Riksteatret

Olaug Nilssen:

Tung tids tale

Dramatisert av Toril Solvang, Marit Moum Aune og Olaug Nilssen
Regi: Marit Moum Aune
Scenografi: Even Børsum

Olaug Nilssen er per i dag både ein av dei mest særeigne og ein av dei mest folkekjære forfattarane våre. Truleg er columbiegget hennar at ho fortel om spesielle livskonfliktar i eit språk som gjer konfliktane ålmenne.

Kombinasjonen Olaug Nilssen og regissøren Marit Moum Aune har òg gjeve sterke og fascinerande resultat på teaterscena før. Vi kjem seint til å gløyme framsyningar som Få meg på for faen og Stort og stygt. Sistnemnde hadde ein tittel med eit direkte hint til dikt av Halldis Moren Vesaas. Det har òg framsyninga som no har hatt premiere på Riksteatret.

Forteljarteater

I utgangspunktet handlar stykket om noko så konkret som å ha eit autistisk barn. Korleis er ein korrekt forelder, kva gjer ein for å få hjelp utanfrå, kva gjer ein for å bli trudd og ikkje mistrudd, og kva rom skal ein tillate seg å gi seg sjølv utover å vere omsorgsperson?

I dette eigentleg så jordnære forteljaruniverset har Marit Moum Aune, med fire skodespelarar og scenografen Even Børsum, skapt eit frontalt appellerande forteljarteater der dei fire aktørane skifter på kven dei spelar, her er det ikkje éi rolle per skodespelar. Kroppsspråket ligg heile tida i grenselandet mellom utagerande og såkalla normal åtferd.

Sidan rollefigurane mest glir over i kvarandre, får vi òg kjensla av den sterke identifiseringa den normaltfungerande har med autisten, og alle dei fire, Jon Bleiklie Devik, Siren Jørgensen, Marianne Krogh og Julie Moe Sandø, kombinerer heile tida ein nærast frenetisk energi med kjensleutblåsingar ein vanskeleg kan gå urørt frå.

Handlingsrom

Scenerommet er i hovudsak ein kvadratisk kube som fungerer som ulike rom, heime og ut. Samstundes illustrerer det det skarpt avgrensa handlingsrommet autisten og dei pårørande har å agere i.

Lydkulissane inneheld mellom anna autentiske lydopptak av Olaug Nilssens eigen son og pianomusikk som gir fredfulle pusterom, ikkje minst dei herlege Debussy-temaa.

I 70-åra var det Arne Skouen med skodespelet Ballerina og Tordis Ørjasæter med Boka om Dag Tore som gav autismeforelderen eit litterært og scenisk uttrykk. Før den tid visste vi knapt kva autisme var.

I dag finst det kunnskap, men Olaug Nilssens forteljing viser at for ei mor eller ein far som elskar barnet sitt, er kampen like einsam i dag.

Bent Kvalvik

Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.