CD

Grieg, Brustad, Sparre Olsen, Thoresen:

Opphav

Sander Tingstad, fiolin; Ingfrid Breie Nyhus, klaver; Mads Erik Odde, akkordeon. Simax 2022

Sander Tingstad er ein av våre unge fiolinistar med både klassisk og folkemusikalsk bakgrunn som nyttar sin doble kompetanse til å tolka gamle verk på nye måtar. Etter at Ole Bull og Edvard Grieg lyfte fram folkemusikken i andre helvta av 1800-talet, var det lenge den nasjonale lina som prega vårt klassiske musikkliv. Dette blei formulert som estetisk program, men synest òg å ha fungert som ein slags bransjestandard for komponiststanden. Grieg formulerte det slik: «Folkemusikken må holdes oppe, ren og ægte, for den skal danne grunnlaget for all fremtidig tonediktning i Norge.»

Komponistane nytta tradisjonsmusikken ulikt. Somme tok utgangspunkt i autentiske folkemelodiar. Andre ville heller fanga essensen i tradisjonsmusikken, utan å sitera faktisk folkemusikk. Som Geirr Tveitt, ein av dei mest radikalt nasjonale komponistane våre i mellomkrigstida, formulerte det i føreordet til 12 tvorøystes fyristudiar for klaver i 1930: «Desse er ikkje tilskipingar av slåttar elli folkevisur, men komposisjonar som i æstetiken deira til fullnads er tufta på folkemusikken vor.»

Kvikke ornament

Tingstads debutalbum heiter Opphav, ein tittel som fungerer som programerklæring. Han tykkjer verk ofte blir tolka for likt, og nyttar difor folkemusikalsk spelestil i tilnærminga si til norsk klassisk musikk. Det største og mest kjende på plata er Sonate for fiolin og klaver nr. 2 i G-dur, op. 13, Griegs «norskaste» fiolinsonate. Med seg har han pianisten Ingfrid Breie Nyhus, som har lang røynsle med folkemusikk på klaver.

Resultatet kling friskt og nytt. Det fyrste ein merkar seg i opningssatsen, er den litt «skeive» intonasjonen i fiolinen, den kvikke måten ornamenta blir spelte på og den beine, vibratolause klangen. Slikt kjenner me att frå folkemusikken – og til ein viss grad frå barokkmusikken.

Klangkontrasten mellom fiolin og klaver er likevel stor. Uansett kor fritt og fleksibelt Nyhus fraserer og «slankar» Griegs saftig-romantiske harmonikk, er det jo ikkje mogleg å endra den polerte klangkvaliteten i flygelet stort.

Lomsk

Eit av dei andre stykka på plata eg likar godt, er Seks gamle bygdevisur frå Lom, som komponisten Carl Gustav Sparre Olsen (1903–1984) skreiv for klaver i 1929 etter å ha høyrt venen Olav Aukrust synga og spela dei. Versjonen for fiolin og akkordeon me her får høyra, er nylaga av akkordeonisten Mads Erik Odde.

Tingstad og Oddes samspel er godt, og eg er imponert over kor unisont dei to klarer å forma klangen. Somme stader er det faktisk uråd å skilja fele frå trekkspel. Denne klanglege homogeniteten læt stundom som hjå ein god strykekvartett.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.