Roma – ein lukka by
Filmmelding: Italiensk oppvekstdrama sveipt i 70-talet skildrar tronge kjønnsnormer og fridomstrong.
Penélope Cruz i rolla som mor til Adriana eller Andrea, spelt av Luana Giuliani.
Foto: Wildside
Drama
Regi: Emanuele Crialese
Min enestående mor (Orig.tit.: L’immensità)
Med: Luana Giuliani, Penélope Cruz, Patrizio Francioni, María Chiara Goretti
Kinofilm
Ein gong på syttitalet veks trettenåringen Andrea eller Adriana (Giuliani) opp med ei open, leiken husmor (Cruz) og to små sysken (Francioni og Goretti). Faren kjem seint heim frå jobb eller sidesprang og spreier sur stemning. Han er streng. Mot kona Clara er han valdeleg. Når ho og ungane er for seg sjølve, kan dei bryte ut i song og dans, men Clara set òg forbod mot at ungane forlèt huset hjå den øvre middelklassen for å vitje arbeidarklasseborn i skrinne kår. Andrea vil utforske så mangt.
«Luana Giuliani ber hovudrolla godt, med eit søkjande blikk og oppbygd harme.»
Strigla fasadar
Min enestående mor er vakkert innpakka. Kostyme, bilar og spesielt møblar er eit flott syn. Frå den stilige stova har familien panoramaoversikt over den evige stad med Peterskyrkja og det heile. Det kviler ein nostalgisk aura over blikket på barndomen og minna om mora. Samhaldet i arbeidarklassen er noko romantisert, men det heng saman med skildringa av ei fyrste forelsking.
Filmen byggjer tradisjonstru figurar og konfliktliner. Forteljinga er streit, sjølv om leikne brot friskar opp. Penélope Cruz er seg sjølv lik som Clara, jamvel på italiensk. Ho byter truverdig til spansk når kjenslene tek over. Luana Giuliani ber hovudrolla godt, med eit søkjande blikk og oppbygd harme. Faren er ein figur vi har sett mange gonger som valdeleg, utru dritsekk. Det er realistisk nok, sjølv om det ikkje er narrativt spennande.
Frie sjeler
Den norske tittelen syner dei sterke banda Andrea har til mora, sin store allierte. Dei to vil kvar på sitt vis bryte ut frå strenge sosiale rammer. Clara er stengt inne i heimen utan sjanse til å få utløp for kreativiteten sin. Ho vil heller syngje med borna enn slå dei. Andrea vil fri seg frå døypenamnet Adriana, men berre mora forstår og omfamnar trongen.
Ein sentral replikk kjem tidleg frå Andrea: «Er det viktigast kva som er inni eller utanpå?» Dei to frie sjelene treng å sleppe ut alt dei har inni seg. Andrea vil bli astronaut, fallskjermjeger, kva som helst som skjer høgt over frå det klamme grepet til jorda. Men rike romarar er ikkje opne for brot på normene.
Regissøren Emanuele Crialese mimrar om ei svunnen tid samstundes som han angrip konvensjonane som dominerte då han sjølv var barn. Min enestående mor er ikkje det mest originale ein kan tenkje seg, men Crialese fortel ei universell historie med varme og stil.
Håkon Tveit
Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Drama
Regi: Emanuele Crialese
Min enestående mor (Orig.tit.: L’immensità)
Med: Luana Giuliani, Penélope Cruz, Patrizio Francioni, María Chiara Goretti
Kinofilm
Ein gong på syttitalet veks trettenåringen Andrea eller Adriana (Giuliani) opp med ei open, leiken husmor (Cruz) og to små sysken (Francioni og Goretti). Faren kjem seint heim frå jobb eller sidesprang og spreier sur stemning. Han er streng. Mot kona Clara er han valdeleg. Når ho og ungane er for seg sjølve, kan dei bryte ut i song og dans, men Clara set òg forbod mot at ungane forlèt huset hjå den øvre middelklassen for å vitje arbeidarklasseborn i skrinne kår. Andrea vil utforske så mangt.
«Luana Giuliani ber hovudrolla godt, med eit søkjande blikk og oppbygd harme.»
Strigla fasadar
Min enestående mor er vakkert innpakka. Kostyme, bilar og spesielt møblar er eit flott syn. Frå den stilige stova har familien panoramaoversikt over den evige stad med Peterskyrkja og det heile. Det kviler ein nostalgisk aura over blikket på barndomen og minna om mora. Samhaldet i arbeidarklassen er noko romantisert, men det heng saman med skildringa av ei fyrste forelsking.
Filmen byggjer tradisjonstru figurar og konfliktliner. Forteljinga er streit, sjølv om leikne brot friskar opp. Penélope Cruz er seg sjølv lik som Clara, jamvel på italiensk. Ho byter truverdig til spansk når kjenslene tek over. Luana Giuliani ber hovudrolla godt, med eit søkjande blikk og oppbygd harme. Faren er ein figur vi har sett mange gonger som valdeleg, utru dritsekk. Det er realistisk nok, sjølv om det ikkje er narrativt spennande.
Frie sjeler
Den norske tittelen syner dei sterke banda Andrea har til mora, sin store allierte. Dei to vil kvar på sitt vis bryte ut frå strenge sosiale rammer. Clara er stengt inne i heimen utan sjanse til å få utløp for kreativiteten sin. Ho vil heller syngje med borna enn slå dei. Andrea vil fri seg frå døypenamnet Adriana, men berre mora forstår og omfamnar trongen.
Ein sentral replikk kjem tidleg frå Andrea: «Er det viktigast kva som er inni eller utanpå?» Dei to frie sjelene treng å sleppe ut alt dei har inni seg. Andrea vil bli astronaut, fallskjermjeger, kva som helst som skjer høgt over frå det klamme grepet til jorda. Men rike romarar er ikkje opne for brot på normene.
Regissøren Emanuele Crialese mimrar om ei svunnen tid samstundes som han angrip konvensjonane som dominerte då han sjølv var barn. Min enestående mor er ikkje det mest originale ein kan tenkje seg, men Crialese fortel ei universell historie med varme og stil.
Håkon Tveit
Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Stølspurka og dei to grisungane. Enno er alt berre velstand.
Alle foto: Svein Gjerdåker
Soga om stølspurka
Verdas mildaste purke var med på stølen. Det gjekk ikkje som planlagt.
Israelske soldatar på veg inn i nabolaget Shijaiyah i Gaza by for å fordrive fleire hundre palestinarar til ein ukjend stad nord på Gazastipa.
Foto: Moti Milrod / Haaretz / AP / NTB
Ramsalt kritikk av Israels krig i Gaza
Molok er ein page-turner med hendingar som skakar lesaren.
Gassleidningar i Moldova. Landet risikerer ei energikrise til neste år.
Foto: Aurel Obreja / AP / NTB
Moldova i skvis
Frå 1. januar kjem det ikkje meir gass til Europa gjennom Ukraina. Det kan bli alvorleg for energitryggleiken i Moldova.
Gatekunsten på denne muren i Kyiv er basert på kunsten til Marija Prymatsjenko, som ukrainarane no omfamnar.
Foto via Wikimedia Commons
Naiv kunst og nøktern røyndom
Dei naivistiske dyrefigurane til Marija Prymatsjenko har blitt viktige for gjennomsnittsukrainaren, som kjempar vidare i trua på mirakel.
I november 2017 besøkte president Donald Trump kollegaen Xi Jinping i Beijing. Same året tok handelskrigen mellom USA og Kina til.
Foto: Damir Sagolj / Reuters / NTB
Det som kjem etter globaliseringa
35 år etter at Berlinmuren fall og liberalismen såg ut til å ha vunne, reiser tollmurane seg i verda.