Landskapsdikt
Glimt av opphav er ei viktig gjendikting frå ein europeisk utkant.
Christine De Luca skriv shetlandsk dialekt.
Foto: Privat
DIKT
Christine De Luca:
Glimt av opphav
Gjendikta til norsk av Odd Goksøyr Ura forlag 2017
Ein konstant i lyrikken til Christine De Luca er det geografiske punktet, eller dei teoretiske punkta, som utgjer øyriket Shetland vest for Noreg. Den shetlandske poeten auser frå eit rikt og variert biletreservoar, der havet og det stadeigne fugle- og dyrelivet, djerve historiske sveip og slitet og arbeidet inngår som elementærpartiklar. «Eg grev ansiktet ned/ i desse såtene av draumar, famnar av forteljingar», som ho skriv i eit av dikta. Diktutvalet som er gjort i Glimt av opphav, stammar frå heile produksjonen hennar og inneheld dikt som ikkje har vore prenta tidlegare.
Store samanhengar
Christine De Luca skriv mennesket inn i dei store samanhengane og har ei evne til å gjere enkeltståande observasjonar og hendingar knytte til spesifikke geografisk stadar, eller ei forteljing om ein nær slektning, til allmenngyldige storleikar. Det er fascinerande kor intenst dikta vert merkte av stadkjensla, utan å verte ekskluderande, snarare tvert om. Det er nett som om vendinga inn mot staden og det særeigne – gravinga nedover i såtene, i dei geologiske laga, i arbeidet, språket og i historia – får staden og biletspråket til å ekspandere. Diktet er sjølv ein stad som evnar å foredle og formidle kunnskapar.
Shetlandsk dialekt
De Luca skriv dei fleste dikta på Shetland dialect, ei blanding av skotsk, engelsk og norn. Norn var det norrøninspirerte talemålet som vart snakka på øya fram til 1700-talet. Særleg stadnamn og ord knytte til havet, til vêr og vind, stammar frå norn. At ein finn dikta prenta i originalform på venstresida i boka, har sine føremonar. Skriftbiletet er kanskje uvant for den urøynde, men gjevande og interessant å studere, især med tanke på språkleg slektskap og ikkje minst fordi ein anar klangbilete i originalen: «We ösed ta sweem da kye dere ivery simmer», som er omsett slik til norsk: «Vi brukte å symje kyrne dit ut kvar sommar».
Det er viktig at ein får omsett også slike dikt frå europeiske utkantar og randområde.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
DIKT
Christine De Luca:
Glimt av opphav
Gjendikta til norsk av Odd Goksøyr Ura forlag 2017
Ein konstant i lyrikken til Christine De Luca er det geografiske punktet, eller dei teoretiske punkta, som utgjer øyriket Shetland vest for Noreg. Den shetlandske poeten auser frå eit rikt og variert biletreservoar, der havet og det stadeigne fugle- og dyrelivet, djerve historiske sveip og slitet og arbeidet inngår som elementærpartiklar. «Eg grev ansiktet ned/ i desse såtene av draumar, famnar av forteljingar», som ho skriv i eit av dikta. Diktutvalet som er gjort i Glimt av opphav, stammar frå heile produksjonen hennar og inneheld dikt som ikkje har vore prenta tidlegare.
Store samanhengar
Christine De Luca skriv mennesket inn i dei store samanhengane og har ei evne til å gjere enkeltståande observasjonar og hendingar knytte til spesifikke geografisk stadar, eller ei forteljing om ein nær slektning, til allmenngyldige storleikar. Det er fascinerande kor intenst dikta vert merkte av stadkjensla, utan å verte ekskluderande, snarare tvert om. Det er nett som om vendinga inn mot staden og det særeigne – gravinga nedover i såtene, i dei geologiske laga, i arbeidet, språket og i historia – får staden og biletspråket til å ekspandere. Diktet er sjølv ein stad som evnar å foredle og formidle kunnskapar.
Shetlandsk dialekt
De Luca skriv dei fleste dikta på Shetland dialect, ei blanding av skotsk, engelsk og norn. Norn var det norrøninspirerte talemålet som vart snakka på øya fram til 1700-talet. Særleg stadnamn og ord knytte til havet, til vêr og vind, stammar frå norn. At ein finn dikta prenta i originalform på venstresida i boka, har sine føremonar. Skriftbiletet er kanskje uvant for den urøynde, men gjevande og interessant å studere, især med tanke på språkleg slektskap og ikkje minst fordi ein anar klangbilete i originalen: «We ösed ta sweem da kye dere ivery simmer», som er omsett slik til norsk: «Vi brukte å symje kyrne dit ut kvar sommar».
Det er viktig at ein får omsett også slike dikt frå europeiske utkantar og randområde.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Det er fascinerande kor intenst dikta vert merkte av stadkjensla, utan å verte ekskluderande.
Fleire artiklar
Dyrlegen kjem
Joachim Cooder er kjend som perkusjonist frå fleire utgivingar saman med opphavet, Ry Cooder.
Foto: Amanda Charchian
Motellet til drøymaren
Joachim Cooder opnar dørene til sju musikalske rom.
Det kjæraste eg har? Min ser ikkje slik ut, men eg er ganske glad i han, ja.
Foto via Wikimedia Commons
Smørbutten min får du nok aldri
Ei flygande badstove skal få ny heim, sit det nokon inni alt?
Foto: Maren Bø
Badstovene tek av
Det er interessant korleis badstove inne kan vere så ut, mens badstove ute er så in.
Morgonfrisk fersking
«Ein kan kjenna seg frisk og sterk, vera åndsfrisk eller endåtil frisk som ein fisk, friskna til, verta frisk att frå sjukdomen og heilt friskmeld.»
Papiravisa