Effektfulle ekko
Václav Luks er ikkje nokon sentimentalist. Påskekantaten han dirigerte i Nikolaikyrkja, hadde driv frå byrjing til slutt.
Václav Luks dirigerer Collegium 1704 i Nikolaikyrkja i Leipzig.
Foto: Gert Mothes / Bach-Archiv Leipzig
Konsert
J.S. Bach, J.C. Bach, J. Bach, J.A. Reincken, N. Bruhns:
«Große ausdrückende» Lamenti
Collegium 1704; Collegium
Vocale 1704; dir.: Václav Luks.
Nikolaikirche Leipzig, 10. juni
Praha-orkesteret Collegium 1704, som Václav Luks dirigerer frå cembaloen, kjenner eg frå spanande innspelingar av ukjend bøhmisk barokkmusikk. Konserten med tittelen «Store, uttrykksfulle klagesongar» i Nikolaikyrkja torsdag 9. juni, baud på musikk av tre ulike «Bachar», som alle hadde Johann som førenamn (Johann var visst Bach-familiens yndlingsnamn).
Luks er ikkje nokon sentimentalist. Han føretrekkjer smal og konsis strykarklang, framføringar i friskt tempo og eit kor utan altfor mange songarar; det sistnemnde gjer det lett å «manøvrera» i raske korsatsar, som er Luks’ spesialitet.
Kor i løynd
Ikkje alle komposisjonane av dei eldre medlemene av Bach-familien var like interessante. Den mest særmerkte på programmet var Johann Bach (1604–1673), grandonkelen til Johann Sebastian, som kom frå Bach-familiens opphavsby Wechmar i Thüringen. Det spesielle ved sørgjemotetten hans Unser Leben ist ein Schatten for to kor, er at kor nummer to ifølgje partituret skal «stillast opp i løynd». Konsertgjengarane såg det altså ikkje, men høyrde det – indirekte, i form av effektfulle ekko.
Høgdepunktet var likevel J.S. Bachs Christ lag in Todes Banden, BWV 4, påskekantaten, som er ein av dei eldste og komposisjonsteknisk mest gamalmodige kantatane hans. Truleg er verket skrive som «prøvestykke» då han søkte på organistjobben i Mühlhausen i 1707, noko som kan vera grunnen til at musikken er så komplisert – søkjaren ville visa kva han var god for.
Luther-salme
Christ lag in Todes Banden byggjer på påskesalmen med same tittel frå 1524, der både tekst og melodi er av Luther. Bach tek føre seg salmen strofe for strofe og «bakar han inn» i 1600-talsmusikkens mest mangfaldige musikalske former. Kantaten er difor ein av hans mest alvorsame, med kompakte satsar som skaper eit veldig driv frå byrjing til slutt.
Jamvel det stutte instrumentalforspelet inneheld melodiske atterklangar av Luther-salmen. Luks fraserte forspelet i éi lang rørsle – som ein utvida opptakt til alt som fylgde.
Sjur Haga Bringeland
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Konsert
J.S. Bach, J.C. Bach, J. Bach, J.A. Reincken, N. Bruhns:
«Große ausdrückende» Lamenti
Collegium 1704; Collegium
Vocale 1704; dir.: Václav Luks.
Nikolaikirche Leipzig, 10. juni
Praha-orkesteret Collegium 1704, som Václav Luks dirigerer frå cembaloen, kjenner eg frå spanande innspelingar av ukjend bøhmisk barokkmusikk. Konserten med tittelen «Store, uttrykksfulle klagesongar» i Nikolaikyrkja torsdag 9. juni, baud på musikk av tre ulike «Bachar», som alle hadde Johann som førenamn (Johann var visst Bach-familiens yndlingsnamn).
Luks er ikkje nokon sentimentalist. Han føretrekkjer smal og konsis strykarklang, framføringar i friskt tempo og eit kor utan altfor mange songarar; det sistnemnde gjer det lett å «manøvrera» i raske korsatsar, som er Luks’ spesialitet.
Kor i løynd
Ikkje alle komposisjonane av dei eldre medlemene av Bach-familien var like interessante. Den mest særmerkte på programmet var Johann Bach (1604–1673), grandonkelen til Johann Sebastian, som kom frå Bach-familiens opphavsby Wechmar i Thüringen. Det spesielle ved sørgjemotetten hans Unser Leben ist ein Schatten for to kor, er at kor nummer to ifølgje partituret skal «stillast opp i løynd». Konsertgjengarane såg det altså ikkje, men høyrde det – indirekte, i form av effektfulle ekko.
Høgdepunktet var likevel J.S. Bachs Christ lag in Todes Banden, BWV 4, påskekantaten, som er ein av dei eldste og komposisjonsteknisk mest gamalmodige kantatane hans. Truleg er verket skrive som «prøvestykke» då han søkte på organistjobben i Mühlhausen i 1707, noko som kan vera grunnen til at musikken er så komplisert – søkjaren ville visa kva han var god for.
Luther-salme
Christ lag in Todes Banden byggjer på påskesalmen med same tittel frå 1524, der både tekst og melodi er av Luther. Bach tek føre seg salmen strofe for strofe og «bakar han inn» i 1600-talsmusikkens mest mangfaldige musikalske former. Kantaten er difor ein av hans mest alvorsame, med kompakte satsar som skaper eit veldig driv frå byrjing til slutt.
Jamvel det stutte instrumentalforspelet inneheld melodiske atterklangar av Luther-salmen. Luks fraserte forspelet i éi lang rørsle – som ein utvida opptakt til alt som fylgde.
Sjur Haga Bringeland
Fleire artiklar
Takumi (Hitoshi Omika) og dottera Hana (Ryo Nishikawa) lever eit roleg liv på bygda, som no kan få ein «glampingplass».
Foto: Another World Entertainment
Djevelen i detaljane
By mot land er eit sentralt tema i endå ein framifrå film av Ryusuke Hamaguchi.
Ingrid Storholmen har teke utgangspunkt i eit stort datamateriale om folkehelsa i Nord-Trøndelag.
Foto: Merete Haseth
Våren over mannalivet
Ingrid Storholmen gjer tørre helsedata om til levande liv i Bloddråpetall.
Finaste finnbiffen med grøne erter, potet og tyting.
Foto: Dagfinn Nordbø
Finaste finnbiffen
«Seier eg at eg skal invitere på finnbiff, blir folk berre glade. Dei veit at dei skal få smake noko av det beste landet vårt har å by på av ingrediensar, med reinkjøt som helten.»
Teikning: May Linn Clement
Krigen er ei ufatteleg ulukke for Ukraina. Men også for Russland er det som skjer, ein katastrofe.
Tusen dagar med russisk katastrofe
Jens Stoltenberg gjekk av som generalsekretær i Nato 1. oktober. No skal han leie styringsgruppa for Bilderberg-møta.
Foto: Thomas Fure / NTB
Mingleklubben for makt og pengar
Jens Stoltenberg blir partyfiksar for Bilderberg-møta, ein institusjon meir i utakt med samtida enn nokon gong.
Papiravisa