Salige er dei einsame
Debuten til engelske Rose Glass er ein stram skrekkfilm full av stil og stemning.
Heimesjukepleiaren Maud (Morfydd Clark) steller den vidgjetne dansaren Amanda (Jennifer Ehle) som er sjuk og isolert i heimen sin.
Foto: Angus Young / Selmer Media
Skrekkfilm
Regi: Rose Glass
Saint Maud
Med: Morfydd Clark, Jennifer Ehle
Kinofilm
Sjukepleiaren Maud (Clark) slutta på sjukehuset etter ei dramatisk hending som enda blodig. No skal ho pleie dansaren Amanda (Ehle), som ligg for døden med kreft i ein liten engelsk kystby etter eit liv med internasjonal suksess. For Maud står trua i sentrum av alt. Amanda tergar med tittelen «min vetle frelsar». Stemninga blir god mellom dei to, men Maud blir snart i overkant oppteken av å verne om Amanda og berge sjela hennar.
Trua aleine
Maud vakar mellom å vere ein stakkarsleg og ein sterk figur. Balansen er fin. Morfydd Clark gjer ei reieleg god hovudrolle. Jennifer Ehle kunne vore dottera til Meryl Streep av utsjånad og mimikk, og gjer ei rolle legenda truleg ville vore nøgd med, som sjuk og ustabilt sjarmerande. Det sosiale spelet og styrkeforholdet mellom dei to gjev spenning. Maud er ein einstøing. Ho er aleine om ho går utanfor dørene. Einsemda verkar bidra til at den veldige trua tek større plass. Det åndelege skapar etter kvart sterk uro. Maud kjenner Gud på kroppen og følgjer han blindt. Det jordlege er lite verdt. Å redde éi einaste sjel gjer heilag. Kjensla er intens.
Frelsa
Saint Maud er ein forfriskande flott film. Utforminga av bileta og spelet mellom skuggar og ljos er utsøkt. Produksjonsdesignen er perfekt. Alt passar med ei tidlaus kjensle, utan anakronismar. Det gjeld det dunkle huset, konservativt innreidd av nokon med høg kulturell kapital, og strandpromenaden med neonljos og vêrbitne britiske pubar. Tonane til ESG og Gang of Four skapar feststemning for Amanda og dei kultiverte gjestane hennar. Originalmusikk av Adam Janota Bzowski gjev sjelfull skrekkfaktor.
Skremmande scener som bryt med det røynlege, kjem porsjonert ut. Brota skapar andenaud ved fleire høve. Stramt fortalt og stilig utforma står Saint Maud støtt. Dette er ikkje ein generisk grøssar frå eit stort studio. Britisk film kan vere trauste saker. Rose Glass gjev von om at det finst ei saliggjerande kraft hjå unge filmskaparar med stor tru og mykje talent.
Håkon Tveit
Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Skrekkfilm
Regi: Rose Glass
Saint Maud
Med: Morfydd Clark, Jennifer Ehle
Kinofilm
Sjukepleiaren Maud (Clark) slutta på sjukehuset etter ei dramatisk hending som enda blodig. No skal ho pleie dansaren Amanda (Ehle), som ligg for døden med kreft i ein liten engelsk kystby etter eit liv med internasjonal suksess. For Maud står trua i sentrum av alt. Amanda tergar med tittelen «min vetle frelsar». Stemninga blir god mellom dei to, men Maud blir snart i overkant oppteken av å verne om Amanda og berge sjela hennar.
Trua aleine
Maud vakar mellom å vere ein stakkarsleg og ein sterk figur. Balansen er fin. Morfydd Clark gjer ei reieleg god hovudrolle. Jennifer Ehle kunne vore dottera til Meryl Streep av utsjånad og mimikk, og gjer ei rolle legenda truleg ville vore nøgd med, som sjuk og ustabilt sjarmerande. Det sosiale spelet og styrkeforholdet mellom dei to gjev spenning. Maud er ein einstøing. Ho er aleine om ho går utanfor dørene. Einsemda verkar bidra til at den veldige trua tek større plass. Det åndelege skapar etter kvart sterk uro. Maud kjenner Gud på kroppen og følgjer han blindt. Det jordlege er lite verdt. Å redde éi einaste sjel gjer heilag. Kjensla er intens.
Frelsa
Saint Maud er ein forfriskande flott film. Utforminga av bileta og spelet mellom skuggar og ljos er utsøkt. Produksjonsdesignen er perfekt. Alt passar med ei tidlaus kjensle, utan anakronismar. Det gjeld det dunkle huset, konservativt innreidd av nokon med høg kulturell kapital, og strandpromenaden med neonljos og vêrbitne britiske pubar. Tonane til ESG og Gang of Four skapar feststemning for Amanda og dei kultiverte gjestane hennar. Originalmusikk av Adam Janota Bzowski gjev sjelfull skrekkfaktor.
Skremmande scener som bryt med det røynlege, kjem porsjonert ut. Brota skapar andenaud ved fleire høve. Stramt fortalt og stilig utforma står Saint Maud støtt. Dette er ikkje ein generisk grøssar frå eit stort studio. Britisk film kan vere trauste saker. Rose Glass gjev von om at det finst ei saliggjerande kraft hjå unge filmskaparar med stor tru og mykje talent.
Håkon Tveit
Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Israelske soldatar på veg inn i nabolaget Shijaiyah i Gaza by for å fordrive fleire hundre palestinarar til ein ukjend stad nord på Gazastipa.
Foto: Moti Milrod / Haaretz / AP / NTB
Ramsalt kritikk av Israels krig i Gaza
Molok er ein page-turner med hendingar som skakar lesaren.
Gassleidningar i Moldova. Landet risikerer ei energikrise til neste år.
Foto: Aurel Obreja / AP / NTB
Moldova i skvis
Frå 1. januar kjem det ikkje meir gass til Europa gjennom Ukraina. Det kan bli alvorleg for energitryggleiken i Moldova.
Stoltenberg I-regjeringa på Slottsplassen. Dåverande statsminister Jens Stoltenberg og utanriksminister Thorbjørn Jagland står fremst.
Foto: Jarl Fr. Erichsen / NTB
Venstrepopulisme på norsk – en refleksjon
«Ved markedsrettingen og privatisering ga venstresiden delvis fra seg det som hadde vært dens kjennemerke, nemlig å mobilisere staten til fordel for folk flest.»
I november 2017 besøkte president Donald Trump kollegaen Xi Jinping i Beijing. Same året tok handelskrigen mellom USA og Kina til.
Foto: Damir Sagolj / Reuters / NTB
Det som kjem etter globaliseringa
35 år etter at Berlinmuren fall og liberalismen såg ut til å ha vunne, reiser tollmurane seg i verda.
Gatekunsten på denne muren i Kyiv er basert på kunsten til Marija Prymatsjenko, som ukrainarane no omfamnar.
Foto via Wikimedia Commons
Naiv kunst og nøktern røyndom
Dei naivistiske dyrefigurane til Marija Prymatsjenko har blitt viktige for gjennomsnittsukrainaren, som kjempar vidare i trua på mirakel.