksnes

Brit Aksnes er skribent, program­skapar, kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.