Som kunstnar hadde Nils Bjørgum (1864–1949) solid skolering frå både München og Paris. På 1880-talet måla Bjørgum Vestlandet og menneske derifrå i ein tidstypisk naturalistisk stil, bilete han fleire gonger fekk med i den juryerte kunstmønstringa som vart oppretta i 1882, som vi i dag kjenner som Haustutstillinga.

På slutten av 1890-åra vende han interessa mot våpen. Etter at han sende fleire søknader til Stortinget, vart det i 1905 løyvt store pengesummar til Bjørgum for å framstille ein pistol for Forsvaret. Kvifor satsa Stortinget på ein kunstmålar utan teknisk utdanning og bakgrunn? Dette må truleg forståast ut frå den nasjonale sjølvkjensla og ønsket om å få ein norsk pistol til Forsvaret.

I heile 25 år skulle han arbeide trottug med oppfinningane sine. Det vart eit fruktlaust slit. Prototypane vart testa ut av Hæren, kvar gong fann dei graverande feil. Til slutt gav han opp og flytta heim att til Voss for å blåse støv av kunstnarkarrieren. Men no var smaken ein annan. Han hadde ikkje følgt med på den blomstrande, hektiske utviklinga kunsten hadde gjennomgått all denne tida, og vart sett på som avleggs.

Han heldt likevel fram med å måle heilt til krigen sette eit brutalt punktum også for målinga. Mange måleri og det meste av eigedom gjekk tapt då tyskarane bomba Voss i april 1940. Sjokket etter den skakande hendinga prega dei siste åra av livet hans.

Det finst svært lite materiale etter våpenproduksjonen hans. Denne teikninga er eit sjeldan unnatak. Det kan synast som våpeninteressa kvelte kunstnaren i han. Det er tankevekkande at han som viser så god formsans i måleria sine, laga ein pistol som er blotta for estetiske trekk.

Eva Furseth