Nationaltheatret, Amfiscenen:

Etter Helga Flatlands trilogi Bli hvis du kan:

Tarjei

Dramatisering og regi:
Tyra Tønnesen
Scenografi og kostyme:
Leiko Fuseya
Komponist: Andreas Utnem
Lysdesignar: Øyvind
Wangensteen

Helga Flatland sin romantrilogie, Bli hvis du kan, har på fire–fem år alt nærast vorte ein klassikar. Noko av løyndomen bak suksessen er nok at bøkene kombinerer samtidsaktuell tematikk med eit av dei mest tradisjonsrike temaa i norske romanar: utferdstrongen, og dei ambivalente kjenslene for heimstaden. Handlinga er fokusert på fire unge norske menn som dreg ut som soldatar i Afghanistan. Berre éin kjem heim att i live. Dramatiseringa på Nationaltheatret spenner prinsipielt over alle tre bøkene, men har eigentleg berre fokus på den eine karen, Tarjei, og verknaden lagnaden hans får for familien.

Fascinerande

Visuelt er denne framsyninga fascinerande frå første stund. Bak eit gjennomsiktig forteppe ser vi i opninga nokre skuggeskapningar og unge menneske gjennom skodde, og vi aner korleis etterlatne prøver sjå for seg kva som hende med dei som forsvann. I scenebiletet er det plassert fem store sandkasser med jord, pluss ei likkisteopning i golvet. I dette surrealistiske rommet kjem personane: foreldra til Tarjei, systera hans og kjærasten hennar og naboen – og omsorgspersonen – Ragnhild. Dialogane er realistiske og direkte, og den symbolske bruken av jord kler det heile, som teikn på både død, heimkjensle og trong til flukt og gøymsle. Skodespelarane skaper sterke og heile karakterar.

Noko vantar

Og likevel, trass i gjennomheiderleg spel og fantasieggjande synsinntrykk, er det mest aldri som vi vert heilt gripne. Først når stykket er slutt, er det som vi aner kva som vantar. Kvar vart det av guten som var utgangspunktet for sorga? I byrjinga ser vi John Emil Jørgensrud som ein sårbar og leitande ung mann, kjenslemessig intens. Vi får vite kva han ville og kva han ikkje ville, og kvifor han måtte dra. Men når han først er borte, mister vi òg noko av nervetråden frå han til dei hine. Det dei strevar med i liva sine, handlar dermed berre om dei sjølve. Hadde han fått kome att, om berre i minneglimt, ville nok historia om han og dei hange tettare saman. Men i dramatisering av ein romantrilogi lyt ein nok drepe mange elsklingar.

Bent Kvalvik