Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

TeaterMeldingar

Sprek og gripande villand

Energisk nytolking kastar nye ljosstreif over Ibsen-klassikar.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Gina Bernhoft Gørvell spelar hovudrolla som Hedvig Ekdal.

Gina Bernhoft Gørvell spelar hovudrolla som Hedvig Ekdal.

Foto: Pernille Sandberg

Gina Bernhoft Gørvell spelar hovudrolla som Hedvig Ekdal.

Gina Bernhoft Gørvell spelar hovudrolla som Hedvig Ekdal.

Foto: Pernille Sandberg

2770
20200131
2770
20200131

Det Norske Teatret, Scene 3:

Henrik Ibsen:

Villanda

Omsett av Tormod Skagestad
Omarbeidd av Lars Erik Holter og ensemblet
Regi: Lars Erik Holter
Visuell design og foto: Pernille Sandberg
Komponist: Petter Winther

I landet Noreg, der vi har fostra verdas største dramatikar, har vi i seinare år ikkje alltid hatt det like lett med Ibsen på scena, korkje i salen eller på podiet. Redsla for å verte repeterande og konvensjonell har ofte ført til heller krampaktige versjonar av stykka hans, på det verste som om ein vil dumme ut Ibsen i staden for å ta han alvorleg. Men det finst heldigvis unnatak, der ein makter å transformere det svunne i det ibsenske «yttertøyet» til vår eiga tid, utan at essensen fordampar på vegen. Det har dei klart på Scene 3 denne gongen.

Symbolmetta

Villanda er eitt av dei mest symbolmetta stykka til Ibsen, og symbolikken er formidla i nokre herleg poetiske dialogar. Replikkane om «havsens botn» der villender og (overført) menneske dukkar ned og bit seg fast i mørkret, og gamle Ekdals mumling om at «det er hemn i skogen» – tru berre ikkje at du kan vinne over naturkreftene, korkje utanfor eller inni deg – sluttar aldri å fengsle oss.

Og denne gongen kjem stykket i ein enkel, minimalistisk setting, visuelt sett eit familieinteriør av i dag, med foreldre som sit med ein PC, utan å sjå den introverte tenåringsdottera i hettegenseren. Jenta (Hedvig) har minimalt med replikkar i høve til kva vi har vore vane med, men ho går rundt med kamera og knipsar personane rundt seg i eit banka kjør, og bileta kjem heile tida opp på storskjerm midt på scena. Det gjev ein fascinerande ekstradimensjon til personskildringane og konfliktane som byggjer seg opp. På eit mest umerkeleg vis markerer det òg den fåmælte Hedvig-karakteren som den einaste heilt klårtsjåande personen i stykket.

Lagnadsdrama

I denne innramminga får vi i komprimert form heile det opphavlege dramaet (minus førsteakta), og den notidige miljøkoloritten gjev slett ikkje noka tvungen kjensle av teatralt andletsløft. Skodespelarane finn på augneblinken grunntonen i karakterane, og minutt for minutt held dei oss fastspente i det akselererande lagnadsdramaet, som sjølvsagt aldri kan ende bra. Frode Winther som Hjalmar, Gard Skagestad som Gregers, Ellen Birgitte Winther som Gina, Paul Ottar Haga som Relling, Gina Bernhoft Gørvell som Hedvig, ja, dei hine òg – det er eit fellesløft i ensemblet som det er klasse over.

Ofte har denne meldaren hatt mest lyst til å vende attende til Fjernsynsteatret i svartkvitt etter å ha sett nye Ibsen-framsyningar på norske scener. Det gjer han ikkje denne gongen.

Bent Kvalvik

Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Det Norske Teatret, Scene 3:

Henrik Ibsen:

Villanda

Omsett av Tormod Skagestad
Omarbeidd av Lars Erik Holter og ensemblet
Regi: Lars Erik Holter
Visuell design og foto: Pernille Sandberg
Komponist: Petter Winther

I landet Noreg, der vi har fostra verdas største dramatikar, har vi i seinare år ikkje alltid hatt det like lett med Ibsen på scena, korkje i salen eller på podiet. Redsla for å verte repeterande og konvensjonell har ofte ført til heller krampaktige versjonar av stykka hans, på det verste som om ein vil dumme ut Ibsen i staden for å ta han alvorleg. Men det finst heldigvis unnatak, der ein makter å transformere det svunne i det ibsenske «yttertøyet» til vår eiga tid, utan at essensen fordampar på vegen. Det har dei klart på Scene 3 denne gongen.

Symbolmetta

Villanda er eitt av dei mest symbolmetta stykka til Ibsen, og symbolikken er formidla i nokre herleg poetiske dialogar. Replikkane om «havsens botn» der villender og (overført) menneske dukkar ned og bit seg fast i mørkret, og gamle Ekdals mumling om at «det er hemn i skogen» – tru berre ikkje at du kan vinne over naturkreftene, korkje utanfor eller inni deg – sluttar aldri å fengsle oss.

Og denne gongen kjem stykket i ein enkel, minimalistisk setting, visuelt sett eit familieinteriør av i dag, med foreldre som sit med ein PC, utan å sjå den introverte tenåringsdottera i hettegenseren. Jenta (Hedvig) har minimalt med replikkar i høve til kva vi har vore vane med, men ho går rundt med kamera og knipsar personane rundt seg i eit banka kjør, og bileta kjem heile tida opp på storskjerm midt på scena. Det gjev ein fascinerande ekstradimensjon til personskildringane og konfliktane som byggjer seg opp. På eit mest umerkeleg vis markerer det òg den fåmælte Hedvig-karakteren som den einaste heilt klårtsjåande personen i stykket.

Lagnadsdrama

I denne innramminga får vi i komprimert form heile det opphavlege dramaet (minus førsteakta), og den notidige miljøkoloritten gjev slett ikkje noka tvungen kjensle av teatralt andletsløft. Skodespelarane finn på augneblinken grunntonen i karakterane, og minutt for minutt held dei oss fastspente i det akselererande lagnadsdramaet, som sjølvsagt aldri kan ende bra. Frode Winther som Hjalmar, Gard Skagestad som Gregers, Ellen Birgitte Winther som Gina, Paul Ottar Haga som Relling, Gina Bernhoft Gørvell som Hedvig, ja, dei hine òg – det er eit fellesløft i ensemblet som det er klasse over.

Ofte har denne meldaren hatt mest lyst til å vende attende til Fjernsynsteatret i svartkvitt etter å ha sett nye Ibsen-framsyningar på norske scener. Det gjer han ikkje denne gongen.

Bent Kvalvik

Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Eit russisk droneåtak råkar ei bustadblokk i Kyiv 10. januar.

Eit russisk droneåtak råkar ei bustadblokk i Kyiv 10. januar.

Foto: Gleb Garanich / Reuters / NTB

KrigSamfunn

Ingen Uber i Belarus

Å forstyrre GPS-system handlar ikkje berre om å forvirre russiske dronar. Det gjeld å dirigere dei slik at dei forlèt ukrainsk luftrom fullstendig.

Andrej Kurkov
Eit russisk droneåtak råkar ei bustadblokk i Kyiv 10. januar.

Eit russisk droneåtak råkar ei bustadblokk i Kyiv 10. januar.

Foto: Gleb Garanich / Reuters / NTB

KrigSamfunn

Ingen Uber i Belarus

Å forstyrre GPS-system handlar ikkje berre om å forvirre russiske dronar. Det gjeld å dirigere dei slik at dei forlèt ukrainsk luftrom fullstendig.

Andrej Kurkov
Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.

Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.

Foto: Christiane Jordheim Larsen

UtanriksSamfunn
Christiane Jordheim Larsen

Alle auge på Grønland

NUUK, GRØNLAND: 2025 starta med vaksenopplæring om Grønlands geopolitiske betyding. Saman med store delar av den vestlege pressa har eg følgt spora etter Donald Trump jr. i hovudstaden Nuuk. 

Afghanarane som spelar i filmen til Raha Amirfazli og Alireza Ghasemi, har flykta frå Iran.

Afghanarane som spelar i filmen til Raha Amirfazli og Alireza Ghasemi, har flykta frå Iran.

Foto frå filmen

FilmMeldingar
Håkon Tveit

Filmglede

Det er alltid kjekt å opne det nye året med mykje film.

Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.

Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.

Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund

UtdanningSamfunn
Sigurd Arnekleiv Bækkelund

Framandspråka forsvinn

Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.

Noreg har berre tilfluktsrom til under halvparten av befolkninga.

Noreg har berre tilfluktsrom til under halvparten av befolkninga.

Foto: Eva Aalberg Undheim

Samfunn

Beredskapssatsing med seinskadar

Regjeringa vil gjeninnføre krav om tilfluktsrom i nye bygg etter at kapasiteten har vorte redusert år for år.

Eva Aalberg Undheim
Noreg har berre tilfluktsrom til under halvparten av befolkninga.

Noreg har berre tilfluktsrom til under halvparten av befolkninga.

Foto: Eva Aalberg Undheim

Samfunn

Beredskapssatsing med seinskadar

Regjeringa vil gjeninnføre krav om tilfluktsrom i nye bygg etter at kapasiteten har vorte redusert år for år.

Eva Aalberg Undheim

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis