Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Meldingar

Moskva, vi har eit problem

Den storslagne russiske romfartsfilmen har konve nsjonell appell.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Romfartsscenene er spektakulære, og spenninga innimellom intens.

Romfartsscenene er spektakulære, og spenninga innimellom intens.

Foto: Storytelling Media

Romfartsscenene er spektakulære, og spenninga innimellom intens.

Romfartsscenene er spektakulære, og spenninga innimellom intens.

Foto: Storytelling Media

2462
20180112
2462
20180112

DRAMA/THRILLER

Regi: Dmitrij Kiseljov

Spacewalker (Orig.tittel: Vremja pervykh)

Med: Jevgenij Mironov, Konstantin Khabenskij, Vladimir Iljin

I 1965 vart kosmonauten Aleksej Leonov (Mironov) første mann til å sveve i verdsrommet. Spacewalker skildrar den historiske reisa til villbassen Leonov og romfartskameraten Pavel Beljajev (Khabenskij) med pomp og prakt. På bakken står den stødige sjefen Sergej Koroljov (Iljin) i spissen for laget som skal styre dei to trygt heim. Alt går ikkje så greitt som sovjetisk fjernsyn fortel.

Nasjonssoge

Sjangerspesialisten Dmitirij Kiseljov skildrar sovjetisk historie på høgt nivå. Tevlinga med USA om prestisjetunge milepålar i kosmos var viktig for begge stormaktene i den kalde krigen. Denne russiske storfilmen kosta flesk og hadde premiere i høve kosmonautdagen. President Putin var nøgd med produktet. Som her til lands er nasjonale heltar populære på film. Sidan styresmaktene på sekstitalet sytte for å skjule alle skandalar, var dei mest dramatiske detaljane frå ferda lenge løynde.

Det får filmen fram. At ein avbryt ei historisk sending for å vise opptak av ballett frå Bolsjojteateret, er aldri eit godt teikn. Uroa for å hamne på kant med overordna skin òg gjennom. Klippen tar ein kunstpause då Koroljev kjem med ei symbollada setning: «Her i landet flyg vi med lenker rundt føtene frå vi er fødde, elles mistar vi kontrollen.» Rammene er strenge, lojaliteten tvillaus.

Hollywood, CCCP

Her er ingen filmatiske krumspring. Spacewalker er ei klassisk heltehistorie i Hollywood-format. Ingrediensane er som venta i eit kommersielt thrillerdrama om romfart. Til tider blir det kvalmande pompøst når blåsarane brakar laus oppå svulstige strykarar. Men når det er sagt, er handverket upåklageleg. Romfartsscenene er spektakulære, og spenninga innimellom intens. Dei tre sentrale skodespelarane står støtt med melodramatiske dragningar.

Verdien frå eit norsk perspektiv er at ein får ei anna forteljing enn dei vi kjenner frå USA, sjølv om Hidden Figures frå i fjor var vel så viktig. Viss Apollo 13 er favorittfilmen din, kan du godt gle deg, men ikkje forvent anna enn ein typisk storslagen spenningsfilm om russiske romfartsheltar.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

DRAMA/THRILLER

Regi: Dmitrij Kiseljov

Spacewalker (Orig.tittel: Vremja pervykh)

Med: Jevgenij Mironov, Konstantin Khabenskij, Vladimir Iljin

I 1965 vart kosmonauten Aleksej Leonov (Mironov) første mann til å sveve i verdsrommet. Spacewalker skildrar den historiske reisa til villbassen Leonov og romfartskameraten Pavel Beljajev (Khabenskij) med pomp og prakt. På bakken står den stødige sjefen Sergej Koroljov (Iljin) i spissen for laget som skal styre dei to trygt heim. Alt går ikkje så greitt som sovjetisk fjernsyn fortel.

Nasjonssoge

Sjangerspesialisten Dmitirij Kiseljov skildrar sovjetisk historie på høgt nivå. Tevlinga med USA om prestisjetunge milepålar i kosmos var viktig for begge stormaktene i den kalde krigen. Denne russiske storfilmen kosta flesk og hadde premiere i høve kosmonautdagen. President Putin var nøgd med produktet. Som her til lands er nasjonale heltar populære på film. Sidan styresmaktene på sekstitalet sytte for å skjule alle skandalar, var dei mest dramatiske detaljane frå ferda lenge løynde.

Det får filmen fram. At ein avbryt ei historisk sending for å vise opptak av ballett frå Bolsjojteateret, er aldri eit godt teikn. Uroa for å hamne på kant med overordna skin òg gjennom. Klippen tar ein kunstpause då Koroljev kjem med ei symbollada setning: «Her i landet flyg vi med lenker rundt føtene frå vi er fødde, elles mistar vi kontrollen.» Rammene er strenge, lojaliteten tvillaus.

Hollywood, CCCP

Her er ingen filmatiske krumspring. Spacewalker er ei klassisk heltehistorie i Hollywood-format. Ingrediensane er som venta i eit kommersielt thrillerdrama om romfart. Til tider blir det kvalmande pompøst når blåsarane brakar laus oppå svulstige strykarar. Men når det er sagt, er handverket upåklageleg. Romfartsscenene er spektakulære, og spenninga innimellom intens. Dei tre sentrale skodespelarane står støtt med melodramatiske dragningar.

Verdien frå eit norsk perspektiv er at ein får ei anna forteljing enn dei vi kjenner frå USA, sjølv om Hidden Figures frå i fjor var vel så viktig. Viss Apollo 13 er favorittfilmen din, kan du godt gle deg, men ikkje forvent anna enn ein typisk storslagen spenningsfilm om russiske romfartsheltar.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.

Spacewalker er ei klassisk heltehistorie i Hollywood-format.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Eit russisk droneåtak råkar ei bustadblokk i Kyiv 10. januar.

Eit russisk droneåtak råkar ei bustadblokk i Kyiv 10. januar.

Foto: Gleb Garanich / Reuters / NTB

KrigSamfunn

Ingen Uber i Belarus

Å forstyrre GPS-system handlar ikkje berre om å forvirre russiske dronar. Det gjeld å dirigere dei slik at dei forlèt ukrainsk luftrom fullstendig.

Andrej Kurkov
Eit russisk droneåtak råkar ei bustadblokk i Kyiv 10. januar.

Eit russisk droneåtak råkar ei bustadblokk i Kyiv 10. januar.

Foto: Gleb Garanich / Reuters / NTB

KrigSamfunn

Ingen Uber i Belarus

Å forstyrre GPS-system handlar ikkje berre om å forvirre russiske dronar. Det gjeld å dirigere dei slik at dei forlèt ukrainsk luftrom fullstendig.

Andrej Kurkov
SKULE. Kring 1450 måla Isefjordmeisteren Jesu første skuledag i kalktaket i Tuse kyrkje på Jylland. Det ville vore historisk rettare med skriftrullar av papyrus enn bøker av pergament, som prega samtida til kunstnaren.

SKULE. Kring 1450 måla Isefjordmeisteren Jesu første skuledag i kalktaket i Tuse kyrkje på Jylland. Det ville vore historisk rettare med skriftrullar av papyrus enn bøker av pergament, som prega samtida til kunstnaren.

Foto: Kalkmalerier.dk

Kultur
Ottar Grepstad

Skriveskule ved Nilen

Skrifthistorier: Ottar Grepstad skriv om makta i skrift gjennom tusenår.

Den tyske fotografen og filmskaparen Leni Riefenstahl saman med blant andre Adolf Hitler.

Den tyske fotografen og filmskaparen Leni Riefenstahl saman med blant andre Adolf Hitler.

Foto: NTB

FilmMeldingar
Brit Aksnes

Portrett av ei kvinne i flammar

Kvart år får eit knippe filmkritikarar presentera ein utvald film på Tromsø Internasjonale Filmfestival. Eg valde ein dokumentar som etter nok eit gjensyn gjer meg usikker og fascinert.

Bollar til alle – alltid: Her er det sjølvaste Slottet som deler ut 3400 bollar i høve eit kongeleg jubileum.

Bollar til alle – alltid: Her er det sjølvaste Slottet som deler ut 3400 bollar i høve eit kongeleg jubileum.

Foto: Lise Åserud / NTB

Frå matfatetKunnskap
Siri Helle

Kor mange syrer må til for å lage ein sjokoladebolle?

Gina Tandberg er utdanna litteraturvitar og har no skrive sin første roman.

Gina Tandberg er utdanna litteraturvitar og har no skrive sin første roman.

Foto: Anna-Julia Granberg / Blunderbuss

BokMeldingar

Frisk debut

Litt forenkla kan ein seie at Gina Tandberg bygger opp eit heilt fagfelt, for så å rive det ned.

Ingvild Bræin
Gina Tandberg er utdanna litteraturvitar og har no skrive sin første roman.

Gina Tandberg er utdanna litteraturvitar og har no skrive sin første roman.

Foto: Anna-Julia Granberg / Blunderbuss

BokMeldingar

Frisk debut

Litt forenkla kan ein seie at Gina Tandberg bygger opp eit heilt fagfelt, for så å rive det ned.

Ingvild Bræin

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis