Utmerkt uhyggjeleg underhaldning
Jordan Peele lagar støtt kule, smarte skrekkfilmar.
Daniel Kaluuya spelar hovudrolla i filmen, som er regissert av Jordan Peele.
Foto: Universal Pictures
THRILLER/SKREKK
Regi: Jordan Peele
Nope
Med: Daniel Kaluuya, Keke Palmer, Brandon Perea
Kinofilm
OJ (Kaluuya) trenar hestar for Hollywood på familieranchen. Den mutte cowboyen treng hjelp av den energiske, snakkesalige systera Em (Palmer) i møte med filmbransjen etter at faren døydde. Det går trått. Dei må selje hestar til ein temapark nedi dalen. Snart skjer rare ting på himmelkvelvingen. Ørkenlandskapet i California er klassisk UFO-landskap. Finst det noko der ute?
Kvitmala gjerde
Nope opnar med at ein sjimpanse har laga blodbad av eit fjernsynsstudio der han er ein sentral figur. Scena gjev bakgrunn for ein figur i filmen, men mest viser ho kor gale det kan gå når ein utnyttar dyr i underhaldning. Filmen kjem med rikelege stikk til showbransjen i brei forstand. Det går ein raud tråd frå USAs Julius-variant til fascinasjonen for UFO-ar. Tidleg er det klart at filmfolk ikkje forstår eller har respekt for andre skapningar. OJ er ikkje imponert.
Eit av signaturtrekka til regissøren Jordan Peele er teften for å få fram opplevinga av å vere svart i USA. Her får vi drypp retta mot filmverda. At Hollywood har kvitmåla den historiske cowboyfiguren, er snedig lagt fram. Omgrepet var jo først nedsetjande, nettopp om svarte menn som passa kveg. Peele skil seg ut blant sjangerregissørar og riv ned hinder for kven som kan ha kva roller.
Eg tippar eg ikkje er den einaste som etter å ha sett Nope vil sjå Pistolpredikanten (1972) med Sidney Poitier og Harry Belafonte snarast råd. Peele krydrar raust med populærkulturelle referansar, ofte med humor ein humrar av. Det løgne ligg attmed det nifse.
Spetakkel rockar
Når det overnaturlege tar av, er ikkje alt bygd på vasstett logikk, men stemninga held heilt inn. Spenning er sikra i storslegen kamp mot eit skummelt vesen. Vi får spetakkel i meir enn éi meining. Kjærleiken til sjangerfilm går hjå Peele hand i hand med kritikk av bransjen.
Nope er ikkje like forfriskande smart som Get Out eller like heilskapleg i samfunnskritikken som Us, men Peele har alltid fine perspektiv med originale vriar. Igjen er ein ny skrekkfilm frå Jordan Peele verd å vente på.
Håkon Tveit
Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
THRILLER/SKREKK
Regi: Jordan Peele
Nope
Med: Daniel Kaluuya, Keke Palmer, Brandon Perea
Kinofilm
OJ (Kaluuya) trenar hestar for Hollywood på familieranchen. Den mutte cowboyen treng hjelp av den energiske, snakkesalige systera Em (Palmer) i møte med filmbransjen etter at faren døydde. Det går trått. Dei må selje hestar til ein temapark nedi dalen. Snart skjer rare ting på himmelkvelvingen. Ørkenlandskapet i California er klassisk UFO-landskap. Finst det noko der ute?
Kvitmala gjerde
Nope opnar med at ein sjimpanse har laga blodbad av eit fjernsynsstudio der han er ein sentral figur. Scena gjev bakgrunn for ein figur i filmen, men mest viser ho kor gale det kan gå når ein utnyttar dyr i underhaldning. Filmen kjem med rikelege stikk til showbransjen i brei forstand. Det går ein raud tråd frå USAs Julius-variant til fascinasjonen for UFO-ar. Tidleg er det klart at filmfolk ikkje forstår eller har respekt for andre skapningar. OJ er ikkje imponert.
Eit av signaturtrekka til regissøren Jordan Peele er teften for å få fram opplevinga av å vere svart i USA. Her får vi drypp retta mot filmverda. At Hollywood har kvitmåla den historiske cowboyfiguren, er snedig lagt fram. Omgrepet var jo først nedsetjande, nettopp om svarte menn som passa kveg. Peele skil seg ut blant sjangerregissørar og riv ned hinder for kven som kan ha kva roller.
Eg tippar eg ikkje er den einaste som etter å ha sett Nope vil sjå Pistolpredikanten (1972) med Sidney Poitier og Harry Belafonte snarast råd. Peele krydrar raust med populærkulturelle referansar, ofte med humor ein humrar av. Det løgne ligg attmed det nifse.
Spetakkel rockar
Når det overnaturlege tar av, er ikkje alt bygd på vasstett logikk, men stemninga held heilt inn. Spenning er sikra i storslegen kamp mot eit skummelt vesen. Vi får spetakkel i meir enn éi meining. Kjærleiken til sjangerfilm går hjå Peele hand i hand med kritikk av bransjen.
Nope er ikkje like forfriskande smart som Get Out eller like heilskapleg i samfunnskritikken som Us, men Peele har alltid fine perspektiv med originale vriar. Igjen er ein ny skrekkfilm frå Jordan Peele verd å vente på.
Håkon Tveit
Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Jordan Peele har alltid fine perspektiv med originale vriar.
Fleire artiklar
Teikning: May Linn Clement
Krigen er ei ufatteleg ulukke for Ukraina. Men også for Russland er det som skjer, ein katastrofe.
Tusen dagar med russisk katastrofe
KrF-leiar Dag Inge Ulstein får ikkje Stortinget med seg på å endre retningslinjene for kjønnsundervisning i skulen.
Thomas Fure / NTB
Utfordrar kjønnsundervisninga
Norske skulebøker kan gjere elevar usikre på kva kjønn dei har, meiner KrF-leiar Dag Inge Ulstein.
Jens Stoltenberg gjekk av som generalsekretær i Nato 1. oktober. No skal han leie styringsgruppa for Bilderberg-møta.
Foto: Thomas Fure / NTB
Jens Stoltenberg blir partyfiksar for Bilderberg-møta, ein institusjon meir i utakt med samtida enn nokon gong.
Den rumenske forfattaren Mircea Cartarescu har skrive både skjønnlitteratur, lyrikk og litterære essay.
Foto: Solum Bokvennen
Mircea Cărtărescu kastar eit fortrolla lys over barndommen i Melankolien
Taiwanarar feirar nasjonaldagen 10. oktober framfor presidentbygget i Taipei.
Foto: Chiang Ying-ying / AP / NTB
Illusjonen om «eitt Kina»
Kina gjer krav på Taiwan, og Noreg anerkjenner ikkje Taiwan som sjølvstendig stat. Men kor sterkt står argumenta for at Taiwan er ein del av Kina?
Papiravisa