Fengslande Pan-mystikk
Vakker Hamsun-dramatisering femnar røynd og draum i ei tidlaus verd.
Framsyninga har roleg, eggjande koreografi, og ikkje minst musikk, skriv Bent Kvalvik.
Foto: Stig Håvard Dirdal
Rogaland Teater
Knut Hamsun:
Pan – dødelig idyll
Omarbeidd av Arne Nøst og Carl Jørn Johansen etter Yngve Sundvors dramatisering
Regissør, scenograf og komponist: Arne Nøst
Knut Hamsuns poetiske og løyndomsfulle roman Pan er ikkje eigentleg så handlingsspekka, men det er stemningar og karakterar her som høgst forståeleg kallar på regissørar og skodespelarar. Det er dristig å gå laus på eit verk som i utgangspunktet appellerer så sterkt til ei eiga meddikting. Men multikunstnaren Arne Nøst tør. Dette er òg det siste eigenprosjektet hans etter ni år som sjef på Rogaland Teater.
Draumeverd
Alt i 2008 laga Nøst teater av Pan på Hålogaland Teater, i Yngve Sundvors dramatisering. Framsyninga i Stavanger har det same grunnrisset dramaturgisk og visuelt, men har samstundes fått eit mjukare, meir sensuelt uttrykk. Scenerommet er dominert av ei stor mangearma vippe med armar som kan bøyast opp og ned. Det gir ein indirekte, trolsk dobbelvisualisering av både stad og sinnsstemning. Og i dette universet, der òg storskjønne naturbilete i rørsle skin over bakscenen, møter vi den underlege, rastlause løytnant Glahn, som under ein lang jaktferie i Nordland både lèt seg fange inn i skogsmystikkens draumeverd og forelskar seg forsvarslaust i den lunefulle Edvarda. Alt det paradoksale forelska menneske kan gjere og seie mot og til kvarandre, kjem her som ei uslipen perlerad mot oss, og vi synest det er absurd, men vi skjøner det på eit underleg sett likevel.
Stilisert
Framsyninga er elles stilisert, her er ikkje mange kommodar og kaffikoppar, men overgangane i forteljinga mellom draum og røynd vert løyste med roleg, eggjande koreografi, og ikkje minst musikk.
Anders Dahle har ein open intensitet i Glahn-rolla som rommar både det gåtefulle og det spontant forståelege i karakteren, og Ragnhild Arnestad Mønnes som Edvarda har både det sårbare og det steile som rolla må ha. Espen Hana som Mack, Helga Guren som Eva, Marco Kanic som dokteren og Roar Kjølv Jensen som baronen fylgjer alle opp i eit spel som heile tida er tvitydig, på grensa mellom realistisk og hallusinatorisk. Det er ei fascinerande teaterhending.
Bent Kvalvik
Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Rogaland Teater
Knut Hamsun:
Pan – dødelig idyll
Omarbeidd av Arne Nøst og Carl Jørn Johansen etter Yngve Sundvors dramatisering
Regissør, scenograf og komponist: Arne Nøst
Knut Hamsuns poetiske og løyndomsfulle roman Pan er ikkje eigentleg så handlingsspekka, men det er stemningar og karakterar her som høgst forståeleg kallar på regissørar og skodespelarar. Det er dristig å gå laus på eit verk som i utgangspunktet appellerer så sterkt til ei eiga meddikting. Men multikunstnaren Arne Nøst tør. Dette er òg det siste eigenprosjektet hans etter ni år som sjef på Rogaland Teater.
Draumeverd
Alt i 2008 laga Nøst teater av Pan på Hålogaland Teater, i Yngve Sundvors dramatisering. Framsyninga i Stavanger har det same grunnrisset dramaturgisk og visuelt, men har samstundes fått eit mjukare, meir sensuelt uttrykk. Scenerommet er dominert av ei stor mangearma vippe med armar som kan bøyast opp og ned. Det gir ein indirekte, trolsk dobbelvisualisering av både stad og sinnsstemning. Og i dette universet, der òg storskjønne naturbilete i rørsle skin over bakscenen, møter vi den underlege, rastlause løytnant Glahn, som under ein lang jaktferie i Nordland både lèt seg fange inn i skogsmystikkens draumeverd og forelskar seg forsvarslaust i den lunefulle Edvarda. Alt det paradoksale forelska menneske kan gjere og seie mot og til kvarandre, kjem her som ei uslipen perlerad mot oss, og vi synest det er absurd, men vi skjøner det på eit underleg sett likevel.
Stilisert
Framsyninga er elles stilisert, her er ikkje mange kommodar og kaffikoppar, men overgangane i forteljinga mellom draum og røynd vert løyste med roleg, eggjande koreografi, og ikkje minst musikk.
Anders Dahle har ein open intensitet i Glahn-rolla som rommar både det gåtefulle og det spontant forståelege i karakteren, og Ragnhild Arnestad Mønnes som Edvarda har både det sårbare og det steile som rolla må ha. Espen Hana som Mack, Helga Guren som Eva, Marco Kanic som dokteren og Roar Kjølv Jensen som baronen fylgjer alle opp i eit spel som heile tida er tvitydig, på grensa mellom realistisk og hallusinatorisk. Det er ei fascinerande teaterhending.
Bent Kvalvik
Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Endre Ruset er poet og tidlegare kunstnarisk leiar ved Norsk litteraturfestival.
Foto: Heidi Furre
«Dikta til Endre Ruset er ridde av tap og sorg, og med hesten som sentralt motiv.»
Dette er ein bar, men er det ein sjokoladebar til laurdagskvelden eller ein proteinbar til treningsøkta?
Foto via Wikimedia Commons
«Det er høgt trykk på proteinbarfronten for tida.»
Teikning: May Linn Clement
«Det er ikkje for inkje me seier at noko 'dampar av erotikk' eller er 'dampande heitt'.»
Nye rekruttar til 24. mekaniserte brigade i dei ukrainske styrkane driv taktisk øving i Donetsk 14. oktober.
Foto: Ukrainsk forsvar
Ein ukrainsk-nordkoreansk krig på russisk territorium. Ingen forfattar av dystopisk fiksjon kunne ha klekt ut eit slikt scenario, skriv Andrej Kurkov.
Reinsdyr kan fint serverast utan purear, men med reine smakar. Her med brekkbønner, eg brukte grøne erter.
Foto via Wikimedia Commons
Papiravisa