Uoriginal på sitt aller beste
Tenk at eg kunne bli så begeistra for ein så lite oppfinnsam film!
Astrid Smeplass og Cengiz Al spelar hovudrollene i ein ny versjon av den tjekkiske filmen som har blitt ein juletradisjon for mange.
Foto: Storm Films AS
Familiefilm
Regi: Cecilie A. Mosli
Tre nøtter til Askepott
Med: Astrid Smeplass, Cengiz Al, Ellen Dorrit Petersen
Kinofilm
Julaftan føremiddag, varmt i stova, framleis i pysjen, stemmene til Knut Risan over den tsjekkiske originallyden og julestemning frå topp til tå: Er du klar for å få ein av våre kjæraste juletradisjonar presentert i ny innpakning?
Språkfin
Eg har ikkje oppretthalde tradisjonen sjølv, så det er utan spesielt aggressiv nostalgi at eg likevel forventningsfull entrar kinosalen. Eller, eg forventar vel strengt talt ikkje så mykje, sidan ei resirkulering av ein så trygg formel i verste fall kan vera skuffande.
Filmen startar med Askepott (Smeplass) som kostar snøen av to gravstøtter midt i øydemarka og ser opp mot himmelen og seier «Ser dokk me?». Astrid S. har overtydd meg på eit blunk! Så sveipar kamera over storslegne Jotunheimen-landskap før me dumpar ned i folkemuseumskulissar, og gode, gamle Tre nøtter til Askepott (1973) nærast er kopiert frå rom til rom.
Men det gjer ingenting! Askepott er sjarmerande ven, stemor (Petersen) er eventyrleg vond, og alle andre fell saumlaust og fint inn, akkurat som dei alltid har gjort – frå stallguten til ugla til prinsen og følgjet hans, inkludert læraren («Deres kongelige høyhet! Hva med leksene?»).
Språket er generelt ikkje vidare modernisert, med unntak av høgst velkomen dialektbruk. Her er ikkje lagt inn dagens slang, sikkert med klok tanke om at lite daterer ein film som språk.
Finfin
Også hovudlinjene i gamleversjonen funkar nesten førti år seinare – Askepott er ei tøff, ung dame med både evner og omtanke: like god til hest og med pil og boge, like dårleg på å vilja tekkast andres dumskap. Og ho er ikkje dummare enn at når ho treffer ein (særs) kjekk, ung mann (Al), som både ynskjer og respekterer ein slik partnar, er det klart ho må prøva kapra han – og vice versa.
Romantikken er lett forståeleg og sjølvsagt eit viktig poeng i eventyra så vel som i filmatiseringa. Og med to så sympatiske, vakre menneske i hovudrollene kan ein fryda seg over at som alltid får dei kvarandre til slutt – og med ein aldri så liten, herleg vri i dei mest avgjerande augeblikka.
Eg vil oppmoda alle fans av 1973-utgåva til å drista seg ut på kino trass i frykta for å bli skuffa. Dette fungerer skikkeleg godt.
Brit Aksnes
Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Familiefilm
Regi: Cecilie A. Mosli
Tre nøtter til Askepott
Med: Astrid Smeplass, Cengiz Al, Ellen Dorrit Petersen
Kinofilm
Julaftan føremiddag, varmt i stova, framleis i pysjen, stemmene til Knut Risan over den tsjekkiske originallyden og julestemning frå topp til tå: Er du klar for å få ein av våre kjæraste juletradisjonar presentert i ny innpakning?
Språkfin
Eg har ikkje oppretthalde tradisjonen sjølv, så det er utan spesielt aggressiv nostalgi at eg likevel forventningsfull entrar kinosalen. Eller, eg forventar vel strengt talt ikkje så mykje, sidan ei resirkulering av ein så trygg formel i verste fall kan vera skuffande.
Filmen startar med Askepott (Smeplass) som kostar snøen av to gravstøtter midt i øydemarka og ser opp mot himmelen og seier «Ser dokk me?». Astrid S. har overtydd meg på eit blunk! Så sveipar kamera over storslegne Jotunheimen-landskap før me dumpar ned i folkemuseumskulissar, og gode, gamle Tre nøtter til Askepott (1973) nærast er kopiert frå rom til rom.
Men det gjer ingenting! Askepott er sjarmerande ven, stemor (Petersen) er eventyrleg vond, og alle andre fell saumlaust og fint inn, akkurat som dei alltid har gjort – frå stallguten til ugla til prinsen og følgjet hans, inkludert læraren («Deres kongelige høyhet! Hva med leksene?»).
Språket er generelt ikkje vidare modernisert, med unntak av høgst velkomen dialektbruk. Her er ikkje lagt inn dagens slang, sikkert med klok tanke om at lite daterer ein film som språk.
Finfin
Også hovudlinjene i gamleversjonen funkar nesten førti år seinare – Askepott er ei tøff, ung dame med både evner og omtanke: like god til hest og med pil og boge, like dårleg på å vilja tekkast andres dumskap. Og ho er ikkje dummare enn at når ho treffer ein (særs) kjekk, ung mann (Al), som både ynskjer og respekterer ein slik partnar, er det klart ho må prøva kapra han – og vice versa.
Romantikken er lett forståeleg og sjølvsagt eit viktig poeng i eventyra så vel som i filmatiseringa. Og med to så sympatiske, vakre menneske i hovudrollene kan ein fryda seg over at som alltid får dei kvarandre til slutt – og med ein aldri så liten, herleg vri i dei mest avgjerande augeblikka.
Eg vil oppmoda alle fans av 1973-utgåva til å drista seg ut på kino trass i frykta for å bli skuffa. Dette fungerer skikkeleg godt.
Brit Aksnes
Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Teikning: May Linn Clement
Krigen er ei ufatteleg ulukke for Ukraina. Men også for Russland er det som skjer, ein katastrofe.
Tusen dagar med russisk katastrofe
KrF-leiar Dag Inge Ulstein får ikkje Stortinget med seg på å endre retningslinjene for kjønnsundervisning i skulen.
Thomas Fure / NTB
Utfordrar kjønnsundervisninga
Norske skulebøker kan gjere elevar usikre på kva kjønn dei har, meiner KrF-leiar Dag Inge Ulstein.
Jens Stoltenberg gjekk av som generalsekretær i Nato 1. oktober. No skal han leie styringsgruppa for Bilderberg-møta.
Foto: Thomas Fure / NTB
Jens Stoltenberg blir partyfiksar for Bilderberg-møta, ein institusjon meir i utakt med samtida enn nokon gong.
Den rumenske forfattaren Mircea Cartarescu har skrive både skjønnlitteratur, lyrikk og litterære essay.
Foto: Solum Bokvennen
Mircea Cărtărescu kastar eit fortrolla lys over barndommen i Melankolien
Taiwanarar feirar nasjonaldagen 10. oktober framfor presidentbygget i Taipei.
Foto: Chiang Ying-ying / AP / NTB
Illusjonen om «eitt Kina»
Kina gjer krav på Taiwan, og Noreg anerkjenner ikkje Taiwan som sjølvstendig stat. Men kor sterkt står argumenta for at Taiwan er ein del av Kina?