Dokumentar

Regi: Mehrdad Oskouei

Sunless Shadows

Med: innsette i eit iransk ungdoms- og kvinnefengsel
Film fra Sør

Dei ser rett i kamera og fortel kvifor dei tok livet av far sin, eller mannen sin, eller svogeren sin. Det er mødrer og døtrer som saman har gjort slutt på årevis med mishandling. No er dei delte – dei eldste som er dømde til døden, og dei yngste som sit i ungdomsfengsel.

Dagens minst lystige filmforslag, tenkjer du kanskje etter denne introduksjonen. Det skulle nesten ikkje vera råd å laga ein ganske så festleg, rar og ikkje minst svært interessant dokumentarfilm med eit slikt bakteppe. Men Sunless Shadows maktar å framstilla dei drapsdømde unge kvinnene fyrst og fremst som unge kvinner, med håp, draumar og forvirra sinn.

Oppfølgjar

Såleis er filmen ein oppfølgjar til regissør Mehrdad Oskoueis Starless Dreams (2016), berre at her dreier det seg om drap, ikkje butikknasking og biltjuveri. Og mødrene sit dømde til døden, og dette heng over døtrene, dei medsamansvorne, og skapar eit alvor ein knapt kan førestilla seg.

Likevel er det inntrykket av spente, oppspilte jenter som lurer på kva framtida vil bringa, som sit mest i, utruleg nok. Stemninga i fengselet gjenspeglar ei slags blanding av ei gymnaskantine og eit friminutt på ein barneskule.

Innanfor

Sunless Shadows vekkjer tankar i mange retningar. Den høglydte diskusjonen jentene har, om det er innanfor å ta livet av nokon, inneheld interessante vinklingar på både islam, iransk styresett og ikkje minst kva dei med dette i mente meiner er endå meir moralsk forkasteleg.

Den intense hyttinga mot ho som sit inne for å ha selt dop, viser at dei på ingen måte er redde for å kasta stein i glashus. Ein del av jentene prøver å unnskylda far sin/ mannen sin for valden dei vart utsette for, noko som kanskje berre er naturleg, men som likevel er uforståeleg.

Endå meir tankevekkande er den tidlegare innsette som kjem på hyppige besøk til anstalten. Grunnen? Det er både vanskelegare og kjedelegare på utsida. Og med alskens hemngjerrig familie, blodpengar og få sjansar som kvinne i eit mannskontrollert samfunn er ho kanskje den ein lettast kan forstå i denne overraskande lette, ledige filmen.

Sunless Shadows vert vist på festivalen Film fra Sør, som i år føregår i digital versjon.

Brit Aksnes

Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.