Roman

Heidi Furre:

Technotika

Flamme Forlag

Livet er utan dramaturgi, tenkjer stundom hovudpersonen i romanen Technotika, ei kvinne på om lag 25 år, student utan tydeleg mål, einsleg Tinder-brukar med ei Skybert-liknande venninne, Leila, men først og fremst med eit stort tap å bera på, den fem år yngre broren som døydde av kreft. Sorga er til stades i alt ho tenkjer, observerer og gjer. Når ho også tenkjer at livet er ein rekekabaret, ser denne lesaren føre seg den dissande aspiken som sorga, det som alt anna er sausa inn i. Og der inne er vel ho også, som eit sorgmonster.

«Kanskje det ikkje var så dumt å ta ei dum tatovering. Så slapp ein å gå på jobbintervju resten av livet.»

Det er sommar, og ho og Leila har flytta mellombels inn i eit bygg som vert kalla Technotika, det er eit tidlegare studentkollektiv som elles står tomt om sommaren. Leila gjer heller lite av seg, men den sørgmodige rører seg rundt i området, og kjem etter kvart i kontakt med ein gut, Samuel, som står bak disken på ein bensinstasjon.

Himmelen

Landet dei er i, er truleg Noreg, men somme teikn tyder på at folka i boka ligg nokre år framom oss. Det er svært varmt, og himmelen ser til tider annleis ut enn han gjer til vanleg no, eller slik me gjerne trur me ser han. (Les ein tekstar frå antikken, kan ein få inntrykk av at fargen blå er noko folk har funne på i ettertid.) Det kryr av insekt, men fuglar vantar, og mellom insekta er det sirissar og digre grashopper. Det er noko ulukkevarslande over alt i hop, men det er berre perifere kulissar, for det viktige i boka er framstillinga av sorg og observasjonen av andre menneske.

Me får vita heller lite om ho som fører ordet, ho seier mest om sjukdomen til broren, korleis han utvikla seg, og om det litt kalde og upersonlege sjukehusstellet, som eg i ein slik samanheng vil kalla sjukdomsindustri. Det er ikkje det at det eigentleg skortar på den materielle omsorga, men ho er standardisert, og sjølv om unge sjuke får meir og betre merksemd enn eldgamle, er det likevel kjensla av upersonleg og oppskriftsmessig handsaming som står att. Slik vert det ikkje av di nokon har gjort ein feil, men av di staten ikkje kan møta deg som individ. Eg kjem i tankar om songen Hög standard av svenske Peps Persson frå 1975, der han nyttar eit omgrep frå regjeringshald når det gjeld bustadbygginga i Sverige. Problemet med høg standard er at det framleis er standard.

Livslaup

Når Leila, mellom anna i ei sorggruppe, ser på andre personar, er ho fenomenal til å finna fram til ambisjonane deira og til å sjå korleis dei kjem til å verta vonbrotne. Ho diktar opp truverdige livslaup vidare, og ho syner ei imponerande forståing av korleis folk faktisk er. Dette kjem fram ved mange ulike høve, også når ho refererer noko Samuel frå bensinstasjonen fortel om ein tidlegare jobb han hadde, og korleis han vart oppsagd. Det er både tragedie og stor komikk i denne sekvensen, som er så intenst ekte at han berre må vera dikta opp. Eller reell.

Når ho ser ei kvinne som har tatovert stjerner i ansiktet, tenkjer ho: «Kanskje det ikkje var så dumt å ta ei dum tatovering. Så slapp ein å gå på jobbintervju resten av livet. Ein fekk starte for seg sjølv, som gjetar eller vippedesignar.» Ja, just det!

Det er noko søtt inst i sorga, eitkvart underleg lokkande og vanedannande. I rekekabareten er derimot det meste salt. Som tårer. Men sjølv om tårer vert skildra i boka, er ikkje teksten sentimental. Han er derimot original, sannferdig, plausibel og god.

Odd W. Surén

Odd W. Surén er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid