Rock

Yo La Tengo:

This Stupid World

Matador / Playground

Å falle ut av tida, kva tyder no det? Ønsket om noko slikt kjem til uttrykk på «Fallout», det andre sporet på This Stupid World, den nye plata til Yo La Tengo. «I want to fall out of time», syng Ira Kaplan: «Reach back, unwind.»

Det blir for lettvint å tolke det som ei nostalgisk ytring, for det dreier seg om eit band som aldri har brukt mykje tid på å sjå seg tilbake. Dei er stadig på veg vidare – dette er den syttande utgivinga deira. Snarare høyrer eg eit ønske om å ta eit steg ut av tida, bort frå kjensla av at ho går frå oss, og det med eit tempo som gjer det vanskeleg å halde fast i ting. Slike kjensler er langt frå nye, og dei kjenneteiknar jo på fleire vis sjølve framveksten av moderniteten, men dei har ein annan valør i vår samtid. Det er heller ikkje til å komme forbi at dei gjer seg gjeldande med større frekvens i den andre halvdelen av eit menneskeliv.

Held det gåande

Frå Kaplan, og mot bakteppet av den umiskjennelege lyden av Yo La Tengo, har slike ord eit eige truverd. Ei plate frå denne trioen er i 2023 ei kjærkommen stadfesting av at ein av dei heilt store institusjonane i indierocken framleis held det gåande, snart fire tiår etter at bandet vart stifta. Ekteparet Georgia Hubley (trommer og vokal) og Kaplan (gitarar og vokal) har utgjort kjernen sidan starten i 1984, og etter litt skiftande samansetjing utover 1980-talet har James McNew (bass) vore med sidan 1991.

Det er ei stund. På This Stupid World møter vi veteranar som tek vare på ein etos – ein viss måte å lage musikk på og å tenkje menneskeleg og politisk på. Estetikken til bandet har alltid romma ein friksjon mellom det frigjerande øset som kjenneteiknar god rockemusikk, og ei varsam stille det bur både trøyst og ettertanke i. På årets utgiving er energien og drivet i hovudsetet, på rockarar som det episke opningssporet «Sinatra Drive Breakdown», eller psykedeliske «Brain Capers», men vi møter også Yo La Tengo på sitt såraste og varaste i «Aselestine», ein song kjenneteikna av Hubleys nære røyst. Denne gongen har trioen gjort alt sjølv, og ikkje skaffa seg ein produsent. Vi snakkar om eit produkt der svært få har vore involverte, på endå færre stader.

Identitet

Eg tenkte på Yo La Tengo då eg var i New York i sommar og gjorde ein snarvisitt frå Manhattan og over til Hoboken, på andre sida av Hudson-elva. Det tok berre nokre skarve minutt med tog gjennom undersjøisk tunnel, men då eg kom opp i dagslyset igjen, hadde eg kryssa statsgrensa til New Jersey, og skyskraparane eg nett hadde vandra mellom, verka akkurat både nære og fjerne nok der dei blenkte og skein i sollyset på andre sida av vatnet.

Det var her Yo La Tengo vart til, og her dei heldt seg, frå midten av 1980-talet og heilt fram til 2014, då Hubley og Kaplan flytta til Manhattan. Her er det framleis dei øver nokre gonger i veka, i same lokala som dei skaffa seg i 2004, og dei kjøper lunsjmat i den same gamle nabolagssjappa. Identiteten deira som band har alltid vore uløyseleg knytt til Hoboken, gjennom tallause konsertar på Maxwell’s, klubben som gjekk inn for ti år sidan, og på tusen andre store og små vis – ein hommage finst på «Night Falls on Hoboken», det nesten 18 minutt lange avslutningssporet på And Then Nothing Turned Itself Inside-Out (2000).

Yo La Tengo har ei lokal forankring og når ut globalt til klyngjer av lyttarar, slik dei alltid har ønskt, og ikkje hordar. Kvar gong dei stig over dørterskelen til øvingsrommet, tek dei på sitt vis eit steg ut av si tid, og det er eg glad for.

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar og fast musikkskribent i Dag og Tid.