Dikt

Anemari Neple:

En annen verden. Ro og refleksjon i Tor Ulvens forfatterskap

Gyldendal 2018

Tor Ulven (1953–95) vert rekna som ein av dei sentrale norske poetane frå førre hundreåret. Etter Ulvens død har fleire kritikarar, forfattarar og forskarar i bokform teke for seg ulike aspekt ved diktinga hans.

Ulvens tekstar høyrer heime i modernismen, ofte uttrykkjer dei ein eksistensiell pessimisme kopla med originale bilete som freistar overskride den menneskelege eksistensen, i retning av ein slags nøytral, medvitslaus tilstand. At Tor Ulven skreiv både poesi og prosa, er uttrykk for overskridingsviljen tekstane hans ber så tydeleg merke av.

Meditativt aspekt

Anemari Neples bok, som er ein omarbeidd versjon av doktoravhandlinga hennar frå 2016, handsamar trekk – og dikt – som tidlegare ikkje har vore så langt framme i Ulven-lesingane, mellom anna det meditative aspektet. Samstundes utdjupar boka forståinga av tekstane hans, særleg der dei rører seg i grensefelta mot det som ikkje lèt seg erkjenne «bortenfor ordene».

Neple krinsar rundt tre drag ho kallar det mytiske, det musiske og det kontemplative feltet. Ho presenterer også nytt arkivmateriale, korrespondansen forfattaren hadde med forlaget, som også syner mentaliteten hans og gjev innsikt i korleis Ulven tenkte kring tekstane sine.

Ein har til dømes ofte nøgd seg med å peike på at Ulven dreiv ei form for litterær arkeologi når han skreiv om graver og gravfunn. Neple set desse elementa hos Ulven i kontakt med ei større tenking og plasserer impulsen bortanfor den vitskaplege arkeologien. Aspektet knytt til døden og førestillingane om han er framleis utilgjengeleg og stumt, og mot dette strekkjer Ulvens tekstar seg.

Klart språk

Eit stort fortrinn med En annen verden er at boka ikkje fortapar seg i det tekniske ved dikta eller står fram som ei akrobatisk øving i akademisk prosa. Boka syner fram, i eit klart og sobert språk, korleis ein kan forstå sentrale punkt i Ulvens tekstar. Vidare freistar ho ikkje gape over alle tekstane, ho held fast ved eit nøye utval, som ho vender attende til fleire gonger. Det gjer det greitt for lesaren, samstundes som det underbyggjer lesingane og gir dei ei uvanleg djupne. Anemari Neple har laga ei viktig bok om ein sentral norsk forfattarskap.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.