DOKUMENTARFILM

Regi: Benjamin Ree

Kunstneren og tyven

Med: Barbora Kysilkova, Karl-Bertil Nordland
Kinofilm

Barbora er ein tsjekkisk kunstnar som bur i Oslo. Natta etter ein vernissasje blir dei to mest verdifulle av dei naturalistiske verka hennar stolne. Ranet er gjort med stø hender, men er fanga på kamera. Den eine tungt rusa tjuven minnest ikkje noko av akta. Bileta er vekke. Under rettssaka snik Barbora seg bort til han for ein prat. Det blir starten på eit uventa vennskap.

Djupna

Tilgangen regissøren Benjamin Ree har fått til fascinerande folk med ei utruleg historie, er ein draum for dokumentaristar. Han har snikra eit intrikat verk. Filmen er flott skriven. Ree fortel frå ulike synsvinklar og hoppar tilbake for å sjå dei same seansane frå andre sida. Effektivt skrir vi inn i ulike tematikkar medan historia vrir og vender på seg.

Barbora er nyfiken og oppslukt av sitt siste objekt. Den stabile kjærasten hennar ser moralske paradoks i krossen mellom liding og estetikk, men for henne er kjærleiken til kunsten størst. Ho er fascinert av mørke sjeler. Oppvekst og uår kan skape skuggar på sinnet. Tjuven kikar på kunstnaren og ser at ho òg kan stri med sitt. Figurane får fram kjensler og tankar i rik mon. Filmen kunne ha falle mellom to stolar, mellom kunstnarportrett og kommentar om eit liv på stoff. I staden lukkast Ree i å flette dei to saman til ei høgre eining om menneske. Det er forfriskande og medrivande.

Norsktoppen

Kunstneren og tyven ser flott ut. Fargekorrigering med flid sømer seg for ein film der kunsten står sentralt. Musikken til Uno Helmersson er nydeleg. Han unngår formlane store dokumentarfilmar ofte lir av. Filmen er vellukka i alle ledd.

Ree segla opp som ein stor dokumentarfilmskapar då han vann ein pris på Sundance-festivalen i vinter. Dei siste åra har norske filmar vunne hovudprisen på dei to største dokumentarfilmfestivalane i verda, med Nowhere to Hide av Zaradasht Ahmed på IDFA i Amsterdam i 2017 og Brødre av Aslaug Holm i 2016 på Hot Docs i Toronto.

Etter ein solid sjakkdebut med Magnus tek Benjamin Ree steget opp til eliten med sin andre film. Det er gildt at fleire nordmenn høyrer til der.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.