Dokumentar

Regi: Kirby Dick og Amy Ziering

Allen v. Farrow

Med: Dylan Farrow, Mia Farrow, Ronan Farrow
Miniserie HBO

Fyrste skuldinga mot filmskapar Woody Allen kom i 1993, då adoptivdottera Dylan var sju år og fortalde om kva faren dreiv med når ikkje andre var til stades. Etter det vart det stille før Dylan på nytt kom på banen i 2014. I mellomtida laga Woody Allen framleis nokre av sine beste filmar, nærast utan at overgrepssaka var nemnd. Kva skjedde eigentleg?

Apropos alt

Det som slo meg då eg hadde sett fyrste episode av Allen v. Farrow, var kor einsidig historia vert fortald. Kvifor får me ikkje Allens synspunkt? Kvifor står ikkje fleire fram og forsvarar Allen? Dei einaste reine meiningsytringane me får frå den kanten, kjem gjennom opplesing frå boka han gav ut i fjor, Apropos of Nothing.

Eg har lese fleire bøker både om og av Woody Allen, som den store fanen eg er, men denne siste hadde eg ikkje lyst å lesa, kjende eg. Etter at Dylan Farrow stod fram i 2014, vart det så guffent, alt med Woody Allen, så vanskeleg å veta heilt kva ein skulle tru. Verka ikkje Dylan eigentleg berre som ei forvirra, ustabil ung dame som ville ha merksemd for noko som vel var eit tilbakelagt stadium?

Allen har hevda si uskuld i alle dei år, men berre éi slik skulding er nok til å skapa ubehag. Og difor orka eg ikkje lesa ei bok som uansett berre var hans eige syn. Den 85 år gamle mannen som framleis lagar filmar, om enn middelmåtige, med eit par heiderlege unntak (Midnight in Paris frå 2011 og Blue Jasmin frå 2013, for min del), og som framleis er gift med Soon-Yi, den 35 år yngre adoptivdottera til dåverande partnar Mia Farrow. Det kunne vore ein film!

Overkøyring

Så, i røyken og viraken kring det skandaløse forholdet med stedottera, i 1993, kjem altså skuldingane om eit usunt forhold mellom Allen og sjuårige Dylan, med klare seksuelle overgrep som del av dette.

Same år kom ein av mine mange yndlingsfilmar av Woody Allen ut, Manhattan Murder Mystery. Og så på rekke og rad utover nittitalet: Bullets over Broadway (1994), Frodige Afrodite (1995) og fantastiske Harry bit for bit (1997). Og dette er ikkje eingong rekna som glanstida, med ei utruleg rekkje klassikarar som Annie Hall (1977) og Manhattan (1979), for berre å nemna dei aller mest kjende.

Det går nesten ikkje an å forklara kor sterkt inntrykk desse filmane gjorde på ein ung drøymar med utferdstrong, der eg allereie kjende meg som ein New Yorkar, der eg såg for meg å ha masse bokhyller og bilete på veggen akkurat som i dei rotete, kule husværa han alltid brukte som bakteppe. Overgrepa mot Dylan fekk eg knapt med meg, men at han skulle gifta seg med stedottera, var særdeles sjokkerande – det overskugga i grunnen alt anna. Ikkje at det var ulovleg, og ho var jo ikkje dottera på ekte. Allereie den gong, då eg abonnerte på det amerikanske filmbladet Premiere, som lukta parfymert då det kom i posten på Øvre Aksnes, så vart det Allen kanskje hadde gjort mot Dylan, dyssa ned. Så til dei grader. PR-maskina hans gjekk i full rulle, og alle lét seg overkøyra.

Skitstorm

Allen v. Farrow er vanskeleg å sjå på. Einsidig? Eg tenkjer med skam at det som har vore einsidig dei siste tiåra, er Woody Allens makt over media, over kva som vert presentert, at ein dansar etter pipa til den mektige og at ein ikkje køddar med kongelege.

Det er inga tabloid lita sladresak som vert presentert her. Regissørane Kirby Dick og Amy Ziering står bak grundige dokumentarfilmar om overgrep på kvinnelege soldatar (The Invisible War, 2012) og valdtektssakene på amerikanske universitet (The Hunting Ground, 2015). Kanskje desse filmane har gjort dei hardhuda nok til å stå i den skitstormen som Allens PR-apparat no garantert vil setja i gang for full styrke.

Eg trur at for fyrste gong vil det faktisk ikkje hjelpa – støvet under teppet er til dei grader kvervla opp att, og denne gongen kjem det ikkje til å leggja seg. Orkar eg eigentleg skilja kunsten frå kunstnaren med den «nye» kunnskapen eg no har fått? Eller har eg rett og slett sett Zelig for siste gong?

Brit Aksnes

Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.