CD

G. Anvik, G. Storaas, H. Skram:

Trace of Lament

Audun Sandvik, cello; Kringkastingsorkestret, dir.: Thomas Klug; Det Norske Kammerorkester, dir.: Per Kristian Skalstad. LAWO 2022

Kvass modernisme kan du lytta langt etter på albumet Trace of Lament, der cellisten Audun Sandvik er solist med to norske orkester. Dei tre norske komponistane på plata har alle bakgrunn frå filmmusikken (to av dei også frå elektronika, rock og jazz), og mange av verka er i røynda filmmusikk som er blitt tilpassa Sandviks instrument.

Eit relativt mildt uttrykk er resultatet; musikk med romantisk dåm der harmoniske og melodiske vendingar innfrir lyttarforventningane våre andsynes den musikalske utviklinga. Eller sagt på ein annan måte: Ingen av komponistane skyr klisjear.

Men kva ville eigentleg musikken vore utan klisjear? Utan dei ville ein vanskeleg kunna forhalda seg til klingande kunst i det heile. Det klassisk-romantiske uttrykket frå 1800-talet lever vidare i vår tids filmmusikk, musikk som kompletterer det visuelle uttrykket og kveikjer fantasien og kjenslene våre. For den som ikkje har filmen, men berre musikken, blir lyttinga ei øving i assosiasjonar.

Delikat klang

Opningsverket Ostinat, som er komponert av Ginge Anvik (f. 1970), er emblematisk for albumet – og det mest effektfulle. Opphaveleg blei det skrive for klaver og orkester til filmen De nærmeste (2015), men versjonen med cello fungerer godt. Eg veit ingen ting om filmen, men den roleg voggande orkesterinnleiinga med harpe og treblåsarar manar hjå meg fram bilete av eit stille vinterlandskap, kanskje eit russisk, der innsatsen til soloinstrumentet står som eit nake tre.

Cellostemma kling idiomatisk, altså høvande til celloteknikken. Og Sandvik spelar godt: Intonasjonen er lytefri, og særleg likar eg den konsistente, delikate klangen i det øvre celloregisteret. Overgangen frå det som kan kallast ein solokadens mot slutten, der orkesteret gradvis overtek for celloens rytmiske driv (i form av brotne akkordar), blir suggererande dynamisk frasert. (Er det berre eg som i dette partiet får assosiasjonar til fyrstesatsen i Mendelssohns kjende fiolinkonsert i e-moll?)

Trass i at verket presenterer ein fin grunnidé – ei grunnstemning med fengjande passasjar – er det ikkje fritt for overgangar som verkar konvensjonelle og beint fram umotiverte. Det kunne difor med fordel vore stramma inn kompositorisk.

Barbarisme

Kraftig driv er det òg i opningssatsen til Gaute Storaas’ (f. 1959) tredelte Ex Alia Parte, eit tingingsverk for Sandvik, der han får briljera i celloens tenorregister. Tredjesatsen, som komponisten skriv er farga av svartmetallmusikk, gjev hjå meg assosiasjonar til russisk barbarisme à la Stravinskij. Særleg gjeld dette dei hoggande tuttiakkordane i eksposisjonen.

Av Henrik Skrams (f. 1973) bidrag til albumet har eg mest sans for The Dinner, som også er filmmusikk. Med enkle kompositoriske verkemiddel skaper han her ein romantisk-melankolsk atmosfære.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.