Farseklassikar med raud nase
Spanskefluga morar framleis, men meir på eigenverdi enn på visuell oppdatering.
Det er ikkje naudsynt med parykkar og kostyme à la Familien Flint, skriv Bent Kvalvik.
Foto: Gisle Bjørneby
Oslo Nye Teater
Franz Arnold og Ernst Bach:
Den spanske flue
Omsett av Marianne Sævig
Regi: Jens August Wille
Scenografi og kostyme:
Camilla Bjørnvad
Dei borgarlege farsane, som fekk så dugeleg fotfeste i teaterkulturen frå byrjinga av førre hundreåret, har hatt ein usvikeleg seigliva popularitet. Det er vel ikkje anna å vente enn at ein vert freista til å vri og vende litt på dei. Utfordringa er sjølvsagt, som til dømes med Den spanske flue, at eit stykke frå 1913 faktisk handlar om ei reell samtid med ditto reelle kjønnsroller og samfunnstilhøve. Det er ikkje så lett å relatere til dagen i dag, om det er det ein ynskjer.
Keisamt
Den danske regissøren Jens August Wille har valt å plassere «fluga» i eit tidlaust og miljønøytralt rom der dei fleste personane er utstafferte som outrerte klovnar eller teikneseriefigurar. Scenebiletet er eit mahogniliknande legounivers med trapper og avsatsar, der eimen av gamal tid berre vert ymta om av nokre tunge gardiner og forstørra kniplingsradar. Skodespelarane, især dei unge, markerer karakterane sine mest med fysisk slapstick. Dei gjer det veldig bra, ingen tvil om det.
Men det er faktisk her, i opninga av handlinga, at sjølve grunnlaget for farsen vantar. Her handlar det om forelsking og unge kjensler, og viss kjærleiken berre blir grimasar og saltomortalar, er det liksom ikkje noko å byggje ein intrige på. Det blir faktisk lenge heller keisamt. Forunderleg nok er det når sjølve nøkkelpersonen i stykket kjem inn, supernerden Henrik Meisel, som skal vere den mest komiske av alle, at vi får eit sjarmerande og yndig streif av romantikk. Derfrå fungerer faktisk komedien mykje betre.
Det er den populære standupkomikaren Nils Ingar Aadne som teaterdebuterer som Henrik Meisel, og han gjer det storarta, med intelligent timing og nærvær.
Superopplagt
Det er tankevekkjande at det er sjølve stykket, med forvekslingane og dei mange sjølvmotseiande dialogane, som gjer moroa, i lag med superopplagde farseutspel, særleg frå syskenparet Haugen (Kim og Helle) som sennepsfabrikant Klinke og borgarmeisterfru Meisel. Heilt ærleg hadde det ikkje vore naudsynt med parykkar og kostyme à la Familien Flint. Ensemblet hadde klart seg fint med det elegante kroppsspråket og replikkhandsaminga åleine.
Bent Kvalvik
Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Oslo Nye Teater
Franz Arnold og Ernst Bach:
Den spanske flue
Omsett av Marianne Sævig
Regi: Jens August Wille
Scenografi og kostyme:
Camilla Bjørnvad
Dei borgarlege farsane, som fekk så dugeleg fotfeste i teaterkulturen frå byrjinga av førre hundreåret, har hatt ein usvikeleg seigliva popularitet. Det er vel ikkje anna å vente enn at ein vert freista til å vri og vende litt på dei. Utfordringa er sjølvsagt, som til dømes med Den spanske flue, at eit stykke frå 1913 faktisk handlar om ei reell samtid med ditto reelle kjønnsroller og samfunnstilhøve. Det er ikkje så lett å relatere til dagen i dag, om det er det ein ynskjer.
Keisamt
Den danske regissøren Jens August Wille har valt å plassere «fluga» i eit tidlaust og miljønøytralt rom der dei fleste personane er utstafferte som outrerte klovnar eller teikneseriefigurar. Scenebiletet er eit mahogniliknande legounivers med trapper og avsatsar, der eimen av gamal tid berre vert ymta om av nokre tunge gardiner og forstørra kniplingsradar. Skodespelarane, især dei unge, markerer karakterane sine mest med fysisk slapstick. Dei gjer det veldig bra, ingen tvil om det.
Men det er faktisk her, i opninga av handlinga, at sjølve grunnlaget for farsen vantar. Her handlar det om forelsking og unge kjensler, og viss kjærleiken berre blir grimasar og saltomortalar, er det liksom ikkje noko å byggje ein intrige på. Det blir faktisk lenge heller keisamt. Forunderleg nok er det når sjølve nøkkelpersonen i stykket kjem inn, supernerden Henrik Meisel, som skal vere den mest komiske av alle, at vi får eit sjarmerande og yndig streif av romantikk. Derfrå fungerer faktisk komedien mykje betre.
Det er den populære standupkomikaren Nils Ingar Aadne som teaterdebuterer som Henrik Meisel, og han gjer det storarta, med intelligent timing og nærvær.
Superopplagt
Det er tankevekkjande at det er sjølve stykket, med forvekslingane og dei mange sjølvmotseiande dialogane, som gjer moroa, i lag med superopplagde farseutspel, særleg frå syskenparet Haugen (Kim og Helle) som sennepsfabrikant Klinke og borgarmeisterfru Meisel. Heilt ærleg hadde det ikkje vore naudsynt med parykkar og kostyme à la Familien Flint. Ensemblet hadde klart seg fint med det elegante kroppsspråket og replikkhandsaminga åleine.
Bent Kvalvik
Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Endre Ruset er poet og tidlegare kunstnarisk leiar ved Norsk litteraturfestival.
Foto: Heidi Furre
«Dikta til Endre Ruset er ridde av tap og sorg, og med hesten som sentralt motiv.»
Dette er ein bar, men er det ein sjokoladebar til laurdagskvelden eller ein proteinbar til treningsøkta?
Foto via Wikimedia Commons
«Det er høgt trykk på proteinbarfronten for tida.»
Teikning: May Linn Clement
«Det er ikkje for inkje me seier at noko 'dampar av erotikk' eller er 'dampande heitt'.»
Nye rekruttar til 24. mekaniserte brigade i dei ukrainske styrkane driv taktisk øving i Donetsk 14. oktober.
Foto: Ukrainsk forsvar
Ein ukrainsk-nordkoreansk krig på russisk territorium. Ingen forfattar av dystopisk fiksjon kunne ha klekt ut eit slikt scenario, skriv Andrej Kurkov.
Reinsdyr kan fint serverast utan purear, men med reine smakar. Her med brekkbønner, eg brukte grøne erter.
Foto via Wikimedia Commons
Papiravisa