CD

Geirr Tveitt:

Tveitt Songs

Liv Elise Nordskog, sopran; Signe Bakke, klaver. Lawo 2024

Geirr Tveitt var ikkje berre mellom dei mest originale 1900-talskomponistane våre, men også ein av dei mest produktive. Opuslista er like lang som ho er uoverskodeleg: Han omarbeidde ofte verka sine, slik at dei finst i ulike versjonar, og under brannen på garden hans i Kvam i Hardanger i 1970 gjekk ein stor del av livsverket opp i røyk. Mange manuskript av upubliserte stykke gjekk tapt, i tillegg til kring tusen folketonar som han teikna ned under feltarbeid i åra kring 1940. Heldigvis hadde han alt omarbeidd mange av folketonane til kunstmusikk, og det er orkestersuitane frå samlinga Hundrad folketonar frå Hardanger han no er mest kjend for.

Spesielt tiltalande ved Tveitts orkestermusikk tykkjer eg er måten han kombinerer norske folketonar og norsk tonalitet med fransk og russisk instrumenteringskunst på. Slike stilkombinasjonar av folkeleg-norsk og klassisk-kontinentalt høyrer me også på Liv Elise Nordskog og Signe Bakkes nye album, som presenterer 22 songar for sopran og klaver. Dei blei til medan Tveitt arbeidde for NRK i 1960- og 1970-åra, i ei tid då han komponerte over 200 songar til lyrikk av norske poetar. På plata får me fire av dei: Arnulf Øverland, Johan Falkberget, Olav H. Hauge og Per Sivle.

Tempovariasjon

Det fyrste som slår meg med framføringsmåten til Nordskog og Bakke, er at han er temmeleg gamaldags. Men det er også meininga, for i innstuderingsarbeidet har utøvarane orientert seg etter gamle NRK-opptak av urpremierane. Framføringsidealet har endra seg mykje sidan den tid: Tempoa er ofte lågare enn vanleg i dag, og der er mindre rytmisk stringens. Tempoet endrar seg i passasjar der det kjem viktige poeng i poesien, eller der spesielle harmoniske vendingar førekjem.

Eg trong litt tid for å «lytta meg inn» i denne historiske musiseringsmåten, men lét meg etter kvart fascinera. Det einaste som sjenerer, er Nordskogs tekstuttale, som ofte er så uklår at eg ikkje oppfattar orda.

Hauge best

Når det gjeld Øverland-songane, er «Lindormen» mest karakteristisk for Tveitts bramfrie, harmonisk uføreseielege klaverstil. Falkberget-songane syner gjennomgåande større ro og atterhald i effektbruken, særleg i «Vårnatt» og den overraskande «Vårmorgon».

Hauge-songane er det beste på plata, både når det gjeld kompositorisk substans og måten ord og akkompagnement kjem saman på. I «Fela» flettar Tveitt inn hardingfelas karakteristiske ornament og måte å stemma strengene på i klaverparten, og også i «Seljefløyta» kjem det typiske ved dette vårinstrumentet fram, utan at det kling påklistra. «Snø», derimot, er heilt ukunstla. Vedunderleg var og vektlaus verkar tonesetjinga av siste strofa: «Rjupa, einast, kunde trø i den kvite skire snø!»

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.