Horror

Regi: Ari Aster

Hereditary

Med: Toni Collette, Gabriel Byrne, Alex Wolff

Opningsskotet i Hereditary er eit varsel om at det vi skal sjå, kanskje ikkje er heilt verkeleg. Kameraet glir sakte inn på eit dokkehus og vidare inn på eit soverom der ein figur ligg i senga. Saumlast er vi over i den «verkelege» verda, i det ein mann (Byrne) går inn på soverommet til sonen Peter (Wolff). Bestemora er død. Heile familien skal i gravferd. Er det eit kammerspel vi skal sjå?

Ikkje heilt, men mykje av grunntonen i filmen har denne trykkjande klaustrofobien som kjenneteiknar kammerspel. Regissørdebutant Ari Aster har laga ein film som skal få deg til å grøsse, men vil heldigvis lenger inn i menneskepsyken. Det smarte med Hereditary er måten Aster har bakt ei forteljing om sorg og sinnsliding inn i eit ganske så konvensjonelt skrekkfilmplot på.

Sakte spenning

Framfor frenetisk redigering og klipping mellom scenene veit Aster å byggje opp spenninga sakte. Hereditary er ein film som heile vegen prøver å modulere stemningar. Til liks med ein nestor som Ingmar Bergman ser Aster også ut til å ha ein sterk forkjærleik for andletet til folk. Gjentekne gonger går kameraet tett innpå andletet til Annie (Collette), mor i familien og hovudpersonen i filmen. Ikkje berre må ho takle at mor hennar har gått bort, men snart hender det også forferdelege ting med dottera.

Colletes rolletolking balanserer hårfint på grensa til overspeling. Det forskrekka andletsuttrykket hennar kler dei mest openberre skrekkscenene. I dei meir subtile, nedtona scenene blir ho for mykje. Collette manglar Isabelle Hupperts evne til å uttrykkje store kjensler med små nyansar. Av di ein Huppert-rollefigur avslører så lite, blir vi også fengsla og fascinert av henne – vi prøver å forstå henne.

Røyndom og draum

Djupast inn i psyken til Annie kjem vi når filmen går inn i marerittliknande landskap der skiljet mellom draum og røyndom blir oppheva. På dette umedvitne nivået er Annie for første gong i kontakt med traumet ho aldri har tatt tak i. Kven var mora? Kva gjorde ho med familien, og korleis har mora påverka tilhøvet Annie har til sine eigne barn?

Det psykologiske dramaet som ligg til grunn her, skapar ein kreativ, original skrekkfilm. Mot slutten må likevel psykologien vike for det overnaturlege og spirituelle. Det gjer den endelege forteljinga tynnare enn ho hadde trunge å vere.

Sondre Åkervik

Sondre Åkervik er student, skribent og fast filmmeldar i Dag og Tid.