Trønderbarokk
Korleis klang musikken i Trondheims sosietetsliv på 1700-talet?
1700-talets Trondheim, med domen til venstre og katedralskulen til høgre. Prospekt av Joh. F.L. Dreier frå 1800 (utsnitt).
Foto: Vitenskapsmuseet NTNU
CD
J. Meck, J.H. Berlin, A. Vivaldi:
The Trondheim Concertos
Sigurd Imsen, fiolin; Christina Kobb, hammarklaver; Trondheim Symfoniorkester og Operas Barokkensemble. 2L 2023.
Gunnerusbiblioteket i Trondheim blei stifta i 1768 som del av Det Kongelige Norske Videnskabers Selskab. Dette eldste vitskaplege biblioteket i Noreg har ei omfattande manuskriptsamling med musikaliar, altså notar, som vitnar om det rike og internasjonalt orienterte musikklivet der på 1700-talet. (Til dømes var det via Trondheim musikken til J.S. Bach kom til Noreg på tampen av hundreåret.)
Barokkensemblet til Trondheim Symfoniorkester og Opera, der barokkfiolinisten Sigurd Imsen er solist, gjev oss på albumet The Trondheim Concertos døme på repertoar som blei spelt for – og sikkert også av – byborgarskapen. Overklassen levde i luksus; han hadde tent seg søkkrik på tømmer- og fiskeeksport, og ikkje minst på malmen frå dei trønderske kopar- og jerngruvene. Vitnesbyrd om velstanden er dei mange store trepaléa som framleis pregar bybiletet, eksempelvis Stiftsgården og Hornemansgården.
Sprøtt og spenstig
Ein bauta i musikklivet var Johan Daniel Berlin (1714–1789) frå Memel i Preussen (i dagens Litauen), som etter læretid i København blei stadsmusikant i Trondheim i 1737. Delar av den store musikaliesamlinga hans er i dag oppbevart i Gunnerusbiblioteket.
Albumets fyrste verk er fiolinkonserten i G-dur av Joseph Meck (1690–1758), som var ein av dei fyrste tyskarane som komponerte solokonsertar i stilen til Antonio Vivaldi (1678–1741). Meck var så god til dette at ein seinare forveksla hans musikk med Vivaldis. Imsen spelar solostemma i den rolege fyrstesatsen med slank og vibratolaus tone, til eit fyldig orkesterakkompagnement der den klangsterke bass-seksjonen sørgjer for stødig driv. Dei to snøgge satsane har begge herleg «sprø» og spenstig orkesterklang, der cembaloen nærast fungerer som perkusjonsinstrument.
Ko-ko-konsert
Komponisten av c-mollkonserten som fylgjer, er ukjend, men notane er i alle høve førte i pennen av Johan Daniel Berlin. Også her presterer Imsen bra, medan orkesterstrykarane i dei to fyrste satsane spelar somme av mellomspela sjenerande surt. Er det tonearten c-moll dei slit med? Elles på plata kling jo intonasjonen fint.
Det mest galante (les: moderne) stykket på plata er ikkje ein konsert, men ein sonate av Johan Henrich Berlin (1741–1807), son til Johan Daniel. Stilen minner om tidleg Haydn, med trommande bass og dei for slutten av 1700-talet så typiske kromatiske ornamenta. Christina Kobb spelar hammarklaveret (forløparen til det moderne flygelet) med perlande løp og skimrande, litt metallisk klang som blandar seg godt med Imsens fiolin og celloen til Torleif Holm.
Imsen avsluttar albumet som gauk. Me får ei solid framføring av Vivaldis A-durkonsert med tilnamnet Il Cucù, der dei høge, kvitrande fiolinpartia i fyrstesatsen blir gjennomførte med klokkerein intonasjon.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
CD
J. Meck, J.H. Berlin, A. Vivaldi:
The Trondheim Concertos
Sigurd Imsen, fiolin; Christina Kobb, hammarklaver; Trondheim Symfoniorkester og Operas Barokkensemble. 2L 2023.
Gunnerusbiblioteket i Trondheim blei stifta i 1768 som del av Det Kongelige Norske Videnskabers Selskab. Dette eldste vitskaplege biblioteket i Noreg har ei omfattande manuskriptsamling med musikaliar, altså notar, som vitnar om det rike og internasjonalt orienterte musikklivet der på 1700-talet. (Til dømes var det via Trondheim musikken til J.S. Bach kom til Noreg på tampen av hundreåret.)
Barokkensemblet til Trondheim Symfoniorkester og Opera, der barokkfiolinisten Sigurd Imsen er solist, gjev oss på albumet The Trondheim Concertos døme på repertoar som blei spelt for – og sikkert også av – byborgarskapen. Overklassen levde i luksus; han hadde tent seg søkkrik på tømmer- og fiskeeksport, og ikkje minst på malmen frå dei trønderske kopar- og jerngruvene. Vitnesbyrd om velstanden er dei mange store trepaléa som framleis pregar bybiletet, eksempelvis Stiftsgården og Hornemansgården.
Sprøtt og spenstig
Ein bauta i musikklivet var Johan Daniel Berlin (1714–1789) frå Memel i Preussen (i dagens Litauen), som etter læretid i København blei stadsmusikant i Trondheim i 1737. Delar av den store musikaliesamlinga hans er i dag oppbevart i Gunnerusbiblioteket.
Albumets fyrste verk er fiolinkonserten i G-dur av Joseph Meck (1690–1758), som var ein av dei fyrste tyskarane som komponerte solokonsertar i stilen til Antonio Vivaldi (1678–1741). Meck var så god til dette at ein seinare forveksla hans musikk med Vivaldis. Imsen spelar solostemma i den rolege fyrstesatsen med slank og vibratolaus tone, til eit fyldig orkesterakkompagnement der den klangsterke bass-seksjonen sørgjer for stødig driv. Dei to snøgge satsane har begge herleg «sprø» og spenstig orkesterklang, der cembaloen nærast fungerer som perkusjonsinstrument.
Ko-ko-konsert
Komponisten av c-mollkonserten som fylgjer, er ukjend, men notane er i alle høve førte i pennen av Johan Daniel Berlin. Også her presterer Imsen bra, medan orkesterstrykarane i dei to fyrste satsane spelar somme av mellomspela sjenerande surt. Er det tonearten c-moll dei slit med? Elles på plata kling jo intonasjonen fint.
Det mest galante (les: moderne) stykket på plata er ikkje ein konsert, men ein sonate av Johan Henrich Berlin (1741–1807), son til Johan Daniel. Stilen minner om tidleg Haydn, med trommande bass og dei for slutten av 1700-talet så typiske kromatiske ornamenta. Christina Kobb spelar hammarklaveret (forløparen til det moderne flygelet) med perlande løp og skimrande, litt metallisk klang som blandar seg godt med Imsens fiolin og celloen til Torleif Holm.
Imsen avsluttar albumet som gauk. Me får ei solid framføring av Vivaldis A-durkonsert med tilnamnet Il Cucù, der dei høge, kvitrande fiolinpartia i fyrstesatsen blir gjennomførte med klokkerein intonasjon.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Celeste Dalla Porta spelar hovudrolla som Parthenope, som i gresk mytologi er ei sirene.
Foto: Arthaus
Årets dårlegaste?
Verken innhald eller bodskap gjev meining i Paolo Sorrentinos siste rampestrek.
Morten Søberg er direktør for samfunnskontakt i SpareBank 1 og har skrive fleire essaysamlingar om økonomi, politikk og skriftkultur.
Foto: Spartacus
Fall og vekst i Sør-Atlanteren
Morten Søberg er best når han ser vidare enn pengestellet.
I heimen sin på Norneshaugane ved Sogndal har Idar Mo forfatta eit hundretal innlegg om norsk samferdslepolitikk, dei fleste om uforstanden i satsinga på jernbanen.
Foto: Per Anders Todal
Talknusaren og den store avsporinga
For Idar Mo i Sogndal er ikkje buss for tog noko å sukke over. Det er framtida.
Tanya Nedasjkivska i Butsja i Ukraina sørger over ektemannen, som var mellom dei mange myrda sivilistane som russiske invasjonsstyrkar på retrett lèt etter seg langs gatene i 2022.
Foto: Rodrigo Abd / AP / NTB
«Utan den militære støtta ville Ukraina i dag vore okkupert av Russland.»
Kart: Anders Skoglund, Norsk Polarinstitutt
Arvingane til Amundsen
Om lag 200 menneske vitjar Sørpolen kvart år. Denne sesongen sette fire nordmenn av garde på ski. Ikkje alle kom fram.