CD

Bruch, Williams, Barber:

Fiolinkonsertar

Sonoko Miriam Welde, fiolin; Oslo Filharmoniske Orkester; dir.: Tabita Berglund og Joshua Weilerstein. LAWO 2021

Den unge fiolinisten Sonoko Miriam Welde plukkar perler frå fiolinlitteraturen. Albumet hennar opnar med tyske Max Bruchs Fiolinkonsert nr. 1 i g-moll, op. 26, som etter urframføringa i 1868 har stått på repertoaret til alle store fiolinvirtuosar.

Konserten tek til med ein pukekvervel, ein effekt også andre romantiske komponistar nytta seg av, mellom dei Grieg. Men hjå Bruch leier ikkje kvervelen over i nokon orkestral kanonsalutt som i Griegs «a-mollkonsert». Han gjev impuls til treblåsarakkordane som presenterer hovudtemaet i satsen, eit parti Oslo-Filharmonien spelar med varm og polert klang. Solisten entrar så scena med ein roleg, mest improvisert solokadens. Welde får her godt fram det rapsodiske ved satsen, der ho vekslar fint mellom rolla som mot- og medspelar til orkesteret.

Elegisk romanse

Fyrstesatsen er eit fantaserande forspel til den meir kjende andresatsen «Adagio», ein elegisk romanse der Bruch med solofiolinen får utløp for det velkjende melodiske instinktet sitt. Satsen læt jo nesten for vakkert. Likevel reddar det klåre, mendelssohnsk nøkterne orkesterakkompagnementet han frå å bikka over i søtlåten sentimentalitet.

Det er likevel ein lette når stykket når finalen med det talande satsnamnet «Allegro energico», der Bruch låner stiltrekk frå den på hans tid så omtykte ungarske folkemusikken (Brahms’ populære «Ungarske dansar» blei til om lag samstundes). Både her og i andresatsen likar eg den potente tonen til Welde i det lågaste fiolinregisteret, der den konsistente klangen mogleggjer solide fråspark til dei virtuose eskapadane i toppregisteret.

Idyll

Dei to andre komponistane på albumet har det sams med Bruch at dei ikkje lét seg affisera av omveltingane i dåtidas kunstmusikk, med hard ekspresjonisme og atonalitet. Slik sett hadde albumet tent på å ha minst eitt stykke av meir ru og stridbar natur som kontrast.

Engelskmannen Ralph Vaughan Williams’ (1872–1958) The Lark Ascending («Den oppstigande lerka») frå 1914 er ein gjennomført idyll. Med melodiar over skalaar frå engelsk folkemusikk og lint, impresjonistisk farga orkesterakkompagnement målar han klangbilete av det venleg kuperte engelske kulturlandskapet.

Med sin Fiolinkonsert, op. 14, heldt amerikanske Samuel Barber (1910–1981) seg òg på trygg lyrisk og tonal grunn. Verket, som blei urframført i 1941, verkar upåverka av barbariet i samtida – sjølv om der er nokre nostalgiske episodar av den bittersøte sorten me kjenner frå hans populære Adagio for Strings.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast
musikkmeldar i Dag og Tid.