DRAMA

Regi: Andrej Zvjagintsev

Savnet (Orig.tittel: Nelyubov)

Med: Marjana Spivak, Aleksej Rozin

Zjenja (Spivak) og Boris (Rozin) skal skilja seg. Dei vekslar replikkar fulle av stikkande hat. Berre praktiske saker må på plass før dei kan konsentrere seg om nye forhold på kvar sin kant. Den tolv år gamle sonen Aljosja er den store hindringa. Han vil ingen ha. Snart smett han vekk.

Styrke

Sidan debuten Tilbake i 2003 har Andrej Zvjagintsev gjeve oss heilstøypte historier med enkeltscener som overraskar og får oss til å halde pusten. Slik er det framleis. Mektig musikk av Galperin-brørne som hamrar på piano, er endelaust effektfullt i samspel med eit stødig innsirklande kamera av Mikhail Krichman. Han leverer slåande tablå som på alle filmane til Zvjagintsev.

Matvej Novikov gjer sterkt inntrykk som Aljosja, men er som den norske tittelen avslører, sakna mykje av tida. Ei tidleg scene der guten græt, skjer i hjarta. Eg får ho ikkje ut av hovudet. Novikov er ein stor liten nykommar. Foreldra er òg strålande spelt og syner ein fragmentert familie. Fleire ser spor av Ingmar Bergman i korleis familien speglar større strukturar.

Samfunnsrefsar

Styresmakter og kyrkje er ikkje tema på same måte her som i Leviatan, men dei får sitt. Den sosiale kontrollen frå konservative arbeidsgjevarar er stygg. Individualistane i middelklassen skal fram same kva. Handlekrafta og velviljen hjå autoritetar skrantar. Eit frivillig leitekorps bryr seg heldigvis, så kynismen har ikkje ete sjela til alle.

Familien symboliserer samfunnet. Ei mengd nyhende på fjernsyn og radio om Russland i dag forsterkar meldinga om at ein skal sjå store liner. Hæren ein ofrar sønene sine til, er rå. Det private er politisk. Når kalkulert dobbeltmoral rår i familien, rår han òg nasjonalt. Zvjagintsev tar temperaturen på Russland. Det er kaldt. Filmen er tidlaus og aktuell, lokalt forankra og ålmenngyldig.

Savnet når ikkje heilt opp til Leviatan, men det seier mest om sistnemnde. Sjølv om ein ikkje sympatiserer med hovudrollene, sit filmen att i sjela og gneg i hjerneborken ei god stund. Andrej Zvjagintsev har som venta levert ein flott film med Savnet. At filmen blei nominert til Oscar, trekkjer vonleg folk til kino.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.